Leeuwarder courant : hoofdblad van Friesland

TERSCHELLING — Bij twee achtereenvolgende volleybalwedstrijden te West-Terschellmg hebben zaterdagavond twee spelers, beiden toevallig met het rugnummer vier, een been gebroken. De reddingboot Komer heeft de onfortuinlijke sportlieden naar de vastewal gebracht. Eerst mevrouw Wies van de Veen-Faas uit West-Terschelling, en toen de boot weer in de haven teruggekeerd was, kon direct weer naar Harlingen worden gevaren om de speler uit de tweede wedstrijd, Auke Buren uit Bolsward, over te varen. Na het tweede ongeval zijn de volleybalwedstrijden gestaakt, omdat dokter Matthijsen de spalken die op het eiland waren nog graag wilde bewaren voor eventuele andere ongevallen. Het eerste ongeluk deed zich voor tijdens de wedstrijd tussen GVO van Terschelling en DHC uit Leeuwarden. Mevrouw Van de Been is opgenomen in het Diakonessenhuis te Leeuwarden. Auke Buren ligt in het Sint Antomusziekenhuis te Sneek. Hij brak zijn been tijdens de wedstrijd van GVO tegen Set Up uit Bolsward. Sinds het dertienjarig bestaan van GVO was dit het eerste ongeval bij de wedstrijden die de club speelde. Beide beenbreuken ontstonden toen een aantal spelers voor het net ging „blokken". Na het opspringen kwamen verscheidene spelers ongelukkig neer.

AAN DE Ynzeleane in Mildam (Ijntzelaan staat er op het naambordje, daar moet je voor in de gemeente Heerenveen zijn) woont de leraar Engels en Nederlands David Hartsema. In een authentiek Waldspultsje dat aan de buitenkant niet veranderd is, maar van binnen een gerieflijke en fraai ingerichte woning blijkt te zijn. De woonkamer in de voormali.-ge schuur geeft uitzicht op weiland, omzoomd door boomwallen. Twee kippen tikken ongeduldig met hun snavels tegen het glas van de tuindeur en krijgen na die aanmaning vlot hun voedsel uitgereikt. Tot voor kort kwam iedere dag ook een fazant zijn maaltje halen, maar die is uitgeweken voor de jagers of ondertussen al gesneuveld.

David Hartsema is een Groninger in de diaspora. Zoutkamper van geboorte, Friestalig en in dit gewest al 23 jaar woonachtig, maar met een warm kloppend hart voor de Groninger cultuur en dan met name de taal. Die taal wordt nog- meer bedreigd dan het Fries, omdat de Groningers zelf er weinig belangstelling voor hebben en de provinciale overheid er zo goed als niets voor doet. David Hartsema schrijft chansons in het Gronings en zingt ze zelf ook. Samen met Lianne Abeln en Ben Dijkmeijer treedt hij af en toe voor de Rono op. Ook in de provincie verzorgen ze zo nu en dan een avond, waarbij het kan gebeuren dat de Gornhurer organisatoren hem vragen Nederlandse liedjes te zingen.

Maar het gebeurt ook, dat de voorzitter zon avond in het Nederlands opent en zijn slotwoord in de streektaal uitspreekt. Rasechte Groningers geven soms uiting aan hun verbazing over het feit, dat ook het Gronings zich blijkbaar leent voor meer doeleinden dan het zingen van een drinklied of het vertellen van een schuine mop. En het vertrouwen in de eigen taal is thans al zover gevorderd, dat David Hartsema en de zijnen voor de jubilerende Plattelandsvrouwen in Groningen een programma mogen brengen, waarin het Groninger lied centraal staat.

DAVID HARTSEMA

(ADVERTENTIE 1.M.) Vrijblijvend deskundig advws I ook «oor BELEGGING I in losse brülanten

GROUW — Deze kaart geeft de verkeerssituatie weer, zoals die in de oude dorpskom van Grouw moet worden volgens het raadgevend ingenieursbureau ir. R. Hajema en partners bv in Assen. Deze kaart is getekend aan de hand van de kaart, die voorkomt in de door het bureau ontworpen ,Jiota komplan Grouw". Het blijkt, dat het merendeel van de kleine straten in de kom van Grouw zal worden afgesloten voor het autoverkeer. Verder zal de situatie bij de zogenaamde „ald skoalle", die zoals bekend zal worden afgebroken, nogal wat veranderen. Het gemeentebestuur van Idaarderadeel houdt dinsdag in zaal Oostergoo een hoorzitting over de voorstellen in de nota.

STEENS Er te toch nog een kans dat de ZPC, de Friese Coöperatieve Handelsvereniging voor Zaaizaad en Pootgoed GA, een vestiging in Stiens krijgt. Er is overleg geweest, onder meer met de ministeries van Sociale Zaken en Verkeer en Waterstaat, en nu zal worden onderzocht of het mogelijk is het opknappen van de spoorlijn Leeuwarden-Stiens als aanvullende werkgelegenheid aan te merken. De Nederlandse Spoorwegen waren van mening dat de ZPC de kosten van de verbetering moest dragen. De ZPC stemde wel in met de eis van de NS om extra voor het onderhoud van de spoorbaan te betalen en een hoger tarief voor het vervoer van de wagons, maar kon niet akkoord gaan met de voorwaarde dat zij voor 1985 de hele lijn zou moeten opknappen. Dat zou, volgens de Spoorwegen, een bedrag van twee tot drie miljoen vergen. De ZPC zag toen van een vestiging in Stiens af.

Deze toestand werd met lede ogen door de gemeente Leeuwarderadeel aangezien, omdat er werkgelegenheid zou zijn voor 35 man en in de winter voor ongeveer 40. Daarvan zouden vooral ook de werkloze landarbeiders in de omgeving kunnen profiteren. De gemeenteraad nam, op voorstel van de heer Piet Tulner (AR-CHU), een motie aan waarin een beroep op de betrokken instanties, de genoemde rninisterles en de Tweede Kamer werd gedaan om te bevorderen dat de ZPC zich toch in Stiens zou vestigen. Het CHU-Kamerlid Teun Tolman stelde ook schriftelijke vragen over de kwestie. Ir. J. D. Bekius, de directeur van de ZPC, zei dat men nog graag naar Stiens wil, „als er maar iemand is die de lijn wil opknappen." De ZPC heeft optie op grond zowel in Stiens als in Leeuwarden. De kans dat het toch Stiens zal worden, achtte ir. Bekius niet uitgesloten. Op de algemene vergadering van de ZPC in februari zullen de bouwplannen worden goedgekeurd. Mocht Stiens van de baan zijn, dan gaat de ZPC op het westelijke industrieterrein in Leeuwarden bouwen.

SNEEK — De strijd tussen de gebeente Wymbritseradeel en de provinciale overheid over de wijze, waarop een dorp moet groeien, duurt onverminderd voort. Bij de ingekomen stuk- Ken voor de raadsvergadering van Woensdag is een schrijven van Gedeputeerde Staten, waarin het provinciale standpunt nog eens wordt uiteengezet: vasthouden aan het dorpenplan van 1"66; te royale plannen, die een schoksgewijze ontwikkeling in de hand werden, worden niet aanvaardbaar geacht; n: wel aanvaardbaar is een groei van een procent per jaar. „Hoezeer deze norm hij u ook weerstanden oproept, een afstemmen op een totale gemiddele groei is niet onvoordelig voor gebieden, die gedurende verloop van jaren stagnatie in de groei hebben gekend", «et dorpenpatroon, dat WymbritserawT „tZelf heeft °P£e2*t, wordt in afwachting van een verdere behandeling van de structuurschets in eerste instane niet diepgaand besproken.

De controverse is begonnen in janua-1 vorig jaar. Burgemeester Bendiks yazemier maakte toen in zijn nieuwhf.irtSrede bezwaar tegen de mogelijk«a om het woningbestand in dorpen eön i*1?™ één Procent per jaar te mof" late" groeien. „Daar valt geen vervnr, rd en con°misch haalbaar plan °°1- op te zetten. Dat uitgangspunt noem ik een lachertje; absoluut onaanvaardbaar".

B. en w. stelden toen zelf een „dorpenpatroon" op, niet zozeer om de gemeente in de vaart der volkeren op te stoten, maar meer om wat terug te winnen van het verlies van 2000 inwoners in de laatste 25 jaar (een kwart van dat verlies is overigens inmiddels al ingehaald in één jaar tijd).

Het gerecht kwam weer op het menu toen de raad in september vorig jaar de ontwerp-struktuurschets voor Friesland moest behandelen. Met dertien tegen twee stemmen (beide FNP-ers stemden tegen omdat zij het schrijven te lang en niet puntig genoeg vonden) schaarde een ruime raadsmeerderheid zich achter b. en w. om GS een brief te schrijven, waarin stond dat het dorpenpatroon van b. en w. de enige juiste basis wordt geacht voor de toekomst van de gemeente. Op die brief — onder andere — is nu dus antwoord gekomen.

LEEUWARDEN — In de kramt van zaterdag was iri een kop een hinderlijke fout geslopen. In plaats van „Kleuterkweek in Drachten mag niet overdrijven" had er moeten staan: „Kleuterkweek in Drachten mag niet verdwijnen".

„It Grinzers is sjongsum", zegt Hartsema, ~jo kinne der alle yn sizze." Hij legt een paar teksten over. Hier volgt een stukje uit een aktueel liedje: Dou Paiter Eulie mit sien karke nog bic deur laans ging, Dou ging het levend nait zo vlavgend as vandoag Want Paiter tapte veur elk stel gewoon 'n poar kaan ien. Zie karke haar genog veur elke eulievroag En dit is het eerste couplet van een lied, dat schebelleskopke heet, waarbij een niet-Groninger wel even moet weten, dat daarmee een masker wordt bedoeld:

Wie droagen allemoal zon mooi schebelleskopke. Het stait zo poletiek, het zit meroakelgoud. En elke stand dij het der weer 'n aigen neus veur, Dij paast persies bic portevullie en bic houd. En :o draait wereld ook vandoag deur en deur Moar eerst .. . schebelleskopkes veur. Als er een aktieve kultuurpolitiek werd gevoerd, zou er voor het Gronings nog wel toekomst zijn, zegt Hartsema. Hij zelf zal in afwachting daarvan blijven ijveren voor zijn taal. Zonder daarbij het Fries, Nederlands en Engels te verwaarlozen. Hartsema maakte een jaar of wat geleden naam als tekstdichter van Lenny Kuhr, die met „De troubadour" het Europese songfestival won. Hij schrijft nog steeds voor haar, maar hij weet niet of hij daarmee doorgaat. ~Se giet in oare kant ut en ik wit net oft ik dêr wol nocht oan ha. Ik wol al in bytsje mysels bliuwe." David Hartsema is bevriend geweest met Fedde Schurer. Hij legde het contact tussen Schurer en de vorig jaar overleden componiste Louise Godin uit Amsterdam, die de muziek schreef bij Schurer's „De gitaer by it boek". Jelle Hartsema, broer van David, leverde de illustratie bij Schurer's memoires, die gepubliceerd zijn in de Friese Koerier en later in boekvorm uitgegeven in „De bisleine spegel". De laatste tijd heeft hij zich bezig gehouden met de vertaling van sommige van Schurer's liederen in het Engels. Hij heeft er een stuk of vijftien van klaar en de bedoeling is, dat ze gepubliceerd worden in het tijdschrift Alternatyf. Marie Cecile Moerdijk zal enkele op haar repertoire nemen, daarbij begeleid door het gewestelijk orkest in Zuid-Holland. „It nuvere is," zo zegt de vertaler, „dat ik nou wol hiel sterk de forwantskip f iel tusken it Ingelsk en it Frysk. It is muoilik to omskriuwen, mar yn de sjongsumens bygelyks is de oerienkomst frappant." Eén van de bekendste liederen van Schurer is „In spyltüch bin ik". Hier volgt de Engelse versie van dat lied, gemaakt door David Hartsema: INSTRUMENT IN GOD's HAND God chose me as His instrument I sing of peace and light For all the humble in the land I sec the future bright For all who are weighed down by care By sorrow or by pain I sing a hopeful song of joy I'll sing the song again. For all the prisoners in jail, For all who are oppressed I'll sing this song in freedom's name For slaves from cast to west. I sing for poor souls eve-ywhere, To comfort all who mourn: There is a promise in the air, A new day will be bom. I sing and bring good news to you. Put all your rags away, Shed no more tears, wear gareands now, Take courage in to-day. I sing this song of life that's saved Of ruins cleared away: To morrow we will build a world, Where love can grow and stay.

* De heer Jac van der Wal uit Oudkerk leverde dit nogal merkwaardige voorbeeld van het geboorteproces bij een aardappel. Hij vond de aardappels in de voorraadkist. Ze zijn het restant van de oogst 1972. Alle drie zijn ze open gebarsten om ruimte te maken voor het aardappeltje, dat dus binnen in de oude aardappel is ontstaan. Helemaal natuurlijk is dat niet. De aardappels zijn waarschijnlijk behandeld met een anti-spruümkldel. De natuur heeft daarna een andere uitweg gezocht en gevonden.