Leeuwarder courant : hoofdblad van Friesland

(ADVERTENTIE 1.M.) B^^jS 111111

WASHINGTON — De Amerikaanse minister van buitenlandse zaken, dr. Henry Kissinger heeft op een persconferentie in Washington verklaard, dat „het uitgeroepen jaar van Europa" teleurstellend was geweest, doch dat de regering-Nixon vastbesloten is de uitdaging te aanvaarden en de vraagstukken op te lossen waarvoor de Verenigde Staten, Japan en hun Europese bondgenoten zijn gesteld.

Een belangrijk vraagstuk, dat alleen de Europeanen zouden kunnen beantwoorden is, hoe de vorm zal zijn van een verenigd Europa dat moet ontstaan, aldus Kissinger. De Amerikaanse minister vroeg zich af, of dit Europa gebaseerd zou worden op exclusiviteit, in oppositie tegen de Verenigde Staten of dat het een Europa zou worden, bereid tot erkenning, dat de mogelijkheden van de toekomst afhangen van Atlantische samenwerking.

Volgens Kissinger is enige vooruitgang gemaakt bij de besprekingen, die hij in het begin van de maand gevoerd heeft in Europa. De Amerikaanse regering zou blijven samenwerken met de EEG, het Atlantische bondgenootschap en ten aanzien van energie-vraagstukken waarvoor zij zich geplaatst zien. Naar Kissingers mening heeft men te maken met de vraag, of de Europese landen, Japan en Amerika, geconfronteerd met vraagstukken die voor zichzelf spreken, een gemeenschappelijke benadering kunnen vinden of zich in onderlinge rivaliteit zullen uitputten.

Over de energiecrisis zei Kissinger, dat internationale samenwerking tussen verbruikers en producenten nodig is om er het hoofd aan te bieden. De minister zei dat hoewel de oorlog in het Midden-Oosten de crisis tot een internationale zaak maakte, hij haar niet veroorzaakte. Kissinger voegde hieraan toe dat de energiecrisis slechts de voorloper zou kunnen zijn van soortgelijke moeilijkheden op andere gebieden. Om deze reden, zei hij, zijn de Verenigde Staten vóór de wereldvoedselconferentie die voor 1974 is voorzien.

De Amerikaanse minister zei over de Geneefse vredesconferentie, te geloven, dat vooruitgang gemaakt zou worden, maar dat deze besprekingen slechts het allereerste begin zouden zijn van een langzaam een zeer moeizaam streven. Kissinger prees de Sovjet-Unie voor haar rol bij het op gang brengen van de besprekingen in Genève. De Amerikaanse minister zei nog, dat de Verenigde Staten vastbesloten zijn erop toe te zien, dat in het Midden-Oosten een situatie ontstaat, die gelijkt op die van de Balkanlanden vóór de Eerste Wereldoorlog en die een ramp zou veroorzaken, waarvan de wereld zich nimmer zou herstellen.

BELFAST — Militairen en politiemannen in Belfast zijn vanmorgen een zoekactie begonnen naar de Westduitser Thomas Niedermayer, directeur van de Grundig in Ulster en honorair consul van de Bondsrepubliek, die gisteravond uit zijn woning Dunmurry is ontvoerd Men vermoedt dat de ontvoerders leden zijn van het lerse Republikeinse Leger. De IRA heeft nooit eerder vooraanstaande personen ontvoerd. Wel kondigde de organisatie zes weken geleden aan nieuwe methoden te gaan gebruiken in de strijd voor de afscheiding van Groot-Brittannië. Volgens veiligheidsagenten zal Niedermayer worden vrijgelaten tegen een losprijs, of in ruil voor de vrijlating van IRA-leden, die in gevangenissen of strafkampen verblijven.

Net elk dy't ride koe /\C) r\ dy ried, mar Jitze hat de beide krystdagen syn C^z)^-J trekken goed waer(jl\& nommen. ~Ik set tsj in U Jantsje: it kin nou noch, dat wy sille üs der by jaen," sa rapportearre hy justerjoune oan 'e taep. Earste krystdei hie hy frou en bern al om sawn üre yn 'e auto laden en om kofjetiid sieten se yn Amsterdam by famylje oan 'e kofje. Se kamen der oars noait, mar men moat in doel ha as men yn de auto fuort giet, dat sadwaende. De weromreis wiene se binnentroch Tiden, oer Apeldoorn en sa en dat smyt hwat it tal kilometers oanbilaiiget aerdicli oan. Twadde krystdei niette se nei Nijmegen west, ek in heule moaije loop. Trije tanks benzine hie Jitze der yn twa dagen tüd trochjage, sei er tofreden. It hie wol in heikerwei west en hy woe net alle wiken sa, mar it joech wol in greate bifredtging. As Den Uyl-en-dy nou mienden, dat se Jitze to pakken hiene mei dy distribüsje. dan hiene se it goed mis. Jitze hie syn par' fan de benzine hawn; neffens syn roai like folie as er oars yn trije moanne forbrüke soe.

DEN HAAG — Zeshonderd jonge Zuidmolukkers hebben gisteren een demonstratieve tocht naar Den Haag gehouden en bij de ambassade van Indonesië vlaggen van dat land vertrapt en in brand gestoken. Op de foto de betogers achter de dranghekken bij de ambassade, terwijl gewapende politie toekijkt.

DEN HAAG — Nadat de fracties van de Eerste Kamer gisteren achter gesloten deuren de laatste voorbereidingen voor de behandeling van de Machtigingswet op 8 januari a.s. hadden getroffen, meent men in Den Haag zeker te weten, dat de meerderheid van de Senaat zich niet zal verzetten. Zowel de voltallige KVP-fractie als de fracties van ARP en CHU zouden zich op 8 januari a.s. voor de Machtigingswet uitspreken.

Naar ln KVP-kringen verluidt zal de Eerste-Kamerfractie van die partij wel enige kritiek uiten, maar toch voor aanvaarding van de Machtigingswet stemmen. Dit te meer, omdat in de Tweede Kamer amendementen van de KVP zijn aangenomen met als gevolg, dat KVP-minister Lubbers van Economische Zaken meer invloed kreeg op de te nemen maatregelen. Ook de fracties van ARP en CHU, die in de Tweede Kamer voor de Machtigingswet stemden, zullen in de Eerste Kamer hun fiat geven, zo werd gisteren in Den Haag gezegd, waarbij het overigens wel mogelijk is, dat vooral één of meer leden van de CH-fractie uit de boot zullen vallen.

DEN HAAG — Een extra verhoging van het minimumloon per 1 januari 1974 is niet haalbaar, zeker niet nu de Sociaal-Economische Raad nogal verdeeld over deze zaak denkt, zoals vorige week is gebleken. De minimumloners zullen het voorlopig moeten stellen met de stüging van 6,5 pet als gevolg van de halfjaarlijkse wettelijk voorgeschreven aanpassing aan de gemiddelde loonstijging. Daardoor komt het minimumloon per 1 januari zoals gemeld van f 985,40 op f 1.049,10 per maand.

Uiteraard zullen de minimumloners ook vallen onder de loonrondebepalingen uit de Machtigingswet, wanneer deze wet door het parlement is, zodat zij of fl5 of f3O krijgen naar gelang hun cao per 1 januari of 1 april afloopt. Weliswaar heeft een meerderheid van de SER zich vorige week vrijdag uitgesproken voor een ■ extra verhoging van het minimumloon met 1 procent, maar de werkgevers in de SER wensen die verhoging van 1 procent te verrekenen met de stijging van de vakantiebijslag met eveneens 1 procent, zodat er volgens de werkgevers van een extra stijging van het minimumloon in wezen geen sprake kan zijn.

Minister Boersma van Sociale Zaken zal het SER-advies grondig bestuderen, voor hij deze kwestie in het kabinet brengt. Dit jaar is er geen kabinetsberaad meer, zodat dit onderwerp naar volgend jaar opschuift. Het wordt dan ook niet uitgesloten geacht dat een verdere verhoging van het minimumloon pas per 1 april 1974 kan worden verwezenlijkt.

MONEE — Duizenden rollen toiletpapier lagen gisteren verspreid over deze spoorbaan in de Amerikaanse staat Illinois. De rollen zijn afkomstig van de vrachtwagen, die in botsing kwam met een trein. De chauffeur van de vrachtwagen raakte bij het ongeluk ernstig gewond. '

DEN HAAG — „Voorshands is er geen sprake van een gewijzigd beleid." Aldus heeft premier Den Uyl gisteravond gereageerd op de twee recente beslissingen van de olieproducerende ■ landen: de prijsverhoging van de ruwe | olie en het vergroten van de olietoevoer. „De prijsstijging van de ruwe olie is onvoorstelbaar. Het zal in elk geval nodig blijven zuinig te zijn met energie," zei drs. Den Uyl. „De prijsverho- i ging brengt economisch gezien een | enorme belasting met zich mee." De j regering heeft in de beslissingen van de olieproducerende landen geen aanleiding gezien een andere beslissing over de benzlnedistributie te nemen. Die I gaat gewoon door, aldus de premier.

Drs. Den Uyl en enkele ministers pleegden gistermiddag overleg met een aantal vaste commissies uit de Eerste Kamer over de vorige week door de Tweede Kamer aangenomen Machtigingswet en de op basis van deze wet te nemen regeringsmaatregelen inzake inkomens, prijzen, huren en dividenden. „Het was een waardevolle gedachtenwisseling. Van de kant van de Eerste | Kamer werden vele kritische vragen gesteld", zei de premier .

De regeringsmaatregelen waren omstandig aangekondigd en toegelicht in de beleidsnota van de regering. Deze nota kwam tegelijk met de Machtigingswet in de Tweede Kamer aan de orde. Het is de bedoeling, dat de Eerste Kamer de wet en de nota op dinsdag 8 januari in het openbaar behandelt. „De beleidsnota is door de recente beslissingen niet aangetast. Mocht het evenwel blijken, dat de olietoevoer stijgt, dan is het mogelijk het beleid aan te passen," aldus drs. Den Uyl.

In Nederland wordt per jaar 80 miljoen ton olie verwerkt. Daarvan is 25 miljoen ton bestemd voor het binnenlands verbruik. De stijging van de prijs van een vat ruwe olie van 14 tot 32 gulden betekent dat voor de in Nederland verbruikte olie f 2,75 miljard meer betaald zal moeten worden. „Deze prijsstijging overschaduwt de beslissing, dat de oliekraan weer iets opengedraaid zal worden," zei de premier.

Op langer zicht zal de positie van Nederland niet zo slecht zijn, gezien de mogelijkheden bij de uitvoer van aardgas. De gedachte is dat de prijs van het aardgas aangepast wordt aan de olieprijs. „Als gevolg van de stijging van de olieprijzen zal het Nederlands aardgas meer waard worden. Dat staat voor mij vast," aldus drs. Den Uyl. Veel uitvoercontracten kunnen niet onmiddellijk gewijzigd worden, maar er zijn contracten waarin bepaald is dat overleg geopend kan worden al 6 Nederland een hogere prijs wil bedingen. Op korte termijn is een oplopen van de prijs uitgesloten, maar op langere termijn voorziet premier Den Uyl een stijging. De binnenlandse prijs van het aardgas wordt met ingang van 1974 verhoogd. Een volgende verhoging blijft voorlopig uit.

(Van onze correspondent)

PARIJS — Hoewel de Franse binnenlandse inlichtingendienst nog altijd bijzonder zuinig blijft met haar onthullingen omtrent de recente arrestatie van dertien leden van een Palestijnse verzetsorganisatie, is nu toch uitgelekt dat in de villa bij Parijs, waar die groep zijn hoofdkwartier gevestigd had, vrij gedetailleerde plannen zijn ontdekt voor nieuwe aanvallen op vliegtuigen en luchthavens.

De activisten zouden speciaal het oog hebben laten vallen op het vliegveld van Rome, waar op de Tweede Kerstdag ook al een overigens verijdelde aanval was beraamd. De terroristen schijnen ook steeds beter bewapend te zijn en ze zouden zich bij hun overval zelfs van Russische raketten hebben kunnen bedienen om een Israëlisch lijnvliegtuig in de lucht of op de grond te vernietigen.

De vijf terroristen, die vorige week een bloedbad aanrichten op de luchthaven van Rome en daarna een vliegtuig van de Lufthansa kaapten, zullen in Koeweit worden ondervraagd door een speciale guerrilla-commissie, zo hebben Palestijnse functionarissen donderdag bekend gemaakt. Ali Yassin, hoofd van het kantoor van de Palestijnse bevrijdingsorganisate in Koeweit, voegde eraan toe, dat deze speciale commissie onder leiding van Yasser Arafat zaterdag met de ondervragingen zal beginnen.

LEEUWARDEN — De heer Sake van der Ploeg is benoemd tot burgemeester van Oude Pekela in Groningen met ingang van 1 januari 1974. De heer Van der Ploeg legde ln mei van dit jaar zijn functie neer als voorzitter van de Agrarische en Voedings bedrijfsbond van het NVV. Hij deed dat na een conflict in het bestuur van zün vakbond, dat ontstond over een dreigende staking in de zuivelindustrie. Door zijn optreden voorkwam de heer Van der Ploeg deze staking.

De heer Van der Ploeg, die 53 j aaloud is, komt in een gemeente met 8000 inwoners en hij is er op gebrand zijn activiteiten in die gemeente te ontplooien. Hij gaat met zijn vrouw Klaasje van der Ploeg-van der Heide naar Oude Pekela. de vijf kinderen, die hun plaats in de maatschappij al hebben gevonden, blijven in Utrecht.

Sake van der Ploeg is afkomstig uit Bergum. Daar begon hij zijn loopbaan in de zuivelindustrie, die hem via de zuivelfabriek in Wolvega in het vakbondswerk bracht en voor de Partij van de Arbeid in de Tweede Kamer. De heer Van der Ploeg is bestuurslid geweest van het Landbouwschap en van het Produktschap voor Zuivel. Hij is lid van de Tweede Kamer geweest.

ROTTERDAM — Met ingang van 1 januari a.s. mogen vrachtwagens en autobussen langer dan 6 meter niet meer in d,e bebouwde kom van de gemeente Rotterdam parkeren. Enkele terreinen, zoals de veemaa'kt en het industriegebied ~De Spaanse Polder", zijn hiervan uitgezonderd. De maximale boete, die bij overtreding van dit verbod wordt opgelegd, is f 300 of twee maanden hechtenis.

DE HERFSTSTORMEN hebben dit jaar de Noordzee opgezweept tot een peil dat in Zeeland weer angstwekkend dicht kwam bij dat van de stormramp in 1953. Deskundigen en bewindslieden kwamen weer met de gebruikelijke rituele verhalen dat het ging om een samenvallen. van verschillende ongunstige omstandigheden, zoals dat maar ééns in de zoveel jaren of eeuwen voorkomt. Er zijn nogal wat mensen die bang zijn, dat de zeedefensiewerken, zoals die in Nederland en Noordwest Duitsland langs de Noord- en Waddenzeekust zijn en worden uitgevoerd, het gevaar vergroten dat de Noordzee bij stormvloeden nog hoger wordt opgejaagd. Deskundigen houden vol, dat het wel wat meevalt en dat men de zaak goed onder controle heeft. Er was berekend dat langs de Noordwestduitse kust het gemiddelde hoogwaterpeil per eeuw 25 tot 30 centimeter zou stijgen. Sinds 1962 is het echter al met bijna tien centimeter omhoog gegaan. Is dat allemaal louter toeval? De natuur pleegt zich nu eenmaal niet te houden aan kansberekeningen van deskundigen en verhalen van „eens in de zoveel eeuwen" van bewindslieden. Als zij in gunstige zin van regels en berekeningen afwijkt noemt men dat een wonder. Als het in ongunstige zin gebeurt heet het een ramp. 'v

PREMIER DEN UYL wil „enereliiek" vreemde woorden uit de taal van zijn kabinet laten weren. Kamervoorzitter Vondeling streeft hetzelfde na voor de taal van het parlement. Vreemde woorden mogen alleen worden gebezigd als zij de bedoeling duidelijker aangeven dan de Nederlandse termen, zo heeft Den Uyl zijn ministers geboden. Maar vreemde woorden dienen juist vaak om de bedoeling, of het gebrek aan bedoeling, van bewindslieden te verhullen. Bovendien is het vreemde gebruik van gewone woorden veel erger dan het gewone gebruik van vreemde woorden. Er is bij bewindslieden en volksvertegenwoordigers een enorme inflatie of ontwaarding van het woord gaande. Wat daartegen is te doen? Minder praten en meer denken en dóen.

SOMLIKE FRYSKE gemeentebistjüren binne sa arttint en stjür Kryst- en Nijjierskaerten oan har relaesjes. Folie fantasije en oarspronklikens sprekt der net üt dy kaerten, mar hwat wol men? It binne ek foar de gemeenten drokke, djüre en drege tiden. De Fryske grietenijen dogge harren winsken fansels op syn Frysk: yn it Hollansk. Hja wolle oant de léste tel fan it alde jier ta fatsoenlik bliuwe tsj in de minsken oer, dy't dat Frysk net sa goed kinne. Mar hwer bliuwt har fatsoen tsj in de eigen boargers oer, dy't it Frysk foar it meastepart sprekke en forsteane? En hwer is it fatsoen tsjin har Hollansktalige relaesjes oer as hja fan dy misledigjend yn't foar ünderstelle, dat hja in Fryske heilwinsk net léze wolle en kinne? Dan is de boargemaster fan Tytsjerksteradiel dochs konsekwinter, earliker en foarliker; dy docht it daliks mar yn it Ingelsk: „With Christmas greetings en good wishes for de New Year." Betterskip winske yn 't nije jier. N.