Leeuwarder courant : hoofdblad van Friesland

(ADVERTENTIE 1.M.) Griep te pakken? ' ~""^ I Stilt de pijn ontziet de maag Aspro Bruis lost bruisend op werkt daardoor sneller en is beter voor de maag.

DEN HAAG — In het Kabinet-Den Uyl wordt intensief gediscussieerd over de mogelijkheid per 1 april een algemene loonronde te geven als compensatie voor de prijsstijgingen in de eerste drie maanden van 1974. Zon loonronde zou de aandrang van de zijde van de vakbeweging om de beslissing over de prijscompensatie per cao zo snel mogelijk aan de orde te stellen, wat kunnen af dammen.

Bij die prijscompensatie komt namelijk ook de vraag aan de orde of de regering een „drempel" zal inbouwen. Een stukje prijsstijging dat iedere loontrekkende boven de laagste inkomens (16.000 tot 18.000 gulden) voor eigen rekening zou moeten nemen. Dit om de prijs- en loonspiraal te doorbreken, die een gevolg is van de sterk gestegen invoerprijzen (naar schatting 15 procent over geheel 1974).

Het kabinet-Den Uyl heeft meerdere malen gesteld dat hij de verdeling van de extra lasten als gevolg van het sterk gestegen prijspeil voor grondstoffen de laagste inkomens niet achteruit mogen gaan, maar dat boven de grens van 16.000 tot 18.000 gulden voor verschillende inkomensgroepen naar verhouding wat zwaardere lasten gedragen moeten worden.

Het kabinet houdt rekening met een daling van het nationale inkomen met twee procent in 1974. In de filosofie van het kabinet zullen door de inkomens boven 40.000 tot 45.000 de zwaarste lasten gedragen moeten worden. Premier Den Uyl heeft in dit verband zelfs een cijfer genoemd van min zes procent voor die hogere inkomens.

Aan de andere kant zijn er in het kabinet stemmen opgegaan die stellen dat als gevolg van het nieuwe prijsbeleid een ernstige situatie kan ontstaan. Men houdt er namelijk rekening mee dat door de grote terughoudendheid bij de loonstijging (de nacalculatie prijscompensatie '73, de tweemaal fl5 of eenmaal f3O bij vernieuwing van de cao) de koopkracht zó zou kunnen worden afgeremd, dat het bedrijfsleven eenvoudig uit concurrentieoverwegingen niet in staat is de gestegen kosten door de verplichte wachttijd geheel of ten dele door te berekenen. Dat zou voor de werkgelegenheid funest zijn.

In deze theorie past het dan ook om aan het einde van de opgelegde acht weken wachttijd een extra koopkrachtinjectie te geven via een algemene loonronde, die tevens zou kunnen dienen als een geheel of gedeeltelijk voorschot op de prijscompensatie per cao, die voor de meeste cao's ligt rond 1 juli 1974. De discussie is nog niet afgerond, maar deskundige waarnemers achten het bepaald niet uitgesloten dat het kabinet in bovenstaande zin, namelijk een algemene loonronde per 1 april, een beslissing zal nemen.

DEN HAAG — Staatssecretaris Mommersteeg van Defensie zal binnenkort zijn functie ter beschikking stellen. Hij kan het werk (personeelsbeleid) niet meer aan en heeft inmiddels door zijn arts enkele weken rust voorgeschreven gekregen. In defensiekringen wordt met grote klem het gerucht ontkend als zou Mommersteeg ruzie hebben met zijn collega-staatssecretaris bij Defensie, de socialist Stemerdink en daardoor weg gaan.

De heer Mommersteeg was, voor hij staatssecretaris in het kabinet-Den Uyl werd, buitenlandspecialist van de KVP-Tweede-Kamerfractie. Hij werd als „vooruitgeschoven post" van de KVP op defensie gezet naast de twee socialisten Vredeling (minister) en Stemerdink (staatssecretaris materieel). Na enkele maanden bleek al dat de consciëntieuze Mommersteeg het zeer moeilijk had met het pakket personeelszaken, waaronder de WDM, de haardracht, de groetplicht, het militair tuchtrecht en dergelijke vallen. De gezondheidstoestand van Mommersteeg is onder deze spanningen gaan lijden.

HILVERSUM — Astrid Nijgh uit Menaldum („Ik doe wat ik doe") is boos op Vader Abraham. In de televisiestudio heeft Vader Abraham gepoogd Astrid van de eerste plaats in de top-5 van „Op losse groeven" te verdringen. De eerste opnamedag stond Astrid één, en Vader Abraham met boer Koekoek („Den Uyl is in den olie") nummer drie.

Luide protesten van Vader Abraham over de notering van zijn plaat hadden tot gevolg dat de TROS door de knieën ging. Hij werd (op eigen aandrang!) verschoven naar de eerste plaats. De TROS vond het sneu voor Astrid om haar te verschuiven. Zij blijft daarom óók nummer één, waardoor de tweede Plaats is opengevallen. Astrid Nijgh vindt deze gang van zaken weinig verheffend. ~Op losse groeven" wordt morgenavond uitgezonden.

DEN HAAG — De cijfers van sporttoto nummer 27 van 19 en 20 januari luiden: aantal deelnemers: 462.708; brutoinleg: f 1.055.899,—; prijzenbedrag: f 446.645,28; eerste, tweede, derde prijs en de premie elk f 111.661,32; eerste Prijs: veertien winnaars, die elk bruto f 7.975,80 ontvangen; tweede prijs: 477 winnaars, die elk per kolom f 234,— ontvangen; derde prijs: 5603 winnaars, die elk per kolom f 19,90 ontvangen.

AMSTERDAM — Ruim de helft van de Nederlanders (51 pet) vindt dat er nu geen nationaal kabinet samengesteld uit een groot aantal politieke partijen moet komen. Dat is gebleken bij een enquête die het Nederlands Instituut voor de Publieke Opinie en het Marktonderzoek BV te Amsterdam op 7 en 8 januari heeft gehouden onder 1.066 mannen en vrouwen. Van de ondervraagden voelde 35 pet nu wel voor een nationaal kabinet, terwijl 14 pet geen mening had.

Van de geënquêteerden die in 1972 op de PvdA hadden gestemd was 23 pet voor een nationaal kabinet, 67 tegen en 10 pet had geen mening. KVP: 48 pet voor, 41 pet tegen, 11 pet geen oordeel. WD: 46 pet voor, 46 pet tegen en 8 pet geen oordeel. ARP: 43 pet voor, 51 pet tegen en 6 pet geen oordeel. CHU: 45 pet voor, 41 pet tegen en 14 net geen oordeel en PPR: 30 pet voor, 54 pet tegen en 16 pet geen mening.

Aan alle geënquêteerden (zowel vooren tegenstanders van een nationaal kabinet) werd ook de vraag voorgelegd wie de beste minister-president voor een nationaal kabinet zou zijn. Het hoogste percentage haalde Den Uyl (23 pet), gevolgd door Biesheuvel met 12 pet van alle ondervraagden. Luns behaalde 6 pet evenals Zijlstra (president van De Nederlandsche Bank), Wiegel 4 pet, Schmelzer 3 pet, Andriessen 2 pet evenals Drees jr, Aantjes en Boersma ieder 1 pet en Kruisinga 0,5 pet. 14 pet noemde andere namen en 28 pet sprak zich voor geen enkele persoon uit.

DEN HAAG — André Kloos (51), Eerste Kamerlid voor de PvdA, oudvoorzitter van het NW en sinds 1971 voorzitter van de VARA, staat hooggenoteerd als opvolger van burgemeester Thomassen van Rotterdam. Ook prof. De Galan, in het schaduwkabinet van Den Uyl vorig jaar minister van Economische Zaken, wordt genoemd als kanshebber. Burgemeester Thomassen treedt dit jaar af. Hij heeft al te kennen gegeven dat hij bereid is eerder weg te gaan. De fractievoorzitter van de PvdA. drs. Lems, die ook wel als kandidaat genoemd wordt voor Rotterdam, maakt volgens ingewijden weinig kans. Wel wordt zijn naam genoemd als toekomstige burgemeester van Schiedam.

LEEUWARDEN — Een dertienjarige scholier heeft toegegeven in de maanden november en december van het vorig jaar in verschillende bouwketen en kelders in Aldlan-West te hebben ingebroken. Uit bouwketen aan het Drachtsterplein en Fioringras nam hij een geldkistje met f2OO, een slof sigaretten en een radio mee. De radio werd later in een container terug gevonden. Het kistje met geld kwam niet meer boven water. Voorzien van een valse sleutel kon hij binnen komen in kelders onder diverse woningen in Aldlan- West. Hier nam hij mee: een koffer met boeken, schaatsen, dobbelstenen, twee schilderijen, een damesfiets, een kist met gereedschap, een handboormachine, twee handzagen en een accordeon en een brommer. Eén handzaag, de dobbelstenen en de brommer zijn aan de rechtmatige eigenaars terug gegeven. De rest van de goederen heeft de jongen verkocht aan een opkoper, die de politie nog niet heeft kunnen achterhalen.. De diefstallen werden gepleegd in Zwenkgras, Raaigras, en Weideflora.

LEEUWARDEN — Op 56-jarige leeftijd is vannacht overleden de heer H. Wanskhers adjunct-directeur van distilleerden] Bokma, onderdeel van het Hèineken-concern. De heer Wanskhers, die woonde in Hazerswoude, werd door een hartaanval getroffen terwijl hij overnachtte in het Oranje Hotel te 1 .eerwarden.

DJAKARTA — Minister van buitenlandse zaken Max van der Stoel is op bezoek in Indonesië. De Nederlandse minister wordt hier na zijn aankomst in Djakarta begroet door zijn Indonesische ambtgenoot Adam Malik terwijl links de Nederlandse ambassadeur in Indonesië, Jalink, toekijkt.

ATHENE — Vanmorgen is in de Griekse hoofdstad het proces begonnen tegen de Arabische commando's Shafik Hoessein Aly el Arid (links) en Talal Khaled Khandoeran (rechts). Zij worden ervan beschuldigd op 5 augustus 1973 een aanslag op het vliegveld van Athene te hebben gepleegd, waarbij vijf vliegtuigpassagiers werden gedood en meer dan veertig gewond. De beide Arabieren gaven vanmorgen de beschuldigingen toe, maar verklaarden tevens aan het eind van het proces een gedetailleerde motivering van hun daden te zullen geven

LEEUWARDEN — Als gevolg van de oliecrisis zullen de provincies dit jaar minder inkomsten uit het provinciefonds hebben. Voor Friesland wordt op dit moment gerekend op een inkomstenderving van rond ƒ300.000. De staatssecreataris van binnenlandse zaken heeft de provincies laten weten, dat een nadere raming in verband met de oliecrisis van de opbrengst der rijksbelastingen heeft aangetoond, dat die opbrengsten, waaruit ook het provinciefonds wordt gevoed, dit jaar met ongeveer vijfhonderd miljoen zullen teruglopen. De genoemde inkomstenderving werkt versterkt door in 1975, zo is de verwachting. Het is namelijk niet onwaarschijnlijk, dat de gang van zaken in 1974 een negatieve invloed heeft op de opbrengst van de vennootschapsbelasting in 1975 en dus op de beschikbare middelen voor de provicies.

Welingelichte kringen koesteren de theorie dat NUM-president Gormley nu opzettelijk op een stemming aanstuurt, omdat hij hoopt en verwacht dat de mijnwerkers tegen de staking zullen stemmen en dat daarmee het slepende geschil tot een einde zal zijn gekomen. Politici en vakbondsleiders, die de laatste dagen de mijnen bezochten en niet nalieten te verklaren dat zij ook daadwerkelijk in de mijnen waren afgedaald, verkondigen uiteenlopende theorieën. Zij meldden zowel dat de mijnwerkers staan te trappelen van ongeduld om de staking te beginnen, als dat er van een staking geen sprake zou zijn. Ook werd in de mijnen gehoord dat het „weigeren om overwerk te verrichten", dat op 12 november begon, had kunnen worden beëindigd als er eerder een stemming gehouden was.

Commentatoren verwachten dat de staking een reinigend effect zal hebben. Als de conservatieve regering-Heath kort na het uitbreken van de staking vervroegde verkiezingen uitschrijft, verwacht men een overweldigende meerderheid voor het huidige regeringsteam. Dit zou dan kunnen terugkeren met krachtiger maatregelen, die onder meer zouden inhouden dat de families van de stakende mijnwerkers (en van alle stakers) niet langer uit de belastingopbrengst van de staatsburgers, maar uit de vakbondskassen moeten worden betaald.

Met het oog op het eventuele uitbreken van de mijnwerkersstaking is aan te nemen dat de regering het verlengen van de werkweek tot vijf dagen zal moeten afgelasten. De nieuwe, verruimde, werkweek zou maandag ingaan.

Volgens een enquête van het dagblad The Times en de onafhankelijke televisie is 52 procent van het Britse volk van mening dat premier Edward Heath van Engeland zijn werk niet goed doet. Zouden er op dit ogenblik verkiezingen gehouden worden, aldus de gisteren gepubliceerde enquête, dan zouden de socialisten 43 procent der stemmen krijgen, de conservatieven 40 procent en de liberalen 15 procent. Tot zeer onlangs hadden de conservatieven in opiniepeilingen nog op Labour voorgelegen.

LEEUWARDEN — Met een hevige bloeding aan een van zijn armen en diverse snij wonden is gisteravond om kwart over tien de 31-jarige H. W. W. van het gebouw der Praktische Hulp in de Pioenstraat per ambulance naar het Diakonessenhuis vervoerd. De heer W. had tijdens een ruzie, die volgde op het gebruik van enkele borreltj es, een ruit kapotgeslagen. Na behandeld te zijn kon hij het ziekenhuis verlaten.

(Van onze correspondent)

LONDEN — De mijnwerkers en de conservatieve regering-Heath zrjn woensdagavond op weg gegaan naar hun laatste en beslissende botsing. Het dagelijks bestuur van de mijnwerkersvakbond NUM zal namelijk vandaag het vakbondsbestuur voorstellen een stemming onder de mijnwerkers te houden over de vraag of z_ een algemene staking wensen. Wanneer het algemene bestuur met het voorstel instemt, kan de uitslag van de stemming over twee of drie weken worden verwacht. Dit betekent dat eind februari het gehele land in een nog grotere chaos zal komen _an nu het geval is, met onder meer regelmatig gas- en stroomuitval in de particuliere huizen.

Wanneer de mijnwerkers inderdaad zouden besluiten om tot staking over te gaan, wordt algemeen aangenomen dat premier Heath alsnog algemene verkiezingen zal uitschrijven. Dinsdag nog deelde Heath mee dat hij de strijd zonder verkiezingen zou uitvechten, omdat hij niet verwachtte dat de mijnwerkers de staking zouden aandurven.

Het algemeen overkoepelend vakverbond TUC heeft woensdag al laten weten dat het achter iedere beslissing van de mijnwerkers staat. De TUC heeft een landelijke actie aangekondigd om te protesteren tegen het feit dat de regering haar bemiddelingsvoorstellen niet heeft geaccepteerd.

Het driehoofdige dagelijkse bestuur van de NUM, dat het advies tot het houden van een stemming woensdag heeft gegeven, bestaat behalve uit de gematigde en anti-communistische Joe Gormley nog uit het vooraanstaande lid van de Britse communistische partij Mick McGahey als vice-president, en Lawrence Daly, een marxist en excommunist, als secretaris-generaal. De laatste twee laten afwisselend weten dat zij het leven in de oostblokstaten prefereren boven dat in het Verenigd Koninkrijk en dat zij de bestaande kapitalistische structuur omver willen werpen.

In het 27 man tellende bestuur van de mijnwerkersvakbond zitten zes communisten en zeven marxisten. Wanneer alle gematigde leden van het bestuur samenwerken, kunnen zij het communistische blok overstemmen, maar dat doen zij zelden of nooit.

GROUW — Voordat het nieuwe woonschip van de Leeuwarder aannemer Piet Pol donderdagmorgen zijn ligplaats in Grouw bereikt had, moest het eerst met averij een nacht doorbrengen aan de oever van de Jeltesloot bij het Koevordemeer. Tijdens het transport van de werf in Heerenveen, waar het schip voor f 40.000 door Beton Casco Bouw Spruijt gebouwd was, naar de ligplaats in Grouw bleek het schip water te maken. Om te voorkomen dat het in de vaargeul zou zinken, trok de sleepboot Arjen van D. Roukema uit Oudehaske het naar de kant. De brandweer van Sneek moest er aan te pas komen om het water uit de kelder te pompen. Vermoedelijk is het water binnengekomen via de afvoer van keuken en toilet. De schade wordt geschat op enkele honderden guldens.

HEERENVEEN — Te Heerenveen is gisteravond op de algemene ledenvergadering van DS'7O afdeling Friesland besloten een provinciale jongerenorganisatie van deze partij op te richten. Er zijn twee personen aangewezen om de jongerenorganisatie inhoud en vorm te geven: mr. Willem Winkel (22), Hunze 162 te Drachten en de heer Evert Jan Drijver te Oudkerk. De bedoeling is dat jongeren tot 25 jaar uitvoerig kunnen discussiëren over problemen de jongeren betreffende en dat zij voorstellen aan het bestuur van DS'7O-Friesland kunnen doen. Desgevraagd zei de heer Winkel dat de DS'7O-jongerenorganisatie eventueel een aan de partij afwijkend standpunt kan innemen. De Friese jongerenclub van DS'7O is de eerste in het land.

LEEUWARDEN — „We verkopen zonder bonnen, maar we zijn praktisch uitgeput. En dan komen de problemen. Want elke pomphouder krijgt een benzinetoewijzing van het rijksbureau voor aardolieprodukten, en als je daar overheen komt, word je drooggelegd", aldus zei men vanmiddag bij het garagebedrijf De Vrij aan de Prof. Gerbrandtjweg. Men probeert nog wel aan benzine te komen, maar of dat lukt is nog de grote vraag. Benzine uit Duitsland importeren is moeilijk geworden omdat de prijs per liter sinds gisteren (inclusief vervoer naar Nederland) dertien cent duurder is geworden. „Met bon verkopen heeft echter helemaal geen zin", aldus De Vrij.

Bij de Helicongarage Brouwer e_ Alkema kan men vandaag voor het laatst tanken zonder een bon te overleggen. De Shell-pomp van garage Engelsma en Wijnia aan de Groningerstraatweg geeft met ingang van vandaag weer benzine, als er bonnen bijkomen: „De bonnen zijn toch waardeloos geworden, de mensen durven ze nu wel uit te geven," zo liet men weten. Garage Nijland, die eergisteren één dag bonloze benzine heeft verstrekt, vraagt nu weer bonnen. Het personeel van de Texaco-pomp aan de Groningerstraatweg vlak buiten Leeuwarden eist eveneens bonnen

LEEUWARDEN — De president van de Leeuwarder rechtbank heeft reeds vanmorgen uitspraak gedaan in het korte geding, dat de heer Bas den Oudsten uit Snakkerburen had aangespannen tegen de gemeente Tietjerksteradeel en dat maandag diende. De president heeft de vordering van de heer Den Oudsten ontzegd en hem veroordeeld in de kosten van het geding.

De eiser wilde, dat de gemeente Tietjerksteradeel het gebouwtje op zijn recreatiedomein aan de Sierdswielen (uitloper van de Groote Wielen), dat men in oktober had afgebroken omdat het in '67 illegaal was opgetrokken, in ere herstelde en men hem zou vrijstellen van de bepalingen inzake de bouw van dergelijke opstallen. Tietjerksteradeel, dat al langdurig contact over de kwestie met de eigenaar had gehad, zag hierin evenwel duidelijk illegaal bouwen. Ook was men het niet eens, dat in het gebouwtje alleen materiaal was opgeslagen, dat voor onderhoud diende van de walbeschoeiing en het haventje, dat de heer Den Oudsten hier heeft tot stand gebracht. In het bouwsel waren hoofdzakelijk spullen ten behoeve van de recreatie aanwezig.

LEEUWARDEN — Met een rechteronderbeenfraktuur is gisteravond om zeven uur de 22-jarige marechaussee G. F. van der M. uit Leeuwarden naar het Diakonessenhuis gebracht. De 64-jarige W. S. uit Deinum wilde, komende vanuit de richting van het Stephenson-viaduct, op de Julianalaan ter hoogte van het Van Miereveldplantsoen linksaf slaan. Hij zag M., die hem op zijn motor tegemoet kwam, te laat aankomen. M. botste tegen de rechterkant van de auto. Zowel de auto als de motor werden beschadigd.

LEEUWARDEN — Het jubileumtoernooi van de vijftigjarige Leeuwarder kegelclub Acht om de Lange is woensdagavond in het kegelhuis van De Harmonie voortgezet. De uitslag van gisteravond bij de vijftallen was: 1. Rooi'm, 618 pnt.; 2. Klein Hamburg, 563; 3. Acht om de Lange, 549; 4. Rang, 489; 5. AGO, 469; 6. Wham, 447. Rooi'm en Klein Hamburg spelen zaterdag in de finale. De overige teams komen morgenavond in actie om de derde prijs.