Nederlands dagblad : gereformeerd gezinsblad / hoofdred. P. Jongeling ... [et al.]

(van onze pariementsredacteur)

pEN HAAG -In de Eerste Kamer leverden de fracties van KVP, ARP, CHU WD dinsdag scherpe kritiek op de gang van zaken bij de krediet- De KVP'er Terwindt zei in het beleidsdebat over de begroting van eco- zaken namens de drie christen-democratische fracties in de senaat, dat Kt niet-«'8even v»n «n kredietgarantie eerder aan het bedrijfsleven had moeten »orden meegedeeld. Nu dit is nagelaten, is volgens Terwindt de consistente hou- U„g en de geloofwaardigheid van de overheid in het geding. „De afwezigheid „„van to schadelijk voor onze nationale economie in heden en toekomst en ,erkt verlammend op het initiatief van het bedrijfsleven", aldus de christenlemocraat.

Op een bijeenkomst van zijn partij in Den Haag heeft D'66-fractievoorzit{frTerlouw dinsdagavond het gevoerde kabinetsbeleid sterk bekritiseerd. Hij noemde de gang van zaken rond de kredietgarantie een slechte beurt, «,wel van het kabinet als van de partijpolitiek in ons land. Met name oefende hij kritiek op het dreigende aftreden door enkele staatssecretarissen van PvdA en PPR, het heropenen van de discussie door minister-president Den Uyl, het uitoefenen van grote partijpolitieke druk op enkele pvdA-nünisters, minister Lubbers' zwaaien met zijn portefeuille en de dreigende taal van de PPR. Het kabinet zou er goed aan doen", aldus Teriouw, „in zaken als deze minder het oor te laten hangen naar zijn „achterban" en zich meer gelegen te laten liggen aan een normale besluitvorming binnen het kabinet". De besluitvorming over een kwestie die zoveel aspecten heeft en waarbij het zo evident is, dat de emoties gemakkelijk hoog kunnen oplopen, behoort zo nuchter mogelijk en met inachtneming van alle democratische spelregels plaats te vinden.

Het besluit van de Zuidafrikanen om binnen 24 uur na het vervallen van de uiterste datum, waarop de Nederlandse regering een beslissing had moeten nemen, de order te gunnen aan Frankrijk heeft D' 66 verrast. „Vooral omdat wij van het bestaan van een deadline op 28 mei niet op de hoogte waren", zei Teriouw, volgens wie het kabinet, dat van die kritische datum moet hebben geweten, kennelijk heeft „gepokerd". „Vooral ook gezien de in de afgelopen anderhalf jaar bij het bedrijfsleven gewekte verwachtingen, geeft dat geen blijk van zorgvuldig bestuur", aldus de voorzitter van een de regering bepaald welgezinde fractie.

De WD'er Zoutendijk concludeerde, dat door het niet tijdig verlenen van de kredietgarantie de betrokken industrietak op de tocht is komen te staan, naar zijn mening loopt als gevolg van de gang van zaken ons land het risico deze industrietak te verspelen, zoutendijk: „De prijs die Nederland moet betalen voor betweterige en quasimorele, selectieve bemoeizucht is wel heel hoog. Het is onvoorstelbaar hoeveel kansen wij voorbij hebben laten gaan".

J. TERLOUW

De fractie van de PPR in de Tweede Kamer heeft in een telegram de parlementsleden van haar Franse radicale zusterpartij, de linkse M.R.G., gevraagd de Franse medewerking aan de levering van de twee kerncentrales bij Kaapstad te verhinderen. In het telegram noemt fractie-voorzitter De Gaay Fortman deze levering een ondersteuning van het apartheidsbeleid en van pogingen van Zuid-Afrika om in het bezit van kernwapens te komen.

In een vraaggesprek met NCRV's Hier en Nu bevestigde minister Lubbers (Economische Zaken) dinsdagavond, dat hij tien dagen geleden gedreigd heeft af te zullen treden, toen het kabinet een negatieve beslissing dreigde te nemen over de kredietgarantie. De minister verklaarde zich ervan bewust geweest te zijn, dat het daarop gevolgde uitstel van de beslissing een duidelijk risico voor de bedrijven inhield. Maar in de gegeven omstandigheden vond ik die aanvaardbaar, aldus drs. Lubbers.

De bewindsman zou de afgelopen dagen trouwens onder zware druk hebben gestaan van zijn christen-democratische mede-bewindslieden en KVP-fractievoorzitter Andriessen om niet om te stappen, nu er belangrijke sociaal-economische beslissingen voor de deur staan, zoals de miljardengrote bezuinigingoperatie. Daaruit wordt afgeleid, dat ook de KVP tijdens het debat vandaag in de Tweede Kamer over het niet doorgaan van de kredietgarantie een eventuele motie van de liberale oppositie, waarin het kabinetsbeleid wordt afgekeurd, niet zal steunen.

(van onze correspondent)

GRONINGEN • Veel onenigheid in de PvdA-fractie, als gevolg daarvan veel concessies van het college aan de oppositie, met daaroverheen dreigen met af treden. Dat was gisteren het beeld in de Staten van Groningen na drie dagen debat over de drie door GS aan PS gestuurde nota's, waarin nog rest de stemming over ruimt 20 moties. den aan de keten van CDA-moties die het karakter van de nota's wezenlijk aantast, UJkt het erop dat de kern van het beleid van bet college van Gedeputeerde Staten in feite niet door Provinciale Staten wordt aanvaard. Uiteindelijk kwam lel politiek kanon van de CPN, de heer F. Meis, speciaal uit het politiek crisiscentrum Den Haag terug om het belangrijkste gevaar te bezweren. Hy diende een motie in, die de scherpste punten uit de CDA-motie over het karakter van de noti's, moesten bezweren.

Dinsdag was gedebatteerd over de richting en omvang, waarin de noodzakelijke uitbreiding van het Industrieterrein bij de Eemshaven moet plaats vinden. Tijdens het debat over de Eemshavennota bleken daarover drie verschillende meningen te bestaan.

GPV'er Hamming diende een motie in om de mogelijkheid van een Wadwaartse uitbreiding open te houden en zon uitbreiding, indien nodig, uit te voeren. Als argumenten daarvoor noemde hij dat vervuiling van het milieu door de industrialisatie zodoende zover mogelijk van het woongebied verwijderd blijft en dat kostbare landbouwgronden met een cultuurhistorische waarde behouden kunnen blijven. Deze motie werd gesteund door de fractie van de CPN.

De bouw van de straalverbindingstoren in Lelystad vordert gestaag. De toren, die binnenkort zijn hoogte van 137 meter zal bereiken, is nu al een baken in het vlakke polderlandschap.

Daartegenover staat de mening van Jet college van Gedeputeerde Staten, «t slechts 600 ha. landinwaartse uitweiding wil toestaan. De fracties van het CDA en de VVD *illen in eerste instantie ook landinwaarts uitbreiden, maar grotere uitweiding dan de 600 ha. die het college noen,t. open houden. In de toekomst *°W uitbreiding in westelijke richting (Emmapolder), eventueel ten koste van een stuk van het Wad, open blijven.

Verder blijkt de PvdA-fractie verdeeld te zijn over deze kwestie, terwijl de PPR tegen het hele Eemsmondbeleid van het college is.

Over het vergunningenbeleid diende het GPV een motie in, die wel een kans heeft om aangenomen te worden. In deze motie wordt ervoor gepleit een vestigings- en vergunningenbeleid te voeren dat erop is gericht de ontwikkelingsmogelijkheden van het Eemsgebied optimaal te benutten.

Het college legde er bij monde van Gedeputeerde Hering de nadruk op dat vooral moet worden gelet op wat de provincie zelf wil in het Eemsmondgebied. Uitstralingseffecten naar Friesland en Drenthe worden die provincies niet misgund, maar het beleid behoeft daar niet op gericht te zijn. Overigens wordt de gehele industrialisatie in het Eemsmondgebied opgenomen in het landelijk beleid omtrent de zeehaven-industrie. Dat blijkt o.a. ook uit het beleidsvoornemen van minister Gruijters over de Waddenzee.

JN HAAG - Ir. De Zeeuw, voorzii* v«n de politieke groepering Reso""• wil in de toekomst een hechte met D' 66. „Dit om een te krijgen die blijvend de "«•«schappelijke problemen bekijkt 1 die ntet, zoals zoveel andere *J%n, alleen oog heeft voor het J^toeke steekspel", aldus ir. De Tj0* op een ledenvergadering van de «deling Den Haag van D' 66. v!Let is de eerste keer dat een *"egenwoordiger van Resoluut zich presenteerde" aan de D'66-aanhang. '' 2lJn er in het verleden besprekin™ geweest tussen beide groeperin- U™. maar een vast omlijnd plan is VcJ\n'et opgesteld, aldus een woordeer van D' 66. Het ligt in de r°°eling de komende maanden tot r" Volledige samenwerking te komen. jj^Jeden van Resoluut en D' 66 nog wel hun goedkeuring On h BeVCn- Voor Resoluut Ml dat %n T^nstaant,e congres medio juni •Wen houdt haar alBemene in september.

Een afwijzend standpunt van VVD en GPV en een kritische houding van het CDA ten opzichte van een aantal belangrijke zaken hebben ervoor gezorgd dat de belangrijkste nota van het college, de Beleidsnota Ruimtelijke Ordening (BROG) niet ongeschonden uit het strijdgewoel komt. Omdat ook CPN geen definitieve vaststelling van zaken wil, is het karakter van de nota zeer vrijblijvend geworden.

De heer H.P. de Roos (GPV) wil via een motie een uitspraak van de Staten over het beschikbaar stellen van militaire oefenterreinen in de provincie. Hij overweegt „dat ook in deze tijd vanwege de onderlinge verhoudingen der volken en de eis tot verdediging van de nationale vrijheid een goed geoefend leger noodzakelijk is."

De GPV'er had kritiek op de uitgangspunten van de BROG, omdat de hoofddoelstelling is, dat het de bewoners van de provincie beter zou gaan. De Roos stelde daar tegenover dat het moet gaan om de opdracht, die God aan de mens heeft gegeven.

Andere moties betreffen de doelstelling van natuurlijke aanwas, waar de BROG van uit gaat. Een aantal statenleden wil een grotere groei toestaan in verband met de doelstelling „volledige werkgelegenheid in 1985".

(van één onzer redacteuren)

ROTTERDAM - Op de tweede dag van het congres van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten is bet woord gevoerd door drs. J. A.F.Roelen, voorzitter van de Vereniging en staatssecretaris Polak van binnenlandse zaken. Drs. Roeien liet er in zijn jaarrede geen twijfel over bestaan, dat hij over de plannen tot reorganisatie van het binnenlands bestuur lang niet gerust to. Bovendien vroeg hij zich af of dit project ongeschonden doorgang kan vinden, gezien de hoge kosten die het meebrengt. Spreker bepleitte de wenselijkheid van een zekere fasering in de uitvoering van de plannen. Hij signaleerde dat de gemeentelijke apparaten nu nog niet berekend zijn op de eisen die de departementen stellen.

Voorzitter Roeien fulmineerde tegen de „nota-manie" die er z.i. alom heerst: „Het schrijven van nota's schijnt gemakkelijker te zijn dan het maken van wetten!". Gemeenten worden volgens spreker herhaaldelijk geconfronteerd met standpunten van rijksambtenaren, die uitsluitend berusten op het feit, dat ze ontleend zijn aan de één of andere nota. Dit verschijnsel is nog erger dan regeren per circulaire, omdat een beleidsnota alleen tot doel heeft het beleid ter discussie te stellen.

Ook de chaotische en willekeurige indruk, die de ontwikkeling van het verschijnsel inspraak op drs. Roeien maakt, moest het ontgelden: „ledereen wordt uitgenodigd om commentaar te geven over planologische zaken die alleen voor een bepaalde regio van belang zijn, maar nota's waarbij iedere burger is betrokken (inkomens-, huur- en subsidiebeleid) worden zonder veel omhaal bij de Kamer ingediend".

POLAK

De heer Roeien legde er de nadruk op, dat door de maatschappelijke ontwikkelingen van de laatste jaren voor de gemeentelijke sociale diensten ontwrichtende organisatie-problemen zijn ontstaan.

Hij bepleitte dan ook werkelijk ingrijpende maatregelen. Zo zou spreker graag zien dat er één orgaan kwam voor alle vormen van werkloosheid, mcl. de begeleiding van werklozen. Bovendien vroeg de heer Roeien zich af of gescheiden en/of verlaten vrouwen die tot werken in staat zijn, niet via een werklozenvoorziening moeten worden geholpen i.p.v. via de Algemene Bijstandswet. Geheel in strijd met de bedoeling, heeft de abw het karakter gekregen van een sociale verzekering.

Andere mogelijkheden om de sociale diensten weer tot hun eigen taken terug te brengen zag drs. Roeien in een verplichte verzekering ingevolge de Ziekenfondswet voor bejaarden en in het invoeren van een subsidieregeling voor bejaardenoorden.

Tenslotte bepleitte spreker een integrale vergoeding via het gemeentefonds van de door de gemeenten gedane uitkeringen krachtens de abw, aangezien het er volgens hem naar uitziet dat de algemene bestaanskosten vooi de bepaling van de bijstand toch volledig genormeerd zullen worden.

STAATSSECRETARIS Polak van binnenlandse zaken, die.als laatste het woord voerde, wees met gepaste trots op de gedaalde begrotingstekorten bij de gemeenten (van ƒ 503 miljoen in 1973 tot ƒ 285 miljoen dit jaar), dankzij de betere verdeling van de middelen van het Gemeentefonds. De staatssecretaris beleed zijn principiële en praktische voorkeur voor een gedecentraliseerd bestuurssysteem, maar wees daarbij op de grote problemen, die men bij doorvoering daarvan ondervindt. Er zijn zeer sterke maatschappelijke krachten, die centraliserend werken, o.m. de technische en sociale schaalvergroting: bestuurlijke taken zijn over de gemeentegrenzen heengegolfd; één van de wensen van vandaag: gelijke voorzieningen voor iedereen, enz. Weliswaar behoeven volgens spreker dergelijke zaken niet de doorslag te geven. Centralisatie betekent nl. dat de burgers minder invloed hebben op de genomen beslissingen, bovendien betekent het, dat veel beslissingen in feite door ambtenaren worden genomen i.p.v. door de gekozen bestuurders.

Zijn grootste bezwaar tegen centralisatie is echter, dat de afweging van belangen in het gedrang komt: ieder wil de voorzieningen waar hij verantwoordelijk voor is zo mooi mogelijk oppoetsen. De staatssecretaris stelde dat daarom centralisatie op de lange duur tot opvoering van de overheidsuitgaven leidt. Een optimaal systeem moet voortkomen uit een zorgvuldige afweging in elk concreet geval van de centralistische en decentralistische krachten, aldus de heer Polak, die zich verheugde over de herleving van de waardering voor de kleine verbanden.

UTRECHT - De Utrechtse statenleden G.J. Schutte [GPV] en mr. T. W. Mertens [CDA] hebben een interpellatie van Gedeputeerde Staten aangevraagd over het beleid inzake de schoolbegeleidingsdiensten in de provincie. Dit verzoek zal op 23 juni a.s. in Provinciale Staten aan de orde komen.

Het College van Gedeputeerde Staten van Utrecht onderzoekt de mogelijkheid om in de gebieden in de provincie waar schoolbegeleidingswerk ontbreekt, regionale schoolbegeleidingsdiensten op te richten. Rekening houdend met de door Gedeputeerde Staten aangevoerde argumenten is het juist, dat men geen afwachtende houding aanneemt ten aanzien van de schoolbegeleiding in Utrecht. Maar door het op initiatief van de provincie in te stellen onderzoek te richten op een mogelijkheid van regionale dienst voor alle richtingen van onderwijs, wordt de keuzemogelijkheid voor de betrokken school- en gemeentebesturen beperkt tot het al dan niet deelnemen aan de vorm van schoolbegeleiding, die gedeputeerde Staten voor ogen staat, aldus de heer G. J. Schutte, Statenlid voor het GPV in Utrecht ter toelichting op zijn verzoek.

De heer Schutte schrijft, dat de keuzevrijheid van de besturen van de openbare en de bijzondere scholen' - die primair verantwoordelijk zijn voor de ontwikkeling en vernieuwing van het onderwijs-leerproces in de school - wordt beperkt door uit te gaan van één algemene schoolbegeleidingdienst per regio. Hierbij komt nog, aldus het GPV-Statenlid, dat indien de schoolbesturen - gezien hun verantwoordelijkheid - menen niet van de diensten van het regionale orgaan gebruik te kunnen maken, deze besturen mogelijk geen inbreng in het beleid van dit orgaan zullen hebben. De heer Schutte wil Gedeputeerde Staten dan ook vragen de opzet van het onderzoek naar de mogelijkheden van schoolbegeleiding alsnog zodanig te wijzigen, dat aan de besturen van de scholen in de provincie de vraag wordt voorgelegd of zij de schoolbegeleiding al dan niet georganiseerd willen zien naar richting van het onderwijs.

Overigens hebben de Staten zich tot nu toe niet expliciet uitgesproken over de opzet van het schoolbegeleidingswerk in de provincie en het is nog niet zeker welk rijksbeleid terzake in de toekomst zal worden gevoerd. Gedeputeerde Staten hadden eerder gesteld, „dat het antwoord op een aantal vragen naar de mogelijkheid voor de scholen om in vrijheid te beslissen van welke schoolbegeleidingsdienst zij diensten willen ontvangen, naar het oordeel van het college op rijksniveau gegeven moet worden".

Het orkest van de Vale-universiteit gaf een uitvoering op het Binnenhof in Den Haag in het kader van de opening van het Holland Festival en van het 200-jarig bestaan van de VS.

DEN HAAG — Volgens de WDfractie in de Eerste Kamer is het „onbegrijpelijk en onvergeeflijk" dat het kabinet onder de huidige omstandigheden gekomen is met voorstellen voor de vermogensaan wasdeling (vad).

Het liberale Eerste-Kamerlid Zoutendijk noemde het vad-wetontwerp „een blunder", waarvoor hij minister Lubbers (Economische Zaken) medeverantwoordelijk stelde. „Het steeds slechter wordende ondernemingsklimaat zal als gevolg van invoering van de vad bar slecht worden", zo zei de WD'er. Het socialistisch Kamerlid Verbrugh ontkende die laatste stelling: „Er is geen sprake van dat door de vad het ondernemingsklimaat wordt aangetast".

De liberale woordvoerder in het beleidsdebat over economische zaken zei in het kabinetsbeleid weinig te herkennen van de z.i. „redelijke ideeën" van minister Lubbers. Hij noemde het onbegrijpelijk dat deze steeds bereid blijft de verantwoordelijkheid te dragen voor een beleid, dat het zijne nauwelijks kan zijn.

OVER het wetsontwerp Reorganisatie Binnenlands Bestuur merkte de staatssecretaris op dat toezending aan de Raad van State binnen enkele weken kan geschieden.

Omdat z.i. de discussies over grenswijzigingen van gemeenten en provincies enigszins vertroebelend hebben gewerkt, dreigt volgens de staatssecretaris de hoofdzaak van de bestuurshervorming uit het oog te worden verloren. Hij stelde daarom voor om over hoofdzaken en territoriale indelingen afzonderlijk te beslissen. Met grote nadruk wees de heer Polak de suggesties van de hand dat de regering voornemens is de gemeentelijke zelfstandigheid om zeep te helpen. Hij stelde dat taken die nu door de gemeenten worden verwaarloosd of overgelaten aan een centrumgemeente of een orgaan van een gemeenschappelijke regeling, straks beter behartigd kunnen worden op regionaal niveau, hetgeen de democratie, versterkt.

De staatssecretaris vond fasering van de uitvoering van de reorganisatieplannen bezwaarlijk. Hij meende dat het weinig verkieselijk zou zijn eerst vele honderden gemeenten aan een herindeling te onderwerpen, gezien de vele bezwaren die bij elk concreet voorstel tot dusverre werden ingebracht.

Wel concludeerde hij dat een ingreep in een grote organisatie voorzichtig moet gaan en dat je heel goed moet weten waar je heen wilt. Schoksgewijze veranderingen zijn uit den boze, aldus de staatssecretaris. Verder merkte hij nog op, dat er een plan moet komen, dat de komst in Nederland inhoudt van een organisatie van lokale en regionale democratie. Deze organisatie moet in staat zijn eigen taken doelmatig uit te voeren en als volwaardig partner bij te dragen tot vorming en uitvoering van de totale overheidstaak.