Leeuwarder courant : hoofdblad van Friesland

(ADVERTENTIE LM.) OOOOQOOOOOOOOOOOCOO A VREDESPENNING fl I I Tt* nHat—wi« «m Kafstm* »»73 %i*l Owii ] I «o©* *m »««• »wntn» ta •*«, 6«;-»*f--*" . J ' O* voor.?*» toon* da V**- ' ' I liM i/^BÜCmI r>*4 ****■ •" °* wort' zo*'9 I i l l tlt •'£r'\t*; I r So*»ufc** 2#g'r „H»t ia"" «n ' ' I I ./Sis^^DnV **• «cr>t«fi;;d« toorr o« 1 | il Oud» Stad *«a Je*..-ó?-!i ■ i \ tt^~ w«»**oot fD»MP*K*» 00-JOen Mjn'ra-VCVI-- : i ' I L^»«rt.pd ».-. | | Af»» portniogoo mn g-r-j-r"n*rd. Il ■ | «crtt* diamant m »00-;« n *»^ ga»i i i ( [ T> o«M«ti«n b*t bawiiow. fww

(ADVERTENTIE 1.M.) fa zilveren tijd sieraden —tjxidsrrucL I Q/ J.A.van den Houten - naauw 6 - leeuwarden

ROLF LENGSTRAND-PIERRE ROLEN — Mijn ponyboék. Vertaling uit het Zweeds. Uitgave: Becht, Amsterdam, f 14,90.

Het aardige van Mijn ponyboék is, dat het geschreven is voor kinderen en dat het toch niet kinderlijk of zelfs kinderachtig is. Het is niet een dik boek. De prijs valt te verklaren uit het grote aantal foto's, dat Is opgenomen. vaak meer dan één per pagina. Het zijn mooie en functionele foto's. Laat „Mijn" ponyboék rustig het ponyboék van kinderen worden, want er staat geen verkeerd woord in. Het is oorspronkelijk Zweeds. Er zijn meer goede paarde en ponyboeken uit Zweden gekomen. Dit past in de rij. De uitgever heeft gezorgd voor een mooie lay-out. Het is al direct bij de aanpak een leuk boekje.

Nog even lets over de inhoud. Elke pony-liefhebber weet wat 147,3 betekent. Wel, de inhoud gaat helemaal over paarden met een stokmaat beneden 147,3 cm, de pony's. Het begint met de stal en het poetsen. Achtereenvolgens worden — met behulp van de foto's heel duidelijk — behandeld de hulpen, de gangen, evenwichtsoefeningen, terreinrijden, springen, de manege figuren, het jachtrijden, de quadrille en de wedstrijden. Tot slot voigen er korte beschrijvingen van een aantal bekende rassen en tevens is een hoofdstukje aan het fokken gewijd. Al met al een handzaam boekje, waar een leergierige pony-liefhebber beslist wat aan kan hebben.

ir DOV NIR — Reisgids voor Israël. Waarschijnlijk had de uitgever het wel gelukkiger kunnen treffen met de verschijndag van dit boek. Het aantal mensen met reisplannen voor Israël zal als gevolg van de politieke toestand in het nabije oosten zeker verminderd zijn. Maar na deze komt er weer een andere tijd en voorbereiden op een reis is op zich al plezierig. Bovendien laat het zich denken dat ook velen die Israël al kennen dit boek graag eens zullen lezen. Om vage beelden weer op te roepen of om na te gaan wat een volgende keer nog op het programma moet komen te staan. Uitgave: Becht, Amsterdam; 316 blz. mcl. register, geïllustreerd, gebonden f 17.90.

-*• JOS GHYSEN — Morgen misschien. Omdat dit boekje dat deel uitmaakt van een vijftal zgn. integraalbandjes op naam staat van een ook in Nederland goed bekende schrijver krijgt het een soort ereplaats. Nog te meer gemotiveerd omdat Ghysen een beslist talentvol auteur van cursiefjes is zoals ieder kan weten die wel eens op zaterdag na het nieuws van 6 uur naar Varas Varié luistert. Overigens is het merkwaardig dat België naast Jos Ghysen nog zoveel andere leuke-stukjesschrijvers achter de hand heeft dat één uitgeverij daarginds al een jaar of wat achtereen met grote regelmaat nieuwe deeltjes aan de al genoemde zij het naamloze reeks kan toevoegen. Om te beginnen is daar dan MARC DE BIE met Sport en bondig waarin hij meent te hebben bewezen dat Baardegem de sportiefste gemeente van het Belgische land is. JAN TONNEN zocht het met zijn in De Spionkop gebundelde stukjes niet, zoals een enkele oudere lezer misschien veronderstelt in Pennings Zuidafrika der Boeren en Voortrekkers maar ook al in de Belgische sport. LOUIS VERBEECK is in deze serie al een oude bekende. In Het kleine Jeaskroetboek heeft hij een waar stuk mengelwerk verzameld waarvan een deel eerder voorkwam in een programma van de Gewestelijke Omroep (Belgisch) Limburg. Eén specimen zij hier tussen de ernst door even weergegeven: Een stripteaseuse is een dame die haar vel duur verkoopt. Resteert nog JOS WILMOTS met Letterlijk en figuurlijk, dat volgens zijn auteur beschouwd moet worden als een „leerboekje voor nederlandstaligen". Nu, dat lijkt een heel betrekkelijke zaak, zowel wat het leren als wat de humor betreft. Uitgave: Heideland-Orbis, Hasselt, België; per deeltje B. frs. 115. hetgeen ongeveer neerkomt op 8 Nederlandse guldens.

*—ZEG MAAR 'A' tegen je dokter — Een deel uit de serie wit-zwart cahiers waarin een aantal deskundigen tracht „ziekte en gezondheid, arts en ziekenhuis, psychiater en welzijnszorg in een andere kontekst te plaatsen". Het cahier is een Belgisch geschrift, maar de algemene gedachten zijn voor Nederlandse lezers even interessant als voor de Belgische omdat het doel van de verschillende medewerkers is de patiënt bewust te maken van zijn mogelijkheden en rechten. Uitgave: De Nederlandsche Boekhandel, 2080 Kapellen, België; 64 blz.. f 6.90.

DEN HAAG — „Laat elk gezin in ons land voor een bedrag van vijftig gulden gebruik maken van het openbaar vervoer. Als slechts zestig tot zeventig procent van de gezinnen zon kaart zou kopen, is het openbaar vervoer uit de financiële zorgen." Dat zei gisteren het PvdA-Kamerlid Van der Doef namens zijn fractie tijdens een persconferentie in Den Haag. Bij een hoger deelnemers - percentage zou zelfs winst kunnen worden gemaakt, zo verklaarde de heer Van der Doef, die zijn berekeningen mede baseerde op gegevens van NSfunctionarissen. Het Kamerlid bracht zijn plan naar voren in een pakket van maatregelen, waardoor volgens hem een totale ontwrichting van het openbaar vervoer door de energiecrisis wordt voorkomen.

De heer Van der Doef wil dat elk gezin voor vijftig gulden per maand een kaart zal kunnen kopen met duplikaten voor alle gezinsleden. Die kaart moet recht geven op vervoer in tram, trein en autobus. De PvdA stelt minister Westerterp van Verkeer en Waterstaat voor zo spoedig mogelijk een marktonderzoek in te laten stellen naar de bereidheid van het publiek zon kaart te kopen. In het PvdA-plan is het accent gelegd op de bereidheid, omdat men niets voelt voor een door iedereen te betalen vervoersbelasting. Volgens de heer Van der Doef is het kopen van zon kaart bijzonder aantrekkelijk in verhouding tot de kosten van een auto per maand: ongeveer 200 gulden.

Van groot belang vindt de PvdAfractie het, dat het openbaar vervoer in deze energiecrisis onbeperkt brandstof krijgt toegewezen, terwijl men bovendien moet komen tot spreiding van de spitsuren door spreiding van school- en werktijden. Wat het vrachtvervoer over de weg betreft is de PvdA voorstander van pooling in het internationale verkeer en van een intensiever benutten van de waterwegen.

Tariefverhogingen bij de NS, groter dan de voor dit bedrijf vastgestelde trendmatige, acht de PvdA op zichzelf al verwerpelijk, maar in de tegenwoordige situatie u>el in het bijzonder. ,X>e passagiers worden toch el onvrijwillig naar de trein gestuurd. Juist deze mensen zouden marginale rijders worden, die onmiddellijk weer de auto pakken als er in de benzinetoewijzing iets meer ruimte komt", aldus de heer Van den Doef. Hij meent dat, „nu we jarenlang onder het dictaat van de auto hebben geleefd", de energiecrisis een uitgelezen kans is om van de weggebruiker een openbaar-vervoerklant te maken. In dit verband zou het de NS niet misstaan, zo meent hij, wat meer aan de weg te timmeren op een maniet die het tegenwoordige publiek aanspreekt.

STOCKHOLM — Zweden heeft de overeenkomst opgezegd die het met Chili had gesloten over steunverlening aan dit land. In een gisteren in Stockholm gepubliceerde verklaring wordt gezegd dat de Zweedse regering het pas in augustus van dit jaar gesloten akkoord niet meer als geldig beschouwt. Na de militaire staatsgreep in Chili had Zweden al de ontwikkelingshulp voor dit land „bevroren". Het akkoord hield in dat Zweden in het kader van het toen geldende ontwikkelingsplan Chili tot 1976 hulp zou verlenen voor een waarde van 24 miljoen gulden. Volgens de Zweedse regering zijn de voorwaarden waarop de overeenkomst gesloten werd, nu niet meer aanweizg.

PARIJS — Gistermorgen is in de Franse hoofdstad de conferentie voor het afschaffen van martelingen begonnen. De Amerikaanse zangeres Joan Baez woonde de opening van de vergadering bij.

GRONINGEN — Voor de president van de rechtbank in Groningen heeft gisteren het kort geding gediend dat drs. W. A. Smit uit Ide heeft aangespannen tegen het Elektriciteitsbedrijf voor Groningen en Drenthe (EGD). De heer Smit heeft geweigerd de extra-Kalkarheffing te betalen omdat een snelle kweekreactor zoals die in Kalkar wordt gebouwd, teveel afvalproblemen met zich mee zou brengen. Op grond van die weigering heeft bet EGD de heer Smit afgesneden van elektriciteit. De heer Smit heeft daarop een kort geding aangespannen tegen het bedrijf.

Mr. J. J. van der Minne, pleiter voor het EGD stelde dat een dergelijke afsluiting van het elektriciteitsnet normaal is, wanneer niet of niet voldoende wordt betaald. Wanneer de EGD dit niet zou doen, Is het hek van de dam, aldus mr. van der Minne. Bovendien moet men vertrouwen hebben in het beleid van de regering. Wanneer die bepaalt dat de kweekreactor een noodzaak is, gaat het niet aan die extra heffing te weigeren, aldus de pleiter voor het EGD.

De verdediger van de heer Smit, mr. S. J. A. M .van Gend, vond de sanctie van de EGD, totale afsluiting van het elektriciteitsnet, veel te zwaar. „Mijn cliënt is geen wanbetaler, maiar iemand die om een andere oplossing vraagt, aldus mr. Van Gend. De president doet 17 december uitspraak.

Nadat het gisteren de hele dag nog licht gevroren had — een ijsdag — gaat de temperatuur vandaag op de helling. Een front, waarachter zich minder koude oceaanlucht bevindt, trekt van het noordwesten uit over ons land. Daarbij zal het kwik tot circa 6 graden kunnen stijgen. Er komt dan een einde aan de voor het gevoel zo onaangename „waterkou.'' Vanmorgen om zeven uur had de thermometer In Gorredijk juist het vriespunt bereikt.

Verantwoordelijk voor deze operatie is een diepe depressie van 962 mülibar boven Noord-Scandinavië. Een front ervan strekt zich via Oslo helemaal tot de Azoren uit. De terreinwinst voor de zachtere lucht betekent, dat de temperatuur de komende dagen duidelijk boven het vriespunt zal blijven. Het weertype zal veranderlijk zijn, met van tijd tot tijd kans op enige regen of een bui, veelal bij luchtaanvoer uit westelijke richtingen. Een hogedrukgebied van 1038 millibar ten noordwesten van de Azoren met uitloper tot over de Britse eilanden, vormt een belemmering voor werkelijk winterweer in West-Europa Bovendien verplaatst zich van de zuidpunt van Groenland een volgende depressie (999 mülibar) in de richting van IJsland.

Op het continent heeft het vannacht op ettelijke plaatsen nog weer stevig gevroren: Hier een kijkje in Duitsland: de minimum temperatuur in Emden was minus 1, Munster minus 3. Hannover minus 7, Neurenberg minus 9, Frankfurt aan de Mam minus 10 en het vliegveld Hof in Beieren minus 11 graden Celsius. Zelfs in Bordeaux vroor het vannacht 4 graden, in Nantes 3 graden, Perpigaan in Zuidwest-Frankrijk, vlak ten noorden van de Pyreneën werd het minus 1 graad.

Waarnemingen Gorredijk vanmorgen acht uur: barometerstand 1014 millibar (760 millimeter), tendens dalend, maximum temperatuur 0 gr. (plus 2,5), minimum temperatuur minus 2.2 gr. (minus 4). Geen neerslag. Wind: ZZW 6. Weer: zwaar bewolkt. Hallurn: maximum temperatuur plus 1, minimum temperatuur minus 0 gr. Weer: mortegen. Wind: zuidwest 5 tot 6. Neerslag: 0.2 millimeter. Koudum: maximum temperatuur plus 2 gr., minimum temperatuur minus 0 gr. Wind gisteren: ZZW 2 tot 4. Weer gisteren: zonnige perioden. Gemiddelde vochtigheid gisteren overdag 86 procent. Geen neerslag.

STOCKHOLM — In de Zweedse hoofdstad zijn gisteren de Nobelprijzen voor medicijnen uitgereikt. Dr. Nicolaas Tinbergen uit Oxford (in Engeland) wordt hier gelukgewenst door de' jonge Zweedse koning, Karel XVI Gustaaf.

DEN HAAG — Al enkele uren nadat de eerste bonkaarten, met ingang van 7 januari nodig om aan benzine te kunnen komen, in omloop waren, begon zich een „vrije handel" in bonnen te ontwikkelen. In Den Haag riepen de gebroeders Van 't Sas van coffeeshop Peppermint hun zaak uit als „Eerste Nederlandse handel in benzinebonnen".

Zij begonnen met een startkoers van twee kwartjes per liter per bon, dus f 7,50 voor een bon van 15 liter, te bieden aan iedereen die zijn bonnen niet nodig denkt te hebben. Zij willen ze „met een winstje" verkopen aan gegadigden. Zij verwachten een goede klandizie, ook van mensen die geen motorrijtuigenbelasting hebben betaald en daarom geen machtigingskaart hebben ontvangen en die nu via de vrije handel aan bonnen kunnen komen. In Amsterdam zou al een prijs geboden zijn van f 37,50 voor een bonkaart. Haagse officiële kringen noemden echter een bedrag van f 7.50 per kaart al veel te hoog. De prijs die van overheidswege vastgesteld zou worden, zou volgens hem aanmerkelijk lager komen te liggen.

Onze weerkundige medewerker meldt: verwachting voor het Noorden, geldig tot woensdagavond: eerst zwaar bewolkt met regen, later wellicht opklaringen, maar ook hier en daar een bui. Stormachtige tot krachtige, later iets afnemende zuidwestelijke tot westelijke wind. Temperatuurmaxima 5 a 6 graden Celsius, 's Nachts geen vorst meer. Verdere vooruitzichten: veranderlijk met enkele buien.

11 dcc. zon op 8.38 onder 16.29 maan op 18.15 onder 10.00 12 dcc. zon op 8.39 onder 16.28 maan op 19.41 onder 10.40

Hoog water Harlingen, december 197 S 11 10.41—23.05 12 11.37—23.49 13 12.31 14 0.33—13.21 Terschelling (haven) 24 min. vroeger; Vlieland (haven) 58 min. vroeger; Ameland (Nes) 25 min. later; Schiermonnikoog (west) 43 min. later; Lauwersoog 21 min. later.

Overzicht van het weer en de temperatuur in Europa volgens het KVMI-rapport. In de eerste kolom de maximum-temperatuur van gisteren; in de laatste kolom de neerslag van het afgelopen etmaal. Aberdeen onbewolkt 9 c 4 Athene zwaar bew. 18 C 18 Barcelona onbewolkt 13 C o Berlijn half bew. -3 C o Bordeaux mist 5 C 0 Brussel zwaar bew. 1 c o Frankfort onbewolkt -IC 0 Genève onbewolkt 2 C 0 Helsinki regen 2 C Innsbruck niet ontvangen Kopenhagen ijzel 0 C 0 1 Lissabon onbewolkt 13 C 0 Locarno niet ontvangen Londen regen 6 C 0 2 Luxemburg mist 0 C o Madrid niet ontvangen Malaga half bew. 18 C 0 3 Mallorca half bew. 14 C 4 München onbewolkt -IC o Nice onbewolkt 14 C 0 Oslo zwaar bew. 6 C o Parijs licht bew. IC 0 Rome onbewolkt 12 C 0 1 Split onbewolkt Stockholm regen 5 C 0 5 Wenen niet ontvangen Zürich niet ontvangen

(Van onze correspondent)

DEN HAAG — „De doodstraf kan ik niet onmenselijk vinden, Wel natuurlijk, als zij zomaar op grote schaal wordt uitgesproken. Dan zou het zeker onmenselijk zijn. Maar er zijn gevallen, waarbij de delinquent zich volgens mijzelf buiten de maatschappij heeft geplaatst. Dan heeft hij zichzelf eigenlijk veroordeeld om niet meer in die maatschappij terug te kunnen komen. Levenslange gevangenisstraf vind ik echter totaal onaanvaardbaar."

Dit zegt mr. W. S. A. N. Gorter (63), juridisch hoofdambtenaar op het ministerie van Financiën, die in het nieuws gekomen is door een artikel in het Nederlands Juristenblad van vorige week, waarin hij pleitte voor zwaardere straffen, invoering van de doodstraf en vervanging van gevangenisstraf door dwangarbeid.

Lange gevangenisstraf noemt de heer Gorter onmenselijk. „Die lange gevangenisstraf moet je beslist kwijt. Dat kan veel jaren duren, als de ernst van het delict daar aanleiding toe geeft. Maar aangezien ik meen dat de mensen zelf hun geld moeten opbrengen, maakt dat voor de maatschappij niet uit. Dat is g°en belasting voor de begroting van Justitie". Zwaardere straffen moeten volgens mr. Gorter gegeven worden aan drughandelaren, die hele lagen van de bevolking in gevaar brengen, „uitsluitend uit een berekend geldelijk gewin. Verder moeten de moderne vormen van chantage, zoals vliegtuigkaping en gijzeling, zwaar gestraft worden. Wanneer dat tot ernstige gevolgen zou leiden, zou ik dat wel onder de doodstraf willen laten vallen. Dx vind het niet noodzakelijk dat er voor het toepassen van de doodstraf ook doden moeten zijn gevallen", aldus de heer Gorter. De delinquent moet in beginsel opdraaien voor de schade die hij aan de slachtoffers en de maatschappij toebrengt. — Bent u niet van mening dat die kosten praktisch niet te dragen zijn? Mr. Gorter: „Ik kan me voorstellen, dat op een zeker ogenblik de kosten niet te dragen zijn, dat je 200 jaar nodig zou hebben om het te verdienen. Daar moet je dan een eind aan maken, maar dat zijn details. Het beginsel moet zijn, dat de delinquent moet betalen. Je moet fabrieken bouwen, grote landbouwbedrijven stichten, en daarop tractoren laten rondrijden".

„Maar je moet de delinquenten niet vrijlaten. Je moet ze afscheiden van de maatschappij. Want als ze niet geïsoleerd zijn, is het een gratis cursus om hogerop te komen. En dat is nou ook niet de bedoeling". De delinquent moet, aldus mr. Gorter, geconfronteerd worden met het slachtoffer om zich te realiseren dat dat een mens is zoals hijzelf. Hij zou berouw moeten tonen en dan zou op het slachtoffer de plicht moeten rusten dat berouw te aanvaarden. De maatschappelijke vrede tussen de delinquent en het slachtoffer zou daardoor hersteld kunnen worden. — Neemt de georganiseerde misdaad in Nederland toe? Mr. Gorter: „Ja. De Mafia dreigt, omdat wij de wetgeving hebben veranderd ten behoeve van speelhuizen Die speelhuizen zullen ongetijfeld mafiosi aantrekken". — Maar door het vrijgeven hiervan worden toch heel wat misdrijven voorkomen en kan men er een betere controle op uitoefenen. Mr. Gorter: „O nee, helemaal niet Dat is allemaal veel kleiner. Maar in het openlijke zit juist het gevaar. Dan groeit het lekker. Die ontwikkeling is al een beetje gaande". (Dit naar aanleiding van een discussie over de criminaliteit in Amerika, waarvan hij niet gelooft, dat die is afgenomen, of de doodstraf nou afgeschaft is of niet). „De criminaliteit in Amerika beheerst alles, is ook niet te verslaan, want die is in politie- en Congreskringen helemaal doorgedrongen".

Om de stijgende criminaliteit — chantages, geweld in straten en bossen — te bestrijden moet er volgens de heer Gorter een korps hulppolitie worden opgericht. Dat korps zou moeten samenwerken met de officiële politie en onder haar leiding moeten staan. stel me dat zo voor als vroeger bij «e Amerikaanse sheriff, die op een zeker moment zijn ketting uit zijn zak haan en die omhangt. En dan moet je oppas" sen voor hem, want dan is hij °ver' heidsman". In het korps moeten te goeder naam en faam bekend staande mensen worden opgenomen. — Leidt dat niet tot het spelen t>fl» eigen rechter? Mr. Gorter: „In wezen is de P0114.1^ dienst een dienst voor de burger. Dat geen eigen richting. Dat is alleen n geval, als je uitsluitend voor je eige persoon of familie opkomt. Ik vond ne een burgerplicht. Ik ben absoluut tegehet idee „dat moet de politie nw doen". En dan is de politie paternaiitisch en dan kan je op ze in timmert ■ Daar ben ik helemaal tegen".