Leeuwarder courant : hoofdblad van Friesland

(ADVERTENTIE 1.M.) Spaarrente totftjl / De rente, die wij vergoeden op spaargelden, loopt van 1 i Vil ÈAM 4y2% voor dagelijks opvraagbare tegoeden tot 8%% voor !^_H_M W "™___f__B onze Spaarwinstbiljetten aan toonder en de N.M.S. - ff M Rentespaarbrieven. JÊ mM m _W__f__ Vraagt u eens bij een van onze kantoren naar È m ƒ U NüH .npqfc deze spaarmogelijkheden. I W Ü W WÊÊafff NEDERLANDSCHE MIDDENSTANDSBANK -^ PIUCCIII

zonder karretje Elke Juwelier heeft een supermarkt in attente geschenken. U mag er zonder karretje winkelen!

(Over ingezonden stukken kan niet toorden gecorrespondeerd. Ze kunnen ook niet worden teruggezonden. Anonieme inzendingen of stukken zonder duidelijk adres van de inzender worden niet in behandeling genomen. De redactie behoudt zich altijd het recht voor de stukken in te korten. Red. L.C.)

Em snoek is een pracht vis, smoekvissen is een pracht sport, dat zijn wij als serieuze sportvissers wel met elkaar eens, maar de snoek wordt zeldzamer en dat weet een ieder die deze sport beoefent. Wie het laatste orgaan van ons Bondsblad heeft gelezen, zal tot de conclusie komen dat de snoekstand in onze binnenwatereren onrustbarend achteruit is gegaan en vele factoren hebben daaraan meegewerkt. Allereerst de ontstellende watervervuiling, het afsluiten van diverse kleine vaaren, het dichtgooien van mooie plassen en poelen met gemeentevuil, de lage waterstand van vele mooie poldersloten door ruilverkaveling of samenvoeging der verschillende waterschappen en niet te vergeten de enorme toename van het legioen sportvissers in ons land. Ook de auto speelt hierin een grote rol, geen plekje is meer onbereikbaar vandaag de dag.

Maiair dan is er nog een groot gevaar, mogelijk nog erger dan bovengenoemde feiten, en dat betreft de sportvissers zelf. Deze categorie kaïn men in drie groepen rangschikken. Als eerste de serieuze vissers, die het niet om de vis maar om de sport zelve te doen is, ten tweede de hebzuchtigen, die alles meenemen wat ze vamgen, terwijl de vissen soms amper de vereiste maat hebben en dan ten derde de sportvissers, men kan beter spreken van broodvissers, die hun vangsten, dat zijn meestal de grootste snoeken, naar de vishandelaar brengen. Juist deze categorie vissers zijn het die schadelijk en funest voor onze smoekenstand zijn. Ook speelt onbegrip en onnodig kwellen van de gevangen vis een grote en kwade rol, op deze wijze wordt vaak onnodig veel snoek „vermoord" en dat is heel jammer voor deze unieke sportvis.

Ik wil eerlijk bekennen, ik neem ook wel eens een vis mee naar huis, om die eenvoudige reden dat een gebakken snoek je zon enkele keer voor mij een lekk-cmjj is, maar ik maak daar beslist geen gewoonte van. Dan is er nog een belangrijk argument, dit betreft de AHB, laat nu eindelijk het snoekvissen stop zetten na december. Men weet dat de snoek begin november al vol kuit zit. Laat men daarom de nodige maatregelen nemen. Het is in ons aller belang dat de snoek min of meer beschermd wordt, vooral de groten. Het profijt hiervan zal ook niet uitblijven mits we met zn allen hieraan meewerken, ook de Bond zélf. Leeuwarden. Bandslid A. B.

Er is al erg veel over vervuiling gesproken en geschreven: het achteloos achter zich neergooien van papier en schillen bijvoorbeeld. Wij hebben ons zoveel mogelijk gehouden aan het meenemen en opruimen hiervan. Wij hebben er echter niet veel aardigheid meer aan, het meebetalen aan een ander zijn nalatigheid. Of je vervuilt of niet, betalen! Een voorbeeld. Een echtpaar zonder kinderen moet evenveel betalen als één met 3, 4 of 5 kinderen. En deze vervuilen vrij wat meer. Tot onze grote vreugde werd ons een kind geboren, dat met het eerste .kakruft" al aan het vervuilen gaat Tot onze grote droefheid werd ons geen kind geboren. Geen compensatie, geen smartegeld. Daarentegen meebetalen aan een ander zijn grote blijdschap.

Het zou goed wezen als van de kinderbijslag een gulden per kind werd ingehouden. Voor het vierde, vijfde of zesde kind twee gulden. Het is voor de ouders een te verwaarlozen bedrag, maar voor de vernielingen die per jaar worden aangericht een mooie tegemoetkoming. Ook voor de waterzuiveringsinstallaties. Immers, hoe meer kinderen, hoe meer was, hoe meer vuil water. Want waarom zouden deze ouders wel bijslag en aftrek incasseren en geen kleine bijdrage willen geven voor de grote vreugde, die zij mochten beleven by de geboorte van deze kleine vervuiler? Het elektriciteits- en gasbedrijf is heel handig als het op innen aankomt. Daarom het luister- en kijkgeld er ook maar op, goed voor de zwartkijkers.

Dan nog de vraag van de overheid, zuinig te wezen met gas enz. Nou. die vraag mag de overheid zichzelf wel eens stellen. Je mag nooit verkwistend wezen, met wat dan ook. Maar ons gas moest toch zo nodig geld opbrengen? (Stryk yn 't laodtsje, dêr moat it fan komme.) En daar was ook veel winst mee te behalen, maar geen haar op het hoofd van deze heren die er aan dacht om dit geld te besteden voor de in ons eigen land onrendabele gebieden, die het nog met andere brandstof moeten doen, terwijl ze elders in Europa voor een appel en een el op ons gas koken.

Onze ouden» zeiden altijd tegen ons: wij kunnen niet alles doen, je moet kiezen. Nu, clan zou ik met alle liefde meer voor ons gas willen betalen, als we daarmee een hoop mensen konden helpen. Maar we willen niet gedwongen worden. Lees: Kalkar. Als wij dan met alle geweld deze bijdrage moeten betalen, zullen wij voor andere dingen moeten bedanken. Bijv. voor het Groene Kruis, Rode Kruis, kankerbestrijding, begrafenisverenigdng, collectes enz. enz. Jammer hè. Maar ja, als je alleen maar AOW hebt. Leeuwarden. Hielke.

Wat doen sommige Arabische leiders? Zij denken, dat ze ons kunnen dwingen, anders te gaan denken. Jammer genoeg heeft onze regering, nu het op de olie aankomt, zich de vrijheid van spreken laten afnemen. Door niet langer ten gunste van Israël te spreken, gaat zu stilzwijgend de Arabische wens, om ons Joodse volk te vernietigen, eerbiedigen.

Als de regering zó spreekt, staan wij als Nederlanders dan verder machteloos tegenover de olleheren? Geenszins! Ons wapen is onze vrijheid. Telkens wanneer de stamhoofden een dreigende uitval doen naar de Nederlanders, die voor Israël kiezen, doen Nederlanders, een uitval naar onze beurs of bankrekening, en storten een bedrag, evengroot als de haat van de politieke sjeiks tegen Israël, op giro 23434 van de Collectieve Israël Aktie in Amsterdam. De autobezitters kunnen daar —-af- — bijvoegen het bedrag, dat ze anders op zondag aan benzine besteden. Een goed geweten geeft meer voldoening, dan een zondags autoritje. Een vredelievend volk als Israël verdient vriendschap, die in royale daden wordt uitgedrukt. Leeuwarden. J. M. v. d. Berg.

We roepen al jaren om een begin van een energiebeleid. De wildwest-politiek kan niet doorgaan. Olieboycot of niet. Zelfs de club van Rome is het daar nu eindelijk mee eens. Energieproductie, transport, verwerking en gebruik veroorzaken een verwoesting van leven, gezondheid, landschap, die ons steeds meer naar de keel stijgt. Door de eindeloze groei van het verbruik moet de poet wel opraken. Maar de consument is zeker niet alleen schuldig aan de verbruiksgroei. De producenten jagen die op. Door de energie vrijwel weg te geven, ontstaan er scheve productiemethoden en leefwijzen. Melkfabrieken gaan kapot omdat transporteren goedkoper wordt dan in het dorp verwerken; de horeca gaat zitten, waar je ze alleen maar per auto kan bereiken; menselijke arbeid wordt waardeloos, zodra een machien het met goedkope energie over kan nemen; de mensen worden ziek van het stilzitten.

Politiek is er tot nu toe niet de geringste belangstellk-g hiervoor geweest. Deze waanzin noemde men welvaart. En omdat welvaart goed is wil niemand dat missen. De bedrijven hebben ook meer belangstelling voor hun omzet. De overheid gunde hun dat van harte en ze waren wat trots op die welvaart. Aardgas en electriek zijn gepropageerd alsof verspilling iets goeds is. Toen de gasbel was gevonden moest-ie beslist in 20 jaar op, want daarna zou je het gas aan de straatstenen niet kwijt kunnen. De hele bedrijfsvoering, tarieven, reclame en politieke pressie dreven ons naar meer, meer, meer.

En nu het even stokt, schrikt men zich wild. Lees de tips van uw gasfirma en offieboer. Probeer het maar, het helpt wel. Maar trek u niet te veel aan van de beschuldiging, dat wij, dat u en ik de verspillers zijn. Wij moesten wel. Overheid en bedrijfsleven gaven ons lekke tochtige huizen, waar ook al het geluid doorheen spoelde, in woonwijkne, waar je niet kon blijven en zonder auto niet uit kon komen. Dwong ons te geloven in de pret van gevaarlijke wegen, door 300 stations te sluiten en de voetganger vogelvrij te maken. Door investeren in productiviteit, die vaak energie en grondstoffen verspilde om mensen te ontslaan.

Natuurlijk kunnen wij ook zuinig zijn. Maar daarnaast en vooral moeten de energiebedrijven het voorbeeld geven. Op korte termijn moet het vastrecht worden afgeschaft. Een oud voorstel al. Het zou een vergoeding zijn voor vaste lasten: de aansluiting van ons huls. Dat is dwaas. Het PEB heeft vele miljoenen aan vaste lasten. Waarom dan dat snoertje apart doorberekenen? En wanneer is dat afbetaald? In vele oude huizen is er al duizenden voor betaald. Landelijk wordt vastrecht berekend naar verbruik of naar oppervlak van de woning of naar aantal lichtpunten of naar lengte van de kabel of als een hoofdelijke omslag. Daaruit blijkt ook al dat de bedrijven dat vastrecht helemaal niet aanvoelen als een vergoeding voor de aansluiting. Nee, vergoeding voor de aansluiting is net zo slecht te verdedigen als wanneer wij een vergoeding vroegen voor het vestigen van een verkooppunt voor energie in ons huis.

De zin van het vastreeht ls heel anders: Stel u betaalt aan vastreeht per maand f 25 en voor 100 kwh a 7 cent f 7. Samen f 32. Dan zijn kennelijk de leveringskosten voor u 32 cent per kwh. Wanneer dat ook uw tarief was. dan zou u wel uitkijken met die straalkachel. Maar dat is niet in het belang van die groei van het PEB. Daarom past het energiebedrijf het zelfde tarief toe als een autoverhuurder: f2OO per dag, 200 km vrij rijden en daarboven een paar cent per km. Die f 200 is een vastreeht, een gedwongen aankoop, omdat de verhuurder geen zin heeft zijn wagens te verhuren voor 10 km per hele dag.

Opheffing afdeling verbruiksbevordfering en stroom. Op korte termijn moet de afdeling verbruiksbevordermg worden omgevormd tot de afdeling „bezuinigsadviezen". Bij deze afdeling horen de showroom voor stroomvreters, het blad Stroom en een aantal mensen, die op verzoek bij u langs komen om u een extra sfcroomverslindend machien aan te praten. Deze mensen kunnen worden omgeschoold tot bezuiningsadviseurs. Wij kunnen dan een kaartje invullen als ons verbruik wat te veel oploopt. Er komt dan een vriendelijke dame tegen ons zeggen: „Maar u hebt ook zon vaaitwasmachine, dat moet u nooit doen!" Het blad „Stroom" zal ons — ongevraagd! — tussen 5 en 10 gulden per jaar kosten. Dat is een verspilling, ongeveer zo groot als de Kalkarheffïng. Het moet helemaal weg, dat blad.

Door de KEMA. Op korte termijn moet de KEMA te Arnhem opdracht krijgen, behalve omzet en veiligheid ook de zuinigheid te propageren. Er moet een keurmerk komen voor efficiënte werking. Vooral aan bedrljfsapparatuur moet het KEMA eisen gaan stellen. Tenslotte zullen KEMA of SEP bij hun beleid onderworpen moeten worden aan de conitrole van een instantie, die eisen stelt in verband met de grondstoffenpositie en het milieubeheer. De politiek, die alleentechnisch beslist en op de prijs let en er tenslotte voor het milieu een rij boompjes omheen zet of alleen maar een mooi verhaaltje verzint, moet worden beëindigd. (In Bergum schoorsteen.je omhoog, schoorsteentje omlaag, schoorsteenitje omhoog, iedere keer voor het milieu!). Werk aan de winkel voor de verkiezingen! Appelscha. Frank de Vries.

Het hoge woord is eruit. „Een olieboycot is een onaanvaardbare misdadige methode om een ander land zijn politieke visie op bepaalde zakenen ongevraagd op te dringen en die tot de zijne te maken." Het lijkt echter zo klaar als een klontje dat nu juist minister Van der Stoel — die toen er nog geen boycot dreigde zo moedig van zich liet spreken — op een laffe manier door de knieën 'is gegaan. Deze koerswijziging is echter ook aan de druk van de laffe Fransen, Engelsen en Duitsers te danken, die eigenbelangen boven Europese eenheid en moraal stellen. Nu zit ik echter wel met de boycotacties van Outspan-sinaasappelen en Angola-koffie in de maag. Zelfs objectief bekeken is deze daad evenzo een misdadige methode om een ander land zijn koers te laten wijzigen door het economisch te treffen met alle gevolgen voor de onschuldige bevolking in die landen. Van der Stoel had wat dat betreft beter de onverzettelijke houding van Portugal en Zuid-Afrika kunnen overnemen en zich bij zijn eerder ingenomen standpunt kunnen houden.

Het is natuurlijk gemakkelijk koffie en sinaasappelen te boycotten aangezien men er in Nederland zelf geen enkele hinder van ondervindt. Deze produkten zijn in tegenstelling tot de olie in de wereld in voldoende mate aanwezig. De olie bevindt zich hoofdzakelijk in het Midden-Oosten, zodat de ommezwaai van de Nederlandse regering wel verklaarbaar is. De ontwikkelingshulp, die Chili was toegezegd, is na de militaire coup opgeschort (dus ook een duidelijke boycot), alsof hulp valt of staat met een bepaald politiek systeem.

Deze selectieve hulpverlening is er slechts één van met selecte verontwaardiging besmette „progressieve politiek". Dit soort acties druist in tegen wat men medemenselijkheid pleegt te noemen. Als er bij mij b.v. een communist op de stoep wordt neergeslagen help ik hem toch ook? Nou dan! Laat deze olieboycot een les zijn voor Nederland. Boycotacties zijn middeleeuws en behoren niet in een beschaafde wereld thuis. Met beschaafde wereld bedoel ik natuurlijk niet Saoedi-Arabië met zijn verpauperde bevolking of Koeweit. Deze en nog andere 01-iestaten hanteerden tot voor kort nog handafhakking bij diefstal en slavernij.

P.S. Schoolmeester Laurens ten Cate roept in zijn artikel van 12-11 op tot burgelijke ongehoorzaamheid in de Kalkar kwestie. Dit Ls typisch een dictarioriaal middeleeuws staaltje van opruierij dat niet past in onze beschaafde wereld. De kern van de energie-problemen ligt bij de ongebreidelde bevolkingsexplosie, die de wezenlijke oorzaak is van de daarbij gepaard gaande evenredige toename van luchtvervuiling en energieverbruik. Miin motto is: meer voor minder mensen. Dit in tegenstelling tot Ten Cate, die minder voor meer mensen propageert. Leeuwarden. G. H.

Als ik in dit ingezonden stuk wil protesteren tegen de door de EEGministors aangenomen resolutie aangaande het Midden- Oosten, dan wil ik dat doen, gedreven door datzelfde brandende vuur, dat één van Israëls grootste profeten nu al eeuwen her naar de stem en naar de pen deed grijpen, toen hij zei: Om Sions wil kati ik niet zwijgen!

Het dagblad „Trouw" heeft deze resolutie openlijk een ommekeer van 180 graden in de Nederlandse politiek ten aanzien van het Midden-Oosten genoemd. Het genoemde dagblad neemt vervolgens minister Van der Stoel in bescherming door te zeggen dat hij onder zware druk heeft gehandeld. Maar daardoor blijft voor mij verraad toch verraad. Niet van een minister persoonlijk, maar van ons als volk van Nederland. We weten nu ook, wait menselijke sympathie waard is. Zij slaat om zodira de welvaart schijnbaar dodelijk getroffen wordt. Zelf geloof ik als christen, dat geloof en werken, dus ook geloof en politiek alles met elkaar te maken hebben.

Een kernwoord van het bijbels getuigenis voor sympathie, maar dan een sympathie, die tot iets verplicht, is chèsèd wa èmèt, liefde en trouw, genade en waarheid, trouwe vriendschap. Dat geïdit van de God van Israël tegenover zijn volk, maar ook van de mensen en menselijke verbanden, die deze vriensehap in Jezus Christus gevonden hebben onder elkander. Want de God, die wij als christenen belijden blijft ook voor óns de God, niet alleen van Abraham, maar dan ook nog eens van Izaak en Jacob. Daarom en daarom alleen wil ik een goed en warm woord van vriendschap uitspreken voor het hele Joodse volk.

Europa ls gezwicht en mijns inziens nu wel op een heel gevaarlijk pad tereclitigekomen, waarvan we het einde niet weten. Van ons wordt niet alleen neutraliteit verlangd maar ook sympathie voor de Arabische zaak. Wat is dat voor een sympathie? In welk gezelschap raken we dan verzeild? Als christen zie ik maar een afdoend antwoord op de vraag die Israël ons stelt. Het Saiomo's oordeel van Hem, over wie Israëls grootste profeet beeft gesproken: Jubelt gij natiën, om Zijn volk, want Hij wreekt het bloed van Zijn knechten; Hij oefent wraak aan Zijn tegenstanders en Hij verzoent Zijn Land en Zijn Volk (Dt. 31; 43). Op die Dag zal het wel blijken, wie een echte moedier ln Israël is geweest! Damwoude. D. R. Jonker

Recentelijk maakte ik van zeer nabij de volgende bijzonder onverkwikkelijke affaire mee met betrekking tot het aanstellen van een onderwijskracht. Het betreft hier de vacature van kleuterleidster aan een kleuterschool in Leeuwarden (Dit is slechts één voorbeeld van de „normale" praktijk in het aannemen van personeel in deze sector.)

Op een advertentie in de kranten en in het vakblad werd gelijk enthousiast gereageerd, in de hoop dat er nu eindelijk een baan vrij zou komen. Wat blijkt nu? Na ongeveer zes weken komt er een nietszeggend briefje terug, waarin clichématig wordt gesteld dat in de vacature reeds voorzien is. Op zich een normale zaak: gewoon pech gehad, volgende keer beter.

Als dan echter nog geen week later blijkt, dat men reeds in de vacature voorzien had alvorens de advertenties geplaatst waren, is dit natuurlijk minder „normaal". Waar blijft nu de vaak gebezigde uitdrukking: onderwijs is gelijke kansen voor iedereen. Als men op bestuurlijk niveau al zo ontstellend foutief en discriminerend handelt, wat mag men dan nog verwachten van de leerkrachten en de leerlingen?

Een gevaar dat hieruit voortvloeit is dat niet de juiste man of vrouw op de juiste plaats komt (wat enorm funest is voor het niveau van het onderwijs), maar veeleer dat het vriendje of kennisje of beste kruiwagen.je doorslaggevend gaat worden. Bovendien, als de advertentie toch overbodig is, waarom dan toch geplaatst? Waarschijnlijk omdat het nu eenmaal officieel zo hoort? Over bezuiniging gesproken! Wat echter het meest kwalijke aan deze praktijk is, is dat frustraties hoogtij gaan vieren. Als de onderwijskrachten al gefrusteerd zijn, wat mogen we dan nog verwachten van de leerlingen, van de toekomst van onze samenleving? Als de onderwijsinspectie hier niets aan wil of kan doen, lijkt me dit een heerlijke kans voor een „socialistische" regering om te tonen hoe democratisch het wel kan. Wie weet levert het nog wel winst op ook. Utrecht. D. (Reactie van wethouder Joop ten Brug van onderwijs: Sinds december 1972 zijn er in Leeuwarden twee vacatures voor kleuterleidsters geweest. In het meest recente geval is er een leidster benoemd uit de sollicitantes. Het stuk van inzendster heeft volgens de heer Ten Brug waarschijnlijk betrekking op een vacature in december vorig jaar. Tijdens de selectieprocedure bleek toen op een andere kleuterschool een leidster overtollig te zijn geworden in verband met het teruglopen van het aantal leerlingen. Die leidster is toen „intern overgeplaatst". Dat is toen meegedeeld aan de dames, die gesolliciteerd hadden. Red.)

Tot zijn grote verbazing las ondergetekende in de Leeuwarder Courant, dat mindervaMden zonder ontheffing mogen rijden op de autoloze zondag. Ondergetekende is reeds z-jven jaren invalide, is in het bezit van een auto, kan zich uitstekend alleen daarmee verplaatsen. In tegenstelling met de gezonde mensen, kunnen wij terwijl zij werken, gebruik maken van de auto. Moeten wij invaliden, onze bezoeken zo nodig juist op de autoloze zondag afleggen? Energiebesparing? Best maar dan met zn allen. Ook de mindervaliden! Leeuwarden. Een invalide.

De onjuistheden in de ingezonden stukken van J. Pop te Sneek en P. Dijkstra uit Oudebildtdijk in de LC van 8 nov. zijn grotendeels reeds rechtgezet door Y. Jellema te Gauw en „Opmerker" en G. Z. van Leeuwarden. Ik zou er alleen nog het volgende aan toe willen voegen.

Pop schrijft: „Israël is tot tweemaal •toe een oorlog begonnen. Hoe groot de noodzaak hiertoe was, waag ik niet te beoordelen... „Het heeft alle problemen op eigen gezag geregeld..." — „Grote stukken Arabisch gebied bleven bezet, met geen ander recht dan dat van de wapenen"... „Niemand zal kunnen volhouden dat Israël na zes dagen zes jaar heeft gepraat met zijn tegenstanders." Ik neem aan, dat Pop weet hoe Israël de dag na de onafhankelijkheidsverklaring (ondier auspiciën van de Verenigde Naties) op 15 mei 1948 door de Arabische buren werd overvallen met de opzet de jonge staat te vernietigen. Dat zij daarin niet slaagden was te danken aan de leeuwenmoed van de Israëli's, die geen andere keus hadden dan zich dood te vechten of in zee te worden gedreven, terwijl de Arabische soldaten moesten vechten, zonder overtuiging ot noodzaak.

De wapenstilstand van 1948-49 was het resultaat van direkte onderhandelingen tussen Israël enerzijds en Egypte, Jordanië, Libanon en Syrië anderzijds. De overeenkomsten met deze verschillende landen zouden een eerste stap zijn naar v-^esonderhandieJingen. Het is bekend, dat de Arabieren echter steeds hardnekkig hebben geweigerd met Israël over een vreedzame regeling te spreken.

In de jaren 1950 tot '56 had Israël veel te lijden van zijn buren, vooral van de Egyptische Fedajien (commando's) met als gevolg dat er in die tijd 15.000 mensen werden gedood of gewond, terwijl er honderden sabotagedaden plaats vonden aan spoorwegverbindingen, irrigatiewerken en wegen. Israël moest toen wel zijn buren een nieuwe afstraffing geven. Wederom kwam men niet verder dan een bestand, omdat de Arabieren daarna bleven weigeren over vrede te onderhandelen. Langzamerhand begonnen na 1956 de overvallen en moordpartijen door Arabische commando's opnieuw. Toen mijn vrouw en ik in mei 1965 in Israël waren, hadden er herhaaldelijk schietpartijen en bomaanslagen plaats (vooral 's nachts) vanuit de Syrische Golan-hoogten op de k-boetsiem langs de westoever van de Jordaan, zoals op Gadot en Neot Modoghai. In Afoela (8 km van de grens met Syrië) werd in de nacht van 20 op 21 mei een huis opgeblazen waarbij drie mensen om het leven kwamen. Terwijl wij door Jeruzalem wandelden, opende een sluipschutter aan de Jordaanse kant van de muur het vuur op een groepje leerlingen van een middelbare school waarvan er één werd gedood. Ook de kiboetslem langs de Egyptische grens hadden veel last van dergelijke misdadige aktiviteiten. Wel deed Israël aangifte van zulke daden bij de UN-bewakers, maar vaak waren de Arabieren hen al vóór geweest met een klacht dat er op hen was geschoten en het onderzoek strandde meestal op nietes-welles! Geen wonder dat ln 1967 aan het geduld en de lijdzaamheid van de Israëli's een einde kwam, en toen Egypte dreigde met afsluiting van de Golf van Akaba (Sjarm el Sjeik) — Israëls levensader — waren zij de Arabische ophitsers voor en sloegen toe. Het sprak vanzelf dat Israël nu trachtte voorgoed een eind te maken aan de grensovervallen en zij bezetten de Golanhoogten, de westoever van de Jordaan ten zuiden van het meer van Tiberlas (Galilea), de Gazastrook en de Sinaï-woestijn tot het Suez-kanaal en de „steenpuist" van Jeruzalem. Niet om die gebieden te annexeren, maar in de hoop dat de Arabieren nu wel zouden willen onderhandelen over een uiteindelijke vreedzame regeling der geschillen na 20 jaar ruzie. Weer weigerden dezen echter, maar met hulp van Ruslnd — de eeuwige antisemiet — wapenden en oefenden zij zich tot de laatste meende dat die beslissende slag kon plaats vinden om Iraël te vernietigen. De Sovj et-leiders hadden er echter niet opgerekend, dat de Israëli's zó spoedig de nieuwe Russische Sam raketten aan de westoever van het Suez-kanaal zouden bereiken en, nu de opzet was mislukt, wreekten zij zich door de Arabische olie-landen over te halen tot een boycot van de Israël-vrienden. Het zou mij althans niet verwonderen als Rusland aan de oliepotentaten een schadevergoeding betaalt in geld of door gratis leveren van wapenen en vliegtuigen, mitsgaders instructeurs... Ik hoop niettemin vurig dat de UNO na deze vierde nederlaag van de Arabische ruziezoekers er in mag slagen aan Israël het bestaansrecht met veilige grenzen te kunnen garanderen.

Tenslotte nog iets over de Arabieren, die in 1948 in het gebied woonden dat aan Israël was toegewezen. Ongeveer 50 pet. van hen zijn gevlucht naar hun „vrienden" in de Arabische buurlanden, waar zij zich later Palestijnen noemden. De andere helft bleef in Israël en groeide door geboorteoverschot en door terugkeer van een aantal gevluchten aan tot bijna 300.000 in 1965. Zij vormden toen 11 pet van de totale bevolking en bij de verkiezingen in dat jaar kregen zij 7 zetels in de Knesseth: 85 pet. van de Arabieren namen deel aan de verkiezingen. Zij zijn vrij om te wonen waar zij willen. Enkele steden zijn vrijwel geheel Arabisch, bv. Akko en S'fat, andere gedeeltelijk zoals Nazaneth, Afoela, Tiberian, Jaffa, terwijl ook in Tel Aviv, Jeruzalem en Halfa heel wat Arabieren wonen. Ongeveer de helft van hen woont in een 80-tal dorpen. Het zijn goede handelaren en ambachtslieden, die mee profiteren van de waar onze begrippen sobere welvaart in Israël. Zo was ln 1965 het gemiddelde jaarinkomen van een Arabisch gezin in Nazareth fB4OO tegen dat van een Joods gezin in Tel Aviv f 8832.

Door de aanleg van lrrigatiewerken, het leien gebruiken van moderne werktuigen en machines was de opbrengst van hun land- en tuinbouw ln '65 zesmaal zo groot als in 1947. Door gratis lager onderwijs en de goede medische verzorging is hun sterftecijfer gedaald van 20 tot 6 per 1000. De sociale wetten gelden natuurlijk voor hen evengoed als voor de jodien. De Arabische tal ls officeel erkend. Officiële stukken ook de vonnissen van rechtbanken, ja, zelfs de bankbiljetten worden in beide talen, Ivriet en Arabisch uitgegeven. Er is een Arabische krant en er verschijnen dito weekbladen en andere periodieken. Ik zou zo door kunnen gaan, maar misschien is dit wel voldoende om te kunnen begrijpen dat de vluchtelingen in die armoedige kampen ii, de Arabische buurlanden jaloers zijn als ze bij hun familieleden of vrienden in Israël op bezoek komen. Nooit hebben die landen voor hen gezorgd wat huisvesting voeding en opvoeding betreft: de UNO zorgt (mondjesmaat) voor eten en voor het onderwijs. Vergelijk dat nu eens met de aandoenlijke zorg van Israël voor de Joodse vluchtelingen uit de Arabische (en andere) landen! Wolvega. J. Roorda.

In de rubriek „Beurtelings" stond het artikel van de heer H. Betten met de titel „veel horenden zijn blind voor de doven". Het is een gedegen geschreven stuk! Volgens mij ontbreekt er echter iets belangrijks, het essentiële, in zijn artikel, n.l. intermenselijke verhoudingen tussen de doven en de horenden, hetzij in groepsgewijze en in de vorm van de dialoog. De vraag, waar het omgaat: hoe kommuniceren ze met elkaar? De manier, hoe ze het doen, vormt de belangrijkste grondslag voor verdere verhoudingen. Het is mij bekend of nog beter gezegd: ik heb eens ervaren, dat velen de omgang met doven moeilijk vinden. Ja, dat is ook zo, doch niet altijd! Ze zien de doofheid als barrière voor de kommunikaatsie, doch de mens, die de drager van deze handikap is, wordt niet gezien. Als je nou eens die handikap vergeet, wordt deze barrière opgeheven. Om met elkaar in kontakt te treden, staat de mens voorop, niet de handikap of vooroordeel!

Bij groepsgesprekken en ln de familiekring kan een dove, afhankelijk van zijn bevattingsvermogen en intelligentie, moeilijk meekomen, omdat de uitwisseling van gedachten en woorden hem te snel toegaat. Daarom is het wenselijk, dat hij mee ln een gesprek, waarin de woorden langzaam en duidelijk zijn gesproken, wordt betrokken. Echter niet uit medelijden, maar uit menselijkheid. Dat ls wel de moeilijkste opgave voor velen, doch het blijft een haalbare kaart! Met nodige dosis geduld en begrip voor eikaars situatie kom je er dan wel.

Het voornaamste van alles is eigenlijk, dat het hart van een mens meespreekt, dan is het altijd goed! Voor dove mensen met lager ontwikkelingsnivo is het beslist noodzakelijk, dat de taal korrekt wordt uitgesproken, zodat zij met de ontwikkeling mee kunnen groeien. Het gebeurt wel eens, dat de doven, ook wel andere mensen, zich als „derde persoon" ervaren, wanneer het gesprek over hen gaat of waarin zij niet direkt mee kunnen praten. Kortom geen rechtstreeks kontakt, dat moet juist vermeden worden. Voor Friese doven is er kans op sociaal cultureel leven.' 's Winters worden er één keer in de maand vormingswerkavonden in Leeuwarden gehouden, n.l. van oktober tot en met mei. Inlichtingen bij A. Tiersma, Archimedesweg 28, Heerenveen. Het vormingswerk voor doven heeft tot doel: eigen meningsvorming bevorderen, bewustwording van zichzelf, informatieoverdracht enz. Heerenveen. A. Tiersma.

Blijkens een artikel in Uw blad van 3 november, hetwelk door een inwoner van Gietsjerk in Uw blad van 8 november nog eens werd onderstreept, is men in Den Haag van plan de gewestvorming er zo gauw mogelijk door te drukken. Van die gewestvorming schijnt men daar veel te verwachten voor de ambtenarij en de centrale uitperserij.

Daarom ben ik het van harte eens met de inzender uit Gietsjerk, daartegen moet aksje komen. Wil men per se gewesten, dan geeft men ons het oude zelfstandige gewest „Fryslan" maar weer terug, dat men ons indertijd door geweld heeft afgenomen, en dat dan nog maar alleen met Holland verbonden moet blijven door ons Koningshuis. Vrouwenparochie, E. .S. Veenstra

Uit de reacties op eerdere publikaties over de Kalkarcentrale blijkt dat er een enorme behoefte is aan voorlichting. Officiële publikaties gingen voorbij aan de gevaren of noemden ze slechts terloops. Omdat wij het nodig vinden dat er een diskussie op gang komt over het kernenergiebeleid willen we de aandacht vestigen op de vele kritische geluiden die te horen zijn m.b.t. kernenergie (enkele van de grondleggers van de kernfysica behoren nu tot de meest fervente tegenstanders). We willen de aandacht vestigen op de volgende feiten: Zolang niet bekend is wat het effect van radio-actieve straling op het menselijk lichaam in het nageslacht is mag er niet overgeschakeld worden op kernenergie. Zolang men niet weet hoe het radio-actieve afval veilig opgeslagen en vervoerd moet worden moet de bouw van kernreactoren opgeschort worden. Wanneer de kernenergie gezien moet worden als overbrugging van enkele tientallen jaren voor we zonne-energie gaan gebruiken, dan is het immoreel ons nageslacht op te schepen met radio-actief afval waar we zelf tot op heden nog geen oplossing voor hebben. De schattingen van winbare voorraden fossiele brandstoffen worden steeds hoger, (de schatting van 1967 m.b.t. de winbare voorraad steenkool was 2x zo hoog als in 1962; olie 5x zo hoog; aardgas lOx zo hoog). In de oorlogsindustrie ls erg veel onderzoek gedaan naar kernenergie. Daarom zijn er nu kerncentrales. Waarom kan men niet eventueel aandacht besteden aan b.v. zonne-energie (als we daar op lange termijn toch op aangewezen zijn)? Omdat deze niet bruikbaar is om eén oorlog te winnen? De industrie heeft behoefte aan een steeds hoger produktie- en consumptieniveau; produceert daarom veel energie vragende wegwerpprodukten en produkten die zeer snel vervangen moeten worden. Wanneer de bevolking op de hoogte was met de gevolgen van deze groei (uitputting van grondstoffen, onleefbaar milieu, steeds grotere kloof arm-rijk) zou men zich wel eens af kunnen gaan vragen welke behoeften echt zijn en welke opgedrongen zijn door reclame etc; men zou wel eens kunnen gaan kiezen voor een bewustere leefwijze zonder verspilling van grondstoffen en energie. (Wanneer we met dit welvaartsniveau verder zouden leven en alle elektriciteit met behulp van steenkool zouden maken dan ls er nog voor 870 jaar steenkool.) De keuze tussen goedkope elektriciteit uit kernenergie en een voor 10.000-den jaren belast milieu én iets duurdere elektriciteit uit fossiele brandstoffen op efficiëntere wijze verkregen is een keuze voor de bevolking d.w.z. het parlement. Om die keuze te maken zullen ook de risico's en gevaren bekend gemaakt moeten worden. Omdat de officiële publikaties zich ln hoofdzaak bezighouden met orders voor de industrie en werkgelegenheid beginnen we in Leeuwarden, na het succes in Heerenveen ook een voorlichtingsactie. ledereen die het belang hiervan inziet en bereid is te helpen wordt uitgenodigd donderdagavond om 8 uur in Biels 28, Bagijnestraat te komen. Leeuwarden. Werkgroep Friesland Stop Kalkar.