Leeuwarder courant : hoofdblad van Friesland

LEEUWARDEN — De vervoersbedrijven hebben de afgelopen dagen aanmerkelijk meer aanvragen om maandkaarten en meerrittenkaarten gehad dan gewoonlijk. Aanvankelijk liep het deze week nog niet storm, maar naarmate de datum van de benzinedistributie in zicht kwam. kregen met name de FRAM en de ZWH meer drukte te verwerken in deze sector. De aanvragers, die donderdag en gisteren kwamen waren toen nog onkundig van het feit, dat de distributie een week is uitgesteld.

De stilte rond de aanvragen werd bij de FRAM vooral donderdag verbroken. De stationskantoren, waar de abonnementen te verkrijgen zijn. kregen toen veel drukte te verwerken. Bij de FRAM verwachtte men gisteren — vóór het uiMel bekend werd — dat maandag veel nieuwe klanten in de bussen zouden zitten en dat men dinsdag voor het eerst met een topdrukte te maken zou krijgen. Dan beginnen namelijk de scholen weer.

Bij de FRAM was men allerminst gelukkig met het late tijdstip van uitstel van.de distributiemaatregelen, temeer omdat deze maatschappij een contract heeft gesloten met een aantal touringcarbedrijven, dat moet worden nagekomen. De bussen die deze bedrijven contractueel ter beschikking van de FRAM stellen, zullen maandag wel worden ingezet, vooral om de chauffeurs vertrouwd te maken met de te rijden route.

Bij de ZWH boekte men ook tal van nieuwe abonnees, maar overstelpend was de drukte niet. Directeur Marten de Boer vermoedde dat één en ander verband hield met de onzekerheid die er al voor het uitstel over de distributie bestond. Bovendien was hij van mening, dat velen in de eerste distributieweek de zaak nog wat aan zullen zien. Die week is dus nu vijf dagen opgeschoven.

Bij de spoorwegen in Leeuwarden had men slechts een kleine opleving van abonnees gekonstateerd. De grote drukte verwacht men ook daar een week na ingang van de distributie.

HEERENVEEN — De Fram heeft bekendgemaakt, dat diegenen, die een abonnement op de Fram-bus hebben gekocht in verband met de benzineschaarste en daarvan nu geen gebruik behoeven te maken, dit weer kunnen inleveren bij de stations van de Fram. Zij krijgen dan hun geld terug. De ZWH had gisteravond de zaak nog in beraad.

IRNSUM — Om tien uur gisteravond ls op de weg Deersum—Winsum ter hoogte van Winsum de 37-jarige PEB-monteur Gerbert Orsel uit Sneek bij een verkeersongeluk om het leven gekomen. Hij zat im de auto bij zijn 38-jarige collega J. C. uit Folsgare. De Mercedes schoot in een bocht naar links rechtdoor, vlak nadat het wegdek van asfialt was overgegaan in klinkers. Het was ter plaatse wat glad. De heer Orsel liep een schedelbasisfractuur op. Hij overleed op weg naar het Diakonessenhuis in Leeuwarden.

HARLINGEN — Voor het eerst in de geschiedenis van Harlingen heeft een Russisch vaartuig een proefvaiairt vanuit de Friese havenstad gemaakt. Het was de „Uren Goy", een hopperzuiger, die bij scheepswerf I. H. C. Verschuren BV te Amsterdam werd gebouwd. Er is twee dagen lang op de Waddenzee gevaren en gezogen. Het schip is 72,40 m. laing, 14 meter breed en heeft een beladen diepgang van 2.40 meter. Het kan tot op een diepte van acht mieter zandzuigen. De „Uren Goy" meet 1226 ton en is uitgerust met de modernste navigatiemiddelen. De bopperzuiger is inmiddels weer naiair Amsterdam vertrokken — over de Noordzee — waar hij zal worden overgedragen. Op eigen bracht zal het schip binnenkort naar de Sovjet-Unie varen.. De bemanning logeerde in Harlingen in hotel Anna Casparii.

HARLINGEN — Het inwonertal van de gemeente Harlingen bleek op 1 januari van dit jaar 13.926 te bedragen, 73 inwoners meer dan in januari 1973, toen Harlingen 13.853 inwoners telde. De grote stoot kwam van het aantal vestigingen binnen de gerneentegrenzeri: 766. Daarbij kwamen nog eens 230 geboorten. Het vertrek loog er echter ook niet om: 768 Harlingers verlieten hun stad. Ten stadhuize werden 155 overlijdens genoteerd, wat toch nog de balans naar de kant van de groei deed doorslaan. In 1973 zijn in het Harlinger stadhuis 111 huwelijken gesloten. Het aantal echtscheidingen bedroeg vorig jaar 13.

HINDELOOPEN — De Hindelooper bevolking daalde het afgelopen jaar met 35 personen. Op 1 januari 1973 telde het stadje in totaal 834 inwoners (421 mannen en 413 vrouwen). Aan het eind van het jaar waren er 799 inwoners; 406 mannen en 393 vrouwen. Er werden 6 jongens en 7 meisjes geboren, terwijl er 4 mannen en 5 vrouwen overleden. Er vestigden zich 22 mensen in de gemeente (10 mannen en 12 vrouwen), terwijl er 61 personen, 27 mannen en 34 vrouwen, vertrokken.

TERNAARD — De gemeente Westdongeradeel verloor het afgelopen jaar 93 inwoners. Er waren op 1 januari 1973 totaal 6531 inwoners, waarvan 3350 mannen en 3181 vrouwen. Aan het eind van het jaar telde de gemeente 6438 inwoners: 3303 mannen en 3135 vrouwen. Er werden 58 jongens en 54 meisjes geboren (totaal 112) terwijl er 44 mannen en 31 vrouwen overleden, samen 75 inwoners. Er vestigden zich 105 mannen en 118 vrouwen (samen 223); 166 mannen en 187 vrouwen (samen 353) verheten Westdongeradeel.

5 jan. Bergumerdam 15 (12); Leeuwarden 17 (14); Nesserzijl 11 (10); Sneek 12 (12); Scharsterbrug 10 (11); Woudsend 12 (13). Gemiddeld 12,3 (12,2).

De inlaatsluis is gesloten. De zeesluizen zijn geopend.

AMELAND — Omstreeks half vijf gistermiddag is de verfschuur van schilder Piet Appelman te Nes op Ameland uitgebrand. Het vuur was ontstaan, doordat het vijfjarig zoontje van de heer Appelman met een „sterretje" speelde. Vonken kwamen terecht in een emmer met terpentijn. De brandweer had binnen twintig minuten het vuur onder de knie. De schade was zeer aanzienlijk.

LEEUWARDEN — Met ingang van 1 januari is de heer Gerben Seinen benoemd tot coördinator praktijkleider van het Gemeenschappelijk Instituut voor de Maatschappelijke Dienstverlening in Friesland (GIMD). De heer Seinen was tot 1 januari directeur van „Humanitas". Het GIMD houdt zich bezig met de opbouw van het maatschappelijk werk in ziekenhuizen en bedrijven in Friesland. In het Bonifatius Hospitaal en het Diakonessenhuis in Leeuwarden, het Sint Antonius-ziekenhuis in Sneek en „De Tjongerschans" in Heerenveen zijn al maatschappelijk werkers aangesteld. Voor „Nij Smellinghe" in Drachten wordt nog iemand gezocht. Bij Thomassen en Drijver in Leeuwarden en Parley Wolfabrieken in Dokkum is verder al iemand gestationeerd. Binnenkort zal dat gebeuren bij Electron in Leeuwarden. Verder zijn er mensen gestationeerd bij de SOS-dienst en de Stichting Revalidatie.

BOLSWARD — De verlichte reclamezuilen, die 's avonds wat schril opvallen in het door energiebesparing vrij donker Bolsward zijn niet van de gemeente. Burgemeester Johan Mulder wijst daar met nadruk op. De zuilen zijn eigendom van een Amsterdams reclamebureau. Ze zijn wel aangesloten op de straatverlichting, maar de kosten daarvan worden door het bureau aan de gemeente vergoed. Loskoppeling van het straatlantaarnnet schijnt niet of heel moeilijk mogelijk te zijn, vandaar dat de zuilen door blijven branden.

WITMARSUM — Na de laatste verkiezingen is in Israël een doodenge situatie ontstaan. Door druk van buiten af zal er wat moeten gebeuren, anders staat er een nieuwe oorlog voor de deur. Ik zou het verschrikkelijk vinden als er bloed zou moeten vloeien om Jeruzalem. Men moet van deze stad een internationale stad maken". Aldus gisteravond mevrouw Nora Feddes-van de Wetering uit Raard op een kontaktavond in het Wosa-centrum te Witmarsum, waar zij voor een aandachtig gehoor van een veertig vijftig mensen sprak over „Medemens met Jood en Arabier".

Mevrouw Feddes sprak over de verhouding tussen Jood en Arabier binnen de grenzen van Israël. „Ik ben in de huid van de mensen, Joden en Arabieren, gekropen", zo zei mevrouw Feddes, die minstens eenmaal per jaar in Israël komt. „De verhouding tussen deze mensen is een zaak, die mij zeer nauw aam het hart ligt en waar ik mee op sta en mee naar bed ga. Er wordt mij verweten, dat ik pro-Arabisch bern, cm ook wel neutraal. Maar ik ben bewogen met zowel Joden als Arabieren cm omdier beide groepen heb ik mijn beste vrienden. Maar bovendien: ik bern er vam overtuigd dat zij samen in vrede in hum land kunmem leven."

Het probleem is geladen met emoties, aldus mevrouw Feddes. Er is en wordt ons in Nederland veel informatie over de Arabieren onthouden. De doorsnee Nederlander weet helemaal niet waar het om gaat. Er is weinig belangstelling voor de Arabieren, onder wie er zijn, die al een kwart eeuw in het stuifzand leven. Dat is ook één van de redenen, die de houding van de Arabieren ten opzichte van Nederland verklaart. Er moet een bi-nationale staat ontstaan, waarin Joden en Arabieren dezelfde rechten en plichten hebben. Maar dan komen de moeilijkheden. De Arabieren spreken van de Joden de zee in drijven, maar zij willen in werkelijkheid een staat, waarin Christenen, Moslims en Joden saimem wonen. Hum uitdrukking „de zee in drijven" moet men dam ook allermimst letterlijk nemen. Maar het Zionisme is gebaseerd op: een staat bestemd voor uitsluitend Joden en bewoond door uitsluitend Joden. Dat is de grote moeilijkheid. Een Westbamk, ten westen van de Jordaan (nu bezet Arabisch gebied), waarin Arabieren kun-

nem women im een' federatie met Jordanië cm Syrië, zou een (voorlopige) oplossing kunnen zijn..

De houding van de Joden zet veel kwaad bloed bij de bezette Arabieren, die in Jeruzalem, toen zü de hele stad in handen kregen, grote aantallen huizen wegbraken tegenover de klaagmuur. Het lijkt wel pais en vree in de bezette gebieden, maar dat is niet zo. Van verdachte personen blaast men de huizen op. Er zitten tienduizend mensen op politieke redenen gevangen. „Er gebeuren in de bezette gebieden zulke afschuwelijke dingen, waar je nooit over in de kranten leest en die ik hier ook maar niet zal vertellen, want als ik dat tot in de finesses deed, zou u mij toch niet geloven".

Zie voor „Waarheen in Friesland" pagina 35.

HINDELOOPEN — De scheve toren van Hindeloopen is vrijdag „ontknikt". In een operatie, die om tien uur begon en om twee uur was afgelopen, is het houten bovenstuk van deze achterover leunende toren, dat nog eens extra helde, zodanig rechtgedrukt, dat de knik er uit is en de toren weliswaar nog wel scheef staat, maar nu met het bovenste deel in de lijn van de stenen onderbouw. Dit betekent, dat de toren als geheel gezien nu 50 cm rechter staat. Met andere woorden: als men donderdag van de top uit een loodlijn had neergelaten, was de afstand daarvan tot de torenmuur op de grond anderhalve meter. Nu is dit een meter.

Met deze operatie, die niet uit esthetische overwegingen, maar om constructieve redenen plaatsvond, waren de omwonenden in kennis gesteld — stel je voor, dat het gevaarte van zijn onderbouw zou schieten! — en de politie had de omgeving van de toren afgezet. Maar alles verliep in de beste orde en eigenlijk was het hele karwei helemaal niet zo spectaculair. Op een nieuwjaarskaart uit Hindeloopen waren twee mannen afgebeeld, die met zware en lange touwen de toren rechttrokken onder de leus: „Festhaalde aaide, de toer mei naat falie!", maar er kwamen geen touwen aan te pas. Het hele werk gebeurde binnen in de toren en wel met oliedruk, waardoor de toren bij millimeters in de gewenste stand werd gebracht. Van te voren was een staalconstructie aangebracht, die door hout moet worden vervangen. Deze voorbereiding kostte het meeste werk aan het Raadgevend ingenieursbureau Boorsma te Leeuwarden, dat de plannen en berekeningen had gemaakt en waarvan de directeur, ir. Kornelis Boorsma, de leiding had bij de operatie.

Het werk werd uitgevoerd door firma De Waal b.v. te Amsterdam, in samenwerking met Geoplan te Rotterdam en als onderdeel van de torenrestauratie, die is uitgevoerd door bouwbedrijf Y. Schakel b.v. te Exmorra. Er werd gebruik gemaakt van vier vijzels, op elk waarvan een druk van, aan één kant, zeven ton stond. Deze vijzels werden door oliedruk omhoog gebracht, waarbij uiteraard van de grond af voortdurend nauwkeurig gecontroleerd werd. Ook de komende dagen zal de toren in het vizier worden gehouden, maar er is nu geen enkel gevaar meer bij. En in elk geval is er geen kans meer, dat bij een „superstorm" het houten bovenstuk — dat vorig jaar los bleek te staan! — van zijn onderbouw zal waaien. „De toren stond kritiek", lichtte de heer Boorsma toe. ,JDe top stond op de wip." Thans is het houten bovenstuk in het metselwerk van de onderbouw verankerd en daarmee staat Hylpens bekende toren voor jaren en jaren stevig op zijn voeten.

HAULE — De voorbereidingscommissies van nieuwe ruilverkavelingen krijgen een inspraakcommissie naast zich, waarin niet-agrariërs hun zegje komen doen. De Centrale Cultuurtechnische Commissie heeft tot de instelling van die commissie besloten. Het CCC-lid Jan Oosterhuis maakte met enige tegenzin gewag van deze Inspraakcommissie bij de installatie van de voorbereidingscommissie voor de ruilverkaveling Haulerwijk.

De inspraakcommissies worden ingesteld om bij de voorbereiding van de ruilverkavelingsplannen zo compleet mogelijk te werk te gaan. Op het ogenblik blijkt namelijk, dat er herhaaldelijk plannen gewijzigd moeten worden nadat deze bij een stemming door de streek zijn aanvaard. De inschakeling van de inspraakcommissies kan die wijziging voorkomen. De zaak zal er wel wat ingewikkelder door worden dan we gewoon waren, constateerde de heer Oosterhuis met onverholen spijt.

De CCC heeft de gedeputeerde staten in een brief advies gevraagd over die commissie, maar gedeputeerde Lieuwe Eringa meende, dat gedeputeerden wel niet zoveel behoefte zouden hebben om die brief te openen. Hij achtte de nieuwe commissie ook niet nodig en gevaarlijk voor de voortzetting van de ruilverkavelingen.

Er dienen geen grote veranderingen in de ruilverkavelingswet te komen tenzij men meent, dat dit gehele instituut aan kamt moet. In Friesland waar de meeste ruilverkavelingen onder handen zijn en op stapel staan is het niet nodig dat er grote veranderingen komen im de wet. Wel bestaat er in Friesland behoefte aan een mogelijkheid tot differentiatie vam de ruilverkavelingen, zodat ze niet overal in Nederland precies gelijk uitgevoerd moeten worden. In een soepelere toepassing van de pachtwet zag ir. Eringa overigens meer heil dan in de ruilverkavelingswet.

De hoofdingenieur-directeur van de landinrichting, ir. Jam Vlieger, meende dat het bij de landinrichting om twee zaken gaat namelijk de behartiging van landbouw- en natuurbelangen, van recreatie en landschap. Het gaat daarbij om het herstel van het verbroken evenwicht tussen menselijk handelen en het natuurlijk milieu. Dat vraagt nogal wat van de leden van de commissie, die daar tot nu toe nog niet veel mee te maken hebben gehad.

De leden van de commissie zijn de heren Wietse Duursma, Tjebbe Galama, Haule, Jan vam Dalem, Haule, Bertus Vrind, Donker broek en Linze vam der Veer, Haulerwijk.

DRACHTEN — Het nieuwe kreativiteitscentrum aan De Zuiderhogeweg heeft gistermiddag en -avond veel aanloop gehad. Het centrum, dat namens de Stichting Kreativiteitsontwikkeling Smallingerland wordt geleid door Godfried Janse, is gevestigd in een nog vrijwel nieuwe boerderij. Gister en ook vandaag nog kon Drachten kennis maken met de mogelijkheden die het biedt en daar werd veel gebruik «an gemaakt.

In de drie ateliers, die nu klaar zijt!, streken verschillende dames en heren a! naar gelang hun voorkeur neer achter het weeftoestel, de schildersezel, de pottenbakkersschijf of de knutselbann. Er konden tientallen nieuwe cursisten worden ingeschreven. De verbouwing is nog niet afgerond, omdat in het kader van de bezuiniging van overheidswege de laatste subsidies -nog niet zijn verstrekt. „Wij hopen dot liet gauw klaar komt, anders wordt het linie als je ziet hoeveel belangstelling er voor is," zegt Godfried Jansen. De stichting heeft kort geleden een gift vm het Anjerfonds gekregen, die zal worden besteed aan het geven van cursussen in het dienstencentrum voor bejaarde in Drachten.

DRACHTEN — Sinds 1 januari werkt in Drachten de stichting „Maatschappelijke Dienstverlening Smallingerland". De stichting heeft zes beroepskrachten in dienst, er is één vacature en de subsidiërende instanties (rijksoverheid en de gemeente Smallingerland) zijn akkoord met de aanstelling van nog een kracht, zodat het bureau van de Stichting, dat gevestigd is in het voormalige protestants ziekenhuis, binnenkort met acht man is bezet.

Deze voor Smalliimgerland nieuwe instelling is het resultaat van fusiebesprekingem tussen de protestants-christelijke stichting voor maatschappelijk werk im'Smallingerlamd, de Nederlandse vereniging voor maatschappelijk werk

„Humanitas", cm het Regionaal centrum Zuidoost-Friesland van het Katholiek Sociaal Caritatief Centrum in Friesland. Hoewel de onderhandelingen een nogal moeilijk verloop hadden kwam de fusie toch binnen twee jaar tot stand. Enkele gereformeerde kerken in de „buitendorpen" van Smallingerland, nauw gelieerd met het protestants-christelijk maatschappelijk werk, waren niet genegen hun goedkeuring aan de fusie te geven. Zij haakten af op principiële gronden.

Het resultaat van de fusie is dat het maatschappelijk werk in Smallingerland nu is gebundeld in één stichting Het doel kan in het kort als volgt worden omschreven: vlotter werken door het ontstaan van één team van werkers, het minder kwetsbaar maken van de maatschappelijke dienstverlening doordat ziekte, vertrek enzovoort beter kunnen worden opgevangen, daarnaast een „rationelere bedrijfsvoering" en de vergemakkelijking van de samenwerking met andere vormen van dienstverlening.

Voorzitter van de nieuwe stichting is de heer Roel Vos en sekretaris de heer Theo Hoogterp, terwijl als leiding gevend maatschappelijk werker de heer Dirk Rodenburg is aangesteld Hij werkt al geruime tijd in Drachten als maatschappelijk werker bij het protestamts-christelijk maatschappelijk werk. Het is, zo zegt de heer Vos, niet ondenkbaar dat met deze fusie een soort tussenfase is bereikt in het streven naar nog grotere organisatorische eenheden op het terrein van de maatschappelijk dienstverlening. De gedachten gaan uit naar een regio Oostelijk Friesland, waarin het maatschappelijk werk en de gezinsverzorging in de gemeenten Opsterland, Smallingerland, Tietjerksteradeel en Achtkarspelen zouden kunnen samenwerken.

De plannen voor een nieuw eige» gebouw zijn al klaar (de ontwerper « de architekt Gjalt de Jong) en voor goedkeuring ingediend. Het gebouw va» de stichting komt te gtaan op het terrein nabij de hoek Zuiderdwarsvaart-Berglaan. Er is in dit bouwpla» rekening gehouden met het onderbrengen van gespecialiseerd maatschappe'l^ werk, zoals een medisch opvoedkunde bureau, een bureau voor levens- «" gezinsmoeilijkheden, de gezinsvoogd') en maatschappelijk werk voor gehandicapten. Aldus zou, volgens de voorzitter van de stichting een soort „sociale sOpermarket" kunnen ontstaan.

MIDLUM — De heer Eerde H. G. M. Beulakker uit Midlum, werkzaak bij het consultatiebureau voor alcoW» en drugs te Leeuwarden, is zijn benzinebonnen kwijtgeraakt. Ze lagen inf zijn rijbewijs en dat van zijn echtgenote in de auto, samen met het kentekenbewijs. Alles werd door een onbekena* meegenomen. De auto stond niet w slot. De politie van Harlingen is van oe diefstal op de hoogte gebracht.

LEEUWARDEN — De brandw gistermiddag urenlang bezig gewee' met een onderzoek naar de herkom» van benzinelucht, die werd gemeld > enkele panden aan de Wijbrand ° Geeststraat. De naspeuringen tevcrav evenwel niets op. De benzine bevon zich in de riolering. De brandwe* pompte enkele straatkolken leeg.