{van onze parlementsredacteur)
AMSTERDAM - Slechts een kleine meerderheid van de PvdA-partijraad heeft zaterdag tegen de motie gestemd, die de PvdA-fracties in de Tweede Kamer opriep vandaag tegen f,et wetsontwerp te stemmen, waarmee het kabinet ook in de tweede helft van 1976 kan ingrijpen in de loonvorming, ak werknemers en werkgevers geen centraal akkoord weten te bereiken. Deze tegen het kabinet-Den Uyl gerichte motie werd na een oproep van pvdA-fractievoorzitterdrs. Van Thijn om nu geen kabinetscrisis te forceren, met 45 tegen 63 stemmen verworpen.
Van Thijn's stelling was, dat op het hoogtepunt van de regeringsperiode van het kabinet-Den Uyl meer op het spel staat en dat de perikelen rond een eventuele loonmaatregel geen kabinetscrisis waard is. De strijd in het parlement over wezenlijke maatschappelijke hervormingen moet nog beginnen, zei hij.
Tegenstanders van een looningreep zijn er ook binnen het partijbestuur van de PvdA en in de Tweede-Kamerfractie: een minderheid van vier partijbestuursleden en een nog niet nader te kwantificeren aantal fractieleden. Zij menen, dat de fractie geen enkele medewerking aan de looningreep of zelfs maar aan de wettelijke voorbereiding daarvan zou mogen geven.
De oppositionele stroming binnen de PvdA vindt, dat de verslechterde houding met de vakbeweging, die per 1 juli volledige compensatie voor de gestegen prijzen eist, en de houding van de KVP-fractie in de Tweede Kamer een verdere medewerking aan het kabinet uiterst twijfelachtig hebben gemaakt. Men wilde de wijziging van de loonwet ook niet los'zien van het pakket „maatschappijhervormende" maatregelen van het kabinet, zoals de wet op de ondernemingsraad nieuwe stijl, de vermogensaanwasdeiing, de grondpolitiek en de 1-percents-bezuinigingsoperatie. De KVP wil deze absolute koppeling niet aanvaarden en elk voorstel op eigen merites beoordelen.
Van Thijn zei zich de irritatie en de achterdocht jegens de KVP best te kunnen voorstellen, maar meende dat die woede niet afgereageerd mag worden op minister Boersma, premier Den Uyl of het hele kabinet. Een beroep op de kamerfractie om het kabinet nu naar huis te sturen noemde Van Thijn niet in het belang van het land en niet in het belang van de partij. Hij verzekerde de partijraad, dat de strijd die gevoerd zal moeten worden voor de hervormingsvoorstellen, zeker niet vrijblijvend zal zijn. Als de betrokken voorstellen door toedoen van de KVP niet vóór de verkiezingen van mei 1977 in de Tweede Kamer zullen zijn afgehandeld, zal een dergelijke actie als een tegenstem worden beschouwd, dreigde de fractievoorzitter van de grootste regeringspartij, de KVP.
Van Thijn betoogde, dat het kabinet weliswaar de steun van de vakbeweging behoeft, maar voegde daaraan toe dat de PvdA een bredere verantwoordelijkheid heeft dan de vakbeweging en dat het beleid offers vraagt. Hij zei de oppositionele motie niet te zullen uitvoeren, als ze zou worden aangenomen. Het resultaat van Van Thijns pleidooi was, dat de partijraad uiteindelijk, zij het met een kleine meerderheid, de motie verwierp.
Volgende week komt de partijraad van de PvdA weer bijeen om over de lonen te praten. Dan zal ook de besluitvorming plaatsvinden, omdat deze partijraad slechts adviserende bevoegdheid had. Het ziet er niet naar uit, dat er dan wezenlijk andere besluiten uit de bus zullen komen, want de partijraad nam met zeer ruime meerderheid wel een motie van het partijbestuur aan, waarin de kamerfractie wat meer ruimte wordt geboden. In die motie wordt vastgesteld, dat de regering heeft beloofd in geen geval in de lonen te zullen ingrijpen zonder voorafgaand overleg met de Tweede Kamer en dat de opstelling van de partijraad, kamerfractie en regering moet bijdragen tot een zodanig klimaat dat in het centraal overleg tussen kabinet en vakbeweging overeenstemming bereikt moet kunnen worden.
Van het kabinet wordt in de motie geëist, dat zodanige voorstellen in het centraal overleg worden gedaan, dat in vergaande mate tegemoet wordt gekomen aan de eisen tot handhaving van de koopkracht van de meerderheid van de werknemers. Van de kamerfractie wordt verwacht, dat ze zich in haar uiteindelijk oordeel over een eventuele ingreep in de lonen gebonden zal weten door de uitspraken die de partijraad zaterdag in Zeist zal doen over het pakket maatregelen van de regering: bezuinigingsoperatie en hervormingsvoorstellen.
Fractievoorzitter Van Thijn pleegt tijdens de partijraadsvergadering van de PvdA in Amsterdam overleg met zijn fractiegenoot Van den Doef [/].