Leeuwarder courant : hoofdblad van Friesland

LEEUWARDEN — Nu de Leeuwarder minder in staat is naar buiten te trekken zal misschien een herwaardering kunnen plaatsvinden van het groen-in-eigen-stad. Leeuwarden heeft enkele zeer bijzondere parken, het Rengerspark van 4,3 hectare, de oude Prinsentuin (2,4 ha), het Vosseparkje, dat officieel Westerpark heet (2,6 ha), het Fieversbuurtparkje oftewel Oosterpark (1,2 ha), het Julianapark (4,5 ha) en het Zamenhofpark (2,2 ha).

De Prinsentuin begint wat ouderdomsverschijnselen te vertonen. De stadstuin, eertijds een lommerrijke wandelplaats voor de Leeuwarders, begint wat „hol" te worden en in herfst en winter manifesteert zich dat duidelijk. De nieuw geplante bomen lossen niet tijdig de reuzen af, die één voor één het loodje leggen.

De enorme Canadese populier aan de kant van de toegangsdeuren bij het Tournooiveld bewijst, dat ouderdom met gebreken toomt. De boom, die op ao'n 125 jaar wordt geschat, heeft op borsthoogte de respectabele omvang van 5.70 meter. Er zijn drie volwassenen nodig om de boom te kunnen omarmen. De hoogte wordt geschat op 35 meter. Het is de dikste en grootste boom van Leeuwarden en naar men zegt de op één na dikste van Friesland: de allerdunste zou in Beetsterzwaag staan.

Het uit het begin van deze eeuw daterende Rengerspark aan de Spanjaardslaan is onder de Leeuwarder parken nu duidelijk de koploper. Dit park is via het Nutssrageltsje verbonden met de Kinderboerderij en biedt een mooie wandelroute. Loopt men niet in noordelijke, maar in westelijke richting, dan kan men (nog via de Spanjaardslaan, in de toekomst wellicht „binnendoor") ook nog een kijkje nemen op de schitterend aangelegde Oude Begraafplaats, die in de jaren 1830-'3l aangelegd is door de fameuze „architect van buitengoederen" Lucas Pieter Roodbaard. De paden van de begraafplaats slingeren zich zo bedrieglijk over het betrekkelijk kleine oppervlak, dat men de suggestie krijgt van een enorme uitgestrektheid. Roodbaard tekende ook voor de nieuwe aanleg van de Prinsentuin in 1822 en ook daar paste hij het systeem van vijvers, heuvels en slingerpaden toe.

Het Rengerspark is een „clean" park: overzichtelijk en ruim aangelegd. Bovendien is dit park voorzien van een hoogst interessante collectie bomen, voor het merendeel aangeduid met naambordjes.

Zo vindt de opmerkzame wandelaar daar de Chinese populier (Populus Wilsonii), die zeer grote bladeren heeft en de moseik uit het oostelijk Middellandse Zeegebied, een boom van plm. zeventig centimeter doorsnede, waarvan de eikels in een bemoste cup zitten. In dit seizoen is zeer interessant de z.g. Apenboom of Slangenden (Araucaria), dlie scherpe, schubvormige brede naalden heeft. Deze boom is tweehuizig, djw.z. er zijn mannelijke en vrouwelijke exemplaren. In het Rengerspark zijn beide aanwezig. De boom draagt kegels, die zo groot zijn als een mensenhoofd.

Bijzonder is ook de Ginkgo biloba, afkomstig utt China, welke boom beschouwd moet worden als overgangsvorm tussen de varenachtige planten (sporenplanten) en de eerste zaadplanten. Vermoedelijk komt deze boom niet meer „in het wild" voor.

Het Rengerspark heeft ook een Moerascypres (Taxodium distichum), een boom uit Florida die een enorme leeftijd kan bereiken: men spreekt van een ouderdom van vier- tot zesduizend jaar. Het Rengerspark-exemplaar heeft een doorsnede van plm. zestig centimeter. De bomen vormen zogenaamde ademwortels, vooral als ze — zoals hier het geval is — dicht bij het water staan.

Toevallig kon eenzelfde boomsoort worden gespaard bij de aanleg van het Drachtsterplein. Deze stond in de tuin van mevrouw Liebert. Moeras-cypressen hebben een grote rol gespeeld bij de vorming van bruinkool, zoals deze in Zuid-Limburg werd gewonnen. Vaak treft men in de bruinkool nog de stammen van deze veteranen aan, die in de bruine massa geconserveerd zijn gebleven. Het gaat hier echter niet om precies • dezelfde saort, maar om één, die hier zon slordige drie miljoen jaren geleden groeide.

Een groep exotische bomen in het Rengerspark.

HEERENVEEN — Woensdag nam de gemeentepolitie van Heerenveen een partij gehamsterde benzine van ongeveer honderd liter in beslag. De brandstof was opgeslagen in drie plastic en twee metalen jerrycans in een schuurtje achter een woning in Heerenveenzuid. De eigenaar van de benzine, een gastarbeider, kreeg proces-verbaal. De politie werd op de partij attent gemaakt door een ongeruste buurvrouw, die al enkele dagen een sterke benzinelucht had geroken.

Ik vind kerstmis wel mooi, want dan komen opa en oma altijd bij ons en dan is ons vader jarig en we hebben vrij. Ik denk met kerstmis nooit aan de Here Jezus, want als je vrij hebt dan denk je daar niet aan. (De Kleine Koerier, Noordbergum) .

Ik moest naar de Veenhoop daar hadden we spelletjes die vond ik niet mooi, maar één wel. Dat was busje gooien, daar had ik 6 punten mee, want ik gooide alle zes busjes eraf. Toen moest ik sjoele, daar had ik 4 punten mee, en met kegelen had ik zes punten mee en toen bij het dobbelen, daar had ik geloof ik 14 punten. We kregen ook een glas chocolademelk en een stuk koek. Toen gingen we knikkers raden, ik zei 1300 maar het was maar 237. En toen gingen we naar het kaart omdraaien. (De Jasker, Nij Beets)

JUBBEGA — In de Tjongervallei onder Jubbega is woensdagavond omstreeks kwart over elf de heer B. Minnesma uit Oosterwolde met zijn personenauto op een loslopend paard gebotst. De man was samen met zijn vrouw op weg naar huis. Plotseling kreeg hij drie paarden voor de auto, waarvan hij een op de motorkap kreeg. De man schoof met de auto in de droge bermsloot. Zijn vrouw liep snijwonden op, de auto werd geheel vernield. De paarden zijn in het duister gevlucht en niet teruggevonden. De eigenaar is bekend.

STAVEREN — Tot koster van ue gereformeerde kerk is benoemd de heer Tj. Zwaan te Staveren.

KOLLUM — „Fierdere bin ik fan miening, dat Fryslan net fordwine mei!", zo besloot burgemeester Doeke Bekius van Kollumerland woensdag zijn traditionele in het Fries uitgesproken nieuwjaarsrede, deze keer rijkelijk versierd met woordspelingen op de „krapte" op velerlei terrein, die ook Wim Kan al inspireerde voor zün oudejaarsconference. Dat mondde tenslotte uit in de uitspraak: „Krapte jowt faeks romte oan mooglikheden dy't oar» net yn 't sicht kamen."

Kollumerland zit „krap yh 'e bonnen en krap yn 'e tonnen" — de laatste privaattonnen moeten 1 april verdwenen zijn — maar „rom yn 'e huzen". Er staan nog heel wat nieuwe woningen leeg en dat heeft mee tot gevolg gehad, dat het aantal inwoners in 1973 minder steeg dan in het jaar daarvoor. In 1972 nam het aantal inwoners namelijk toe met 379, het afgelopen jaar bedroeg de netto groei 188 personen, waardoor Kollumerland het nieuwe jaar kon beginnen met 11.529 inwoners.

De heer Bekius („San nijjierstaspraek stelt net sa folie foar, mar docht it yn in archyfmap hiel goed!") kon verder wijzen op een groot aantal zaken, die vorig jaar hun beslag kregen, waarbij met name ook werd gewezen op tal van objekten, die de WSW- en de regie-arbeiders in deze gemeente voor hun rekening nemen. Het is jammer, zo constateerde de burgemeester, dat de particuliere bouw, die in deze gemeente redelijk op gang kwam, door de minder gunstige economische omstandigheden negatief beïnvloed wordt. Ook de woningwet- en premiebouw wordt wat voorzichtiger aangepakt. Op het ogenblik zijn in Kollum 48 woningwet-, 44 premie- en 16 bejaardenwoningen in aanbouw. Vorig jaar kwamen in Kollumerzwaag, Westergeest, Munnekezijl en Kollumerpomp 179 woningwet en premiewoningen klaar ?n verder een dertig particuliere woningen.

Van de plannen voor de naaste toekomst noemde de heer Bekius onder meer die voor een gemeentelijke mavo en een sporthal te Kollum, riolering voor Oudwoude, Westergeest en dorpen in de oosthoek, beplantingsplannen, bestemmingsplannen en — op bescheiden schaal — wegenplannen.

De nieuwjaarsbijeenkomst werd gehouden in „De Colle" te Kollum, daar het gemeentehuis nog gerestaureerd wordt. Na afloop werd nog een korte normale raadsvergadering gehouden, waarin onder meer werd besloten tot medewerking aan herstel van de aanzienlijke stormschade (raming f 20.000,—) aan de nog niet zo lang geleden gerestaureerde Buruimer korenmolen. Vooraf werden echter vanuit alle fracties vragen gesteld over de mogelijkheden van stormverzekering voor dergelijke molens, een zaak die b. en w. nader zullen bezien. Daarbij zal ook onder ogen worden gezien of het sluiten van een dergelijke verzekering mogelijk ook als subsidievoorwaarde kan worden gesteld.

DRACHTEN — Het tehuis voor meerdere verzorging behoevende bejaarden aan De Warren kan binnenkort in gebruik worden genomen. Half januari kunnen de eerste bejaarden er in trekken. Zij zullen de eersten zijn van de in totaal 68 echtparen en 36 alleenstaanden waaraan het tehuis straks onderdak kan bieden. Als laatste gedeelte kamt ongeveer in april de zuidelijke vleugel van het gebouw, samen met de rekreatiezaal, klaar voor bewoning.

De Stichting, die het tehuis gaat exploiteren, heeft in eerste instantie 8,25 miljoen gulden moeten lenen om tot bouwen over te kunnen gaan. De gemeente Smallingerland garandeerde de rente en aflossing van deze lening. Het ligt in de bedoeling ook de bejaarden, die nu nog in het oude gemeentelijke rusthuis aan de Zuidkade wonen in het gebouw aan De Warren onder te brengen. Gestreefd wordt naar een zo nauw mogelijke samenwerking met het verpleeg en reaktiveringscentrum „Bertilla", dat dichtbij het nieuwe verzorgingscentrum ligt.

ST. ANNAPAROCHIE — De collecte voor het reddingbootwezen heeft in de gemeente Het Bildt f 1100,43 opgebracht tegen vorig jaar f 916,03.

* Auto-kilometers spelen geen rol meer. In afwachting van het algehele rijverbod heetf Rijkswaterstaat de kilometerpalen langs de wegen alvast weggehaald en opgeslagen bij Scharnegoutum. Er komen bordjes voor in de plaats, waarop staat aangegeven hoeveel uren gaans het naar de volgende plaats is.

Ik hoop dat ze hier in Nederland olie vinden. Dan kunnen er weer wat mensen werk krijgen. Het lijkt nu bijna wel oorlog, toen moesten ze ook bonnen halen en dat moeten wij nu ook. Het waren toen broodbonnen maar het zijn nu oliebonnen. De Arabische landen geven ons nu geen oüe meer omdat wij Israël helpen, maar ik denk dat ze vanzelf wel weer eens bijkomen. Want als ze de landen die ze nu boycotten geen olie meer leveren dan verdienen ze ook geen geld meer.

Dan kunnen die deftige sheiks ook geen gouden theeserviezen meer kopen. (Krantje Half Om, Schettens-Longerhouw)

* De VW in Friesland heeft een nieuwe kleurensticker laten maken, waarop deze wat oubollige „bollekop" staat met op het visitekaartje „Veel liefs uit Friesland."

Er was eens een manetje. Hij was oud. En hij Hete Jan. Hij was 93 jaar. Hij hat nog een klein boerderijtje. Daar stonden drei koejen in. Hij melkte ze om 3 uur. En was om 4 uur klaar. En naa het melken gin hij leesen. Dat vont hij leuk. En daarna gin hij 2 kopjes melk drinken. (It Pompeblêd, Hoornsterzwaag)

gisteravond en overmorgen hep ik niet mee gedaan, want dan krijg ik rottige tosken en dan moet ik naar de tandas en daar is niets aan wand dan moet je soms fullen en dan hep ik een gatje in je tanden en soms hep je een beigols en dat vint ik niet mooi. maar mijn bepe kan niet zoo flug loopen en dan gaan ik naar de deur. en in de pod zaadden de snoepjes in en toen hep ik hengk tegen gekoomen. (Okseweide, Dronrijp)

berent bok woui bloemen opeeten en dat mogt niet. Pietsje kwam er aan en ze was zo boos en berend kwam in het hok opgeslooten en toen mogt hij er weer uit en toen was er weer bloemen gekoomen en toen wou hij weer van die bloemmen opeeten en toen kwam bas Klaas er aan en die was heel boos. hij moest weer in het hok en hij bleeft in het hok en de deur op slout. (Schoolkrant, Balk)

Ik wil vliegtuigbouwer worden. En heel rijk worden, en dan een huis kopen met een mooie auto erbij. En dan elke dag een eindje rijden: met de auto naar het werk en terug. En dan ga ik slapen in een bedstee. Als ik dan nog wat ouder ben, dan trouw ik. Dan gaan we elke avond weg, naar de bioscoop toe. En heel laat thuis komen. En dan gauw op bed want de volgende morgen moet ik weer fit zijn op het werk anders bouw ik de vliegtuigen ferkeert. En dan vallen ze naar onderen. Dan heb ik het vliegtuig vergeefs gemaakt. Dan moet ik maar weer een nieuwe maken. En dat is een heel werk hoor. (Tjiftjaf, Sexbierum)

Ik vind dat wij hier geen speelruimte hebben wij kunnen niks op deze school doen. Niet voetballen of jagerbal enz. en dat wij hier op school in de pauze niet naar de W.C. kunnen en de weekdienst mag wel binnen blijven. Ik vind het dagboek wel goed maar niet elke dag. Bijvoorbeeld één keer in de week en dan alles opschrijven. (De Zwerfkei, Noordbergum)

Gideon en zijn soldaten waren met zn 1000' en en Gideon sprak eerst met God en God sprak: doe meer soldaten weg. Gideon zei: wie bang is gaat weg; sommigen werden uitgelachen en sommigen kropen weg, bang dat ze uitgelachen- werden. En toen hadden ze maar 900. God zei: er moeten meer weg. Toen had hij nog maar 300. Moet ik daar mee aanvallen? God is God, Ik strijd voor jullie. En ik vertrouw op u Vader. Jongens, hier hebben jullie elk 2 kruiken, en als ik een kruik kapot sla dan doen jullie dat ook, en als ik op de hoorn blaas doen jullie dat ook en de fakkels moeten klaar voor de strijd. En de midianieten wisten niet wat ze doen moesten en sloegen hun eigen partij dood. Gideon zei: God is koning! (Luchtbelletjes, Bozum)

Vraag: Over lawaai gesproken, zou het niet aan te bevelen zijn als u enkele „richtlijnen" gaf voor eigenaars van brommers? Ik gun de jongelui hun brommer, maar is het nodig om met in werking zijnde motor door de steeg te gaan, waar ook kinderen lopen en er misschien dichtbij liggen te slapen? 't Is toch een kleine moeite om door de steeg te lopen en pas op de straat de motor aan te zetten? En omgekeerd natuurlijk ook. Antwoord: Aan bromfiets-lawaai kan een woningbouwvereniging niets doen. Dat is een kwestie die de bewoners van een wijk zelf moeten oplossen. Bij het nastreven van een goede gemeenschap in een wijk zullen dit soort hinderlijkheden zeker tot oplossing komen. (Talmafoon, chr. woningbouwvereniging Talma)

w Bij de nieuwe electriciteitscentrale aan het Bergumermeer is de simpele Amerikaanse oplossing voor het straatnaamgevingsprobleem toegepast. De vier straten zijn gewoon genummerd en ten overvloede is op de naambordjes ook nog aangegeven, dat het geen lanen, reden of allee's betreft, maar straten.