is toegevoegd aan uw favorieten.

De Nederlandsch-Duitsche Kultuurgemeenschap = Die Niederländisch-Deutsche Kulturgemeinschaft; orgaan der Nederlandsch-Duitsche Kultuurgemeenschap, 1942, 1942

1942-11

Permanente URL

Aflevering

Pagina

Gebruiksvoorwaarden: Auteursrecht onbekend. Het zou kunnen dat nog auteursrecht rust op (delen van) dit object.
Titel: De Nederlandsch-Duitsche Kultuurgemeenschap = Die Niederländisch-Deutsche Kulturgemeinschaft; orgaan der Nederlandsch-Duitsche Kultuurgemeenschap, 1942, 1942
Alternatieve titel: Die Niederländisch-Deutsche Kulturgemeinschaft; Maandblad der Nederlandsch-Duitsche Kultuurgemeenschap; Monatschrift der Niederländisch-Deutschen Kulturgemeinschaft; De Nederlandsch-Duitsche Kultuurgemeenschap = Die Niederländisch-Deutsche Kulturgemeinschaft; orgaan der Nederlandsch-Duitsche Kultuurgemeenschap
PPN: 422839272
Uitgever: H. Prell's-Gravenhage
Jaar van uitgave: 1942
Publicatiedatum: 1942-11
Aantal pagina's: 38
Taal: Nederlands; ger
Publicatietype: Aflevering
Herkomst: Koninklijke Bibliotheek
Signatuur: 720 A 62 [-64]
Toegevoegd in Delpher: 05-08-2019

Geen zoekvraag opgegeven
- Ga naar paginanummer (totaal 38 pagina's) / 38
Auteursrecht onbekend. Het zou kunnen dat nog auteursrecht rust op (delen van) dit object.
Permanente URL
Aflevering

Pagina

Gebruiksvoorwaarden

Auteursrecht onbekend. Het zou kunnen dat nog auteursrecht rust op (delen van) dit object.

Titel

De Nederlandsch-Duitsche Kultuurgemeenschap = Die Niederländisch-Deutsche Kulturgemeinschaft; orgaan der Nederlandsch-Duitsche Kultuurgemeenschap, 1942, 1942

Alternatieve titel

Die Niederländisch-Deutsche Kulturgemeinschaft

Maandblad der Nederlandsch-Duitsche Kultuurgemeenschap

Monatschrift der Niederländisch-Deutschen Kulturgemeinschaft

De Nederlandsch-Duitsche Kultuurgemeenschap = Die Niederländisch-Deutsche Kulturgemeinschaft

orgaan der Nederlandsch-Duitsche Kultuurgemeenschap

PPN

422839272

Uitgever

H. Prell's-Gravenhage

Jaar van uitgave

1942

Publicatiedatum

1942-11

Aantal pagina's

38

Taal

Nederlands

ger

Publicatietype

Aflevering

Herkomst

Koninklijke Bibliotheek

Signatuur

720 A 62 [-64]

Toegevoegd in Delpher

05-08-2019

MODERNISIERUNG REPARATUREN AUFBEWAHRUNG SCHULZA PELTERIJENHANDEL N.V. dolf SC hHT LZ , KÜRSCHNERMEISTER) HEERENCRACHT 254 . AMSTERDAM . TELEFON 47882 Spanier s Modemagazijn Lange Bisschopstraot 56 – Telefoon 3212 Deventer i i i i ■ I i Het gerenommeerde fiuis voor fijnere Damesmode naar maat Bontmantels, Hoeden, Vossen Gebr. S. Scbill er FABRIEK IN GEBREIDE GOEDEREN, VESTEN EN PULL-OVERS ’S-CRAVENHACE VAN LIMBURC STIRUMSTRAAT 213-215 TELEFOON 117897 VOOR ALLE ASSURANTIËN DROUVEN BLES^NG VONDELSTRAAT 162 . AMSTERDAM . TEL. 86082 – 87850 BANK VOOR NEDERLANDSCHEN ARBEID N.V. AMSTERDAM-CENTRUM BIJKANTOOR ROTTERDAM KEIZERSGRACHT 452 |VnNJ SCHIED.SCHE SINGEL 428 TELEFOON No. 38121 TELEFOON No. 24327 ALLE BANKZAKEN VERTEGENWOORDIGING VAN: DEUTSCHEN ARBEIT A.G., BERLIN WESTBANK N.V. (Banquè de I'Ouest), BRUSSEL IVlaaf scli Jiging van enz. te D orJreclif Hoofdhuis: Compagnie pour la Fabrication des Compteurs et Matériel d’Usines a Gaz, Montrouge TELEFOON No. 314 1 TELEGRAM-ADRES METERFABRIEK DORDRECHT MUNT- EN GEWONE GASMETERS TOESTELLEN VOOR GASFABRIEKEN GASVERBRUIKSAPPARATEN ELECTRICITEITSMETERS WATERMETERS inuniD n -t-aunwuM •EtTUUI; Le.F. E. >AR HELDEII TUCX», *. 1.1. lOettl, Ml. I. J. HOimjll, I. J. J. aiOBBUI, F. L CVEia. AFDEÉLIJVCi C Adm.-adres: GrootHertoginnelaanl, Den Haag Periüooiilijke Ongevallen door Moleist a.«*T) Sedert 1 Oct, j.l. (de aanvang van het nieuwe verzekeringshalfjaar) werd bij verzekerd voor 110.000.0 00 «UL D K N zoodat in totaal in deze afdeeling thans verzekerd is voor een bedrag van ruim 310 MII.L.IOEN o IJ li D E Bf Vraagt inlichtingen bij Uw ASSURANTIE-BEZORGER MIOIDI/CimE# MIIIïEietWIPt N.V. */M %t^AAol%mcuiA AMSTERDAM KAREL DU JARDINSTRAAT 33/35 UNTER DEUTSCHER VERWALTUNG Duitsch = Nederlaedsche Reeaissaece DE GEVEL VAN HET STADHUIS TE BREMEN Het geval Ie Bremen, de havenstad, tevens stapelplaats van den handel in natuursteen, waar Duitsche en Nederlandsche bouwmeesters elkaar hij hun inkoopen konden treffen, staat ongeveer als dat te Leiden. Ook te Bremen besloot men in 1608 het middeleeuwsche raadhuis een nieuwen voorgevel, aan de marktzijde, te geven. En merkwaardigerwijs werd dezelfde Lader von Bentheim, die den raadhuisgevel te Leiden had helpen optrekken, hier met de uitvoering belast. En ook hier werd, evenals te Leiden, tegen het muurwerk van den ouden gotischen gevel een bekleeding in renaissancestijl opgetrokken, waarvan de vormen duidelijk de herkomst verkondigen uit de school van Fredeman de l'ries, den meester, die ook Lieven de Key te Leiden inspireerde.'Weliswaar is de hoofdvorm van den gevel te Bremen een andere dan die te Leiden, maar de gelede topgevel boven de middenpartij en de te weerszijden hiervan, achter de op gebeeldhouwde kraagsteenen overspringende balustrade, verrijzende kleinere topgevels komen ook in allerlei bijzonderheden treffend overeen met die te Leiden. Aldus werd ook deze raadhuisgevel tot een indrukwekkende uiting van Nederlandsch-Duitsche wisselwerking. Dr. Frans Vermeulen. Firma R osenl»aum n.v. AMSTERDAM KEIZERSGRACHT 649 TELEFOON Nr. 34027 INTERNATIONALE ANTIQUITEITEN SCHILDERIJEN MEUBELEN PORCELEIN tiijssifi iIBIBTB MAKEIAAÏSMNTOOR P.EVEROUÏ MAKELAARS IN HUIZEN EN HYPOTHEKEN ADMINISTRATEURS VAN QNR-GOEDEREN SINGEL4SO AMSTERDAM TEL. 54444-33530 KALVERSTRAAT HOEK SPUI, AMSTERDAM, TEL. 35100 DAMESKLEEDING CONFECTE- EN MAATKLEEDING BONTMANTELS – HOEDEN Het huis voor de elegant gekleede vrouw – De laatste Wiener mode ASTORIA AMSTERDAM EENIGE OUD-HOLLANDSCHE RESTAURANT-RÖTISSERIE IN NEDERLAND – FEESTZALEN EN SALONS VOOR PARTIJEN VERGADERINGEN ENZ. ENZ. TELEFOONNUMMER 31611 ZIGEUNERMUZIEK liuxe Papierhandel v.h. IV ij kerk & Cohen AMSTERDAM BINNENKANT 17 IMPORT EN GROS EXPORT ENVELOPPEN, SCHRIJFPAPIER, PRENTBRIEFKAARTEN Firma A. Aigevano AMSTERDAM – KLOVENIERSBURGWAL 63 PRENTBRIEFKAARTEN EN PAPIERWAREN RESTAURANT' SAUER ’S-GRAVENHAGE yO trouwe helpers voor de huisvrouw. Nederlandsche Persil-Maatsehappij N.V. Amsterdam I Fabrieken te Jutphaas bij Utrecht ■ MoJefa Reguliersdwarsstr. 108-114 Amsterdam – Telef. 36494 HET BETERE GENRE DAMES CEINTUURS GERESERVEERD DOOR TURMAC Oyctertoff S CEMENT HANDELMAATSCHAPPIJ N.V. DEN HAAG – RAAMWEG 15 – TEL. 117518 A.lle soorten I Bouwmaterialen BARAKKEN VAN BIMSBETONPLATEN, „HURDIS" HOLLE BAKSTEENEN IMPORT EN EXPORT VAN VERSCHILLENDE ARTIKELEN, OOK UIT ANDERE BRANCHES, MET DUITSCHLAND EN DE THANS BEREIKBARE LANDEN. CHEMISCHE WASSCHERIJ VOLGENS MODERNE METHODEN LINNENVERHUURINRICHTING POETSDOEKENFABRIEK HUISHOUD WASSCHERIJ Lin Mij n.v. AMSTERDAM . Sloterdijk B 135 . Telefoon 80404-80411-80488 ROTTERDAM . Goudsche Rijweg 91 . Telefoon 44458 DEN HAAG . Korte Houtstraat 29 . Telefoon 111473 UTREGHT ■ L. Nieuwstraat 33 . Telefoon 1 5505 Camouflage, Rietmatten tegen zandverstuiving enz. Grondstof aanwezig In iedere vereischte maat. Franco wagon of schip. Afleverings-* mogelijkheid 20.000 per week. RIETMATTENFABRIEK RIJSWIJK H. A. RIJNBEEK Pr. Maiiannelaan 110, Voorburg Cartonnagefabrielc HESKOn RUYSCHSTRAAT 85/87 TELEFOON Nr. 51110 AMSTERDAM Fabriek van Veldpostdoozen ; Schoendoozen ; Speelgoeddoozen; Manufacturendoozen en alle mogelijke verpakkingen. Verzoekt opdrachten voor Wehrmacht e.a. instanties Fa. Jccob Stodel Rokin 70 – Telefoon 31692 Amsterdam Antiquiteiten Schilderijen Expertise Restauratie niiÉtoifiiii Japnsloliiiii I I Em. Bartels St. Antoniebreestraat 19 Amsterdam Tel. 40644 Fa. H. van Esso Heerengracht 160, A’dam Fa. B. van Esso Heerengracht 160, A’dam Tel. Nos. 49193 en 34430 uijer JUWELIER . ANTIQUAIR LANGE POTEN 43 – ’S-GRAVENHAGE TELEFOONNUMMER 110884 OGGASIONS PAARLEN EN JUWEELEN. SPEGIALITEIT IN NIEUW- EN ANTIEK ZILVERWERK N. The English Rubber Company Onder Duitsche Bewindvoering O. Z. Achterburgwal 118 – Amsterdam – Tel. 48845 Wanten – Regenjassen – Cape's – Beenpijpen Vraagt Wehrmachtsorders Restaurant Dikker & Thijs – Amsterdam AARTS & DEKKERS V. SPEYCKSTRAAT 24 TELEFOON Nr. 398904 DEN HAAG IMPORT EXPORT D ril ers VISCHH ANDEL AMSTELVELD 7 – AMSTERDAM ENGROS – IMPORT – EXPORT De Bijenkorf blijft voorlgaan . . . steeds het Leste aan te bieden van hetgeen thans door de verschillende industrieën wordt voortgebracht; ook nu zijn klanten goed te raden en met deskundige adviezen terzijde te staan: hen prettig en coulant te bedienen en tevreden te stellen. dellßiJenkorf Amsterdam , – Den Haag – Rotterdam Naamlooze Vennootschap Tricotagefabriek voorheen Frans Beeren & Zonen Weert , Levert nog; Jongens en Heerenbroeken, Singlets, Hemden, Borstrokken, Dames en Meisjesdirectoires, Camisoles, Onderjurken Poloblouses, Poloshirts, Trainingspakken. Rondstoel Interlock en Charmeuse kwaliteiten In hare reparatie-afdeeling worden alle soorten reparaties aan Tricotgoederen, van 2 stuks een maken etc. vakkundig en op speciaal machines uitgevoerd. Vraagt U eens inlichtingen. €. iHosfsfel = öett 1845 = Eofein 120 = telefoon 48592 ~ jWcifiel = = % s SIEMENS ELECTRICITEIT OP ELK GEBIED Vraag inlichtingen bij de Nederlandsche Siemens Hij. N.V. Den Haag Li. Egrgfer’s COMMISSIE-HANDEL – AMSTERDAM N. ék €o QROOTHANDEL AMSTERDAM O. Voorburgwal 165, Telefoon 45226 en 45327 MANTELSTOFFEN – JAPONSTOFFEN Rijnsche Handelsbank N.v. Amsterdam-C. Den Haag Vijgendam 8-10 Lange Voorhout 58a DEVISENBANK V I J Tochtergesellschaft der COMME RZ BAN K BERLIN – HAMBURG An- und Verkauf von Wertpapieren Finanzierung von Auftragsuerlagerungen Beratung in allen Wirtschaftsfragen N. V. MOTORENFABRIEK mWEMMWW. ROTTERDAM LAND- EN SCHEEPSMOTOREN VAN 2-2000 P.K. – DIESEL-CHASSIS MAGIRUS-BRANDWEERMATERIAAL KANTOOR; WESTPLEIN 2 (ATLANTIGHUIS) TELEFOCN 23065 (3 LIJNEN) MAGAZIJN EN WERKPLAATS; DOKLAAN 20 TELEFOON 72705 (2 LIJNEN) KUNSTHANDEL W. PAECH OUDE SCHILDERIJEN . ALTE GEMALDE AMSTERDAM ALTIJD: VOOR TENTOONSTELLINGEN: ROKIN 57-59 DIEPENBROCKSTRAAT 9 TELEFOON 32854 TELEFOON 23756 Swi f. & c ompaiiy ROTTERDAM MATHENESSERLAAN 355 A TELEFOON 33564 ROTTERDAM f fs=^v fc^C I hahdelsvemmootschap I | I fuuUara I . ANSTi • I SKsSmtel ■ AUTOMATISOIER I AMSTERDA/A – C I g \ TROMEMTE ■ J PtATTEMWtCHSIHt J AMSTEL 222-TEL 41260 – 35260 | ■ 1 ■ n.v. Van Cl ee ff &Co’s MAGAZIJNEN EN FABRIEKEN VAN BEDARTIKELEN Fabrikanten en grossiers van Gestikte- en Wollen Dekens veeren en kapok, damast, stores, tijken en diverse matrassen Rotterdam, Rosener Manzstraat 14, Telefoon 34381 Eapokiabriek: Den Haag, Ie Waldorpdwarsstraat 1 TREUHANDERIN frau els VOELTER-STUTTGART Betriebsführerin der Firma Ideal-Steppdeckenfabrik Stuttgart-Untertürkheim F arlien GRDN – WEISS – BRAUN – SCHWARZ – USW. FIRMA HESTERMAN & STORM GROOTEWITTENBURGERSTRAATIó4,AMSTERDAMC FERNRUF 51745, NACH 6 UHR FERNRUF 27214 UND 21374 NAAMLOOZE VENNOOTSCHAP VEREENIGDE TOUWFABRIEKEN ROTTERDAM ’S-GRAVENWEG 262 TELEFOONNUMMER 45830 ! I : FABRIKANTEN VAN STAALDRAADTOUW, OOGSTGAREN PAPIER-, TOUW- EN DORSGHGAREN TOUWWERK, HERGULES en TAPIJTEN IMPERMA REGENKLEEDING-FABRIEK SUCHT VERLAGERUNGSAUFTRAGE Amsterdam Singel 174 Tel. 42040 land, dat ik grif gelooven kan wat men mij onlangs verklaarde, n.L; dat in de Thüringer sagen de Duivel nooit een overheerschende rol te vervullen krijgt. Gewis, in zulk een land moet het den duivel wel zeer onbehagelijk te moede zijn. En dan: Weimar 1 Op het Weimarer station worden wij tegelijk met twee Roemenen, die een lange vliegtocht achter den rug hebben, hoofsch verwelkomd door Dr. Henning. Een auto voert ons snel naar de hoofdmarkt van Weimar en het weidsch hotel „Elepbanten", de eigenlijke kernstee van het „Dichtertreffen". Snel worden wij als gasten ingeschreven en dan is het Dichtertreffen aangevangen 1 De eerste dichters, die ik tegen het lijf loop zijn en mijn hart bonst eensklaps heel luid de Vlamingen Dr. Filip de Pillecijn en Wies Moens. Dat wij de Vlamingen het allereerst ontmoeten is zeker een wenk van Ons-Heer. In de rapte een praatje, want De Pillecijn en Moens willen voor het een of ander de stad lin. Ik zou graag mee willen maar heb nog een paar dingen te regelen. Maar nog voor het midnoen is, tijg ik op m'n eentje op speurtocht door Weimar. Ik sta stil voor paleizen en statuen, ketter een luttel op het ongemakkelij'k plaveisel, verzoen mij spoedig met deze ongelijkheid, wanneer ik bedenk, dat, waar ik thans den voet zet, mogelijk ook eens Goethe's voet gestaan heeft, bewonder de prachtige huizengevels, lees de romantische naam-opschriften 'der vele herbergen, kom op een oogenblik zoo waarlijk mijn Vlaamschen broeder Filip de Pillecijn tegen en verdwijn met hem „lm weissen Sohwan", waar, verteld mij 'de vader van den „Soldaat Johan", Goethe zoo vaak placht uit te rusten. Spelt De Pillecijn mij een legende op de mouw ? In elk geval, zijn verhaal kan waar zijn dit hier is immers Weimar en het bruinbier, ons door een aardig meisje voorgezet, proeft opperbest. Met De Pillecijn in gesprek over: hoe het in Vlaanderen gaat met den goeden wil 'der isohrijvers? Ik maak uit De Pillecijns mimiek op, dat het redelijk loopt bij hem in Vlaan'deren en samen zijn wij het er tenslotte over eens, dat „alles sal regt kom". Machtig is de geest van 'het Nationaal-Socialisme: Ge zult dat hier in Weimar merken, profeteert De Pillecijn. En nog dienzelfden avond komt De Pillecijns voorspelling volledig uit. Handen worden gedrukt, handen die uw hand hartelijk omgrijpen en bij eiken ihianddruk wordt ge diep in de oogen geblikt. Helaas, nog steeds voel ik mij onwennig. Ben ik uit mijn stilten niet in een soort storm gestooten? En ik blijf onwennig al ben ik er mij terdege bewust van, dat die „storm" een oer-en-oer-gezonde storm is 1 Nu, achteraf, denk ik, 'dat ik, daarginds in Weimar, niet geheel mijzelf vermocht te zijn omdat ik tot de gevolgtrekking kwam, dat mijn tong de Duitsche taal zoo onbarmhartig radbraakte, terwijl ik met het Duitsch lezen nooit eenigen last heb. De volgende keer evenwel, beloof ik mij plechtig, zal ik beter beslagen op het ijs weten te komen 1 Van nu af aan betrap ik mij telkens op groote zwijgzaamheid, schaarschelijk afgewisseld door kortstondige buien van levendigheid. Prof. De Vries moet ongetwijfeld gemeend hebben, dat het „Dichtertreffen" mij eenigermate teleurstelde. Maar dit is geenszins het geval geweest. Integendeel. De Weimarer dagen zijn voor mij letterlijk omgevlogen en golden mij rijke dagen. Want ik verzeker u, dat ik oogen en ooren goed den kost heb gegeven. Wanneer een groepje Nederlandsche letterkundigen tesamen komt lijdt het niet lang, of men hoort gevit op andere letterkundigen, wier werk men maar niet kan waardeeren. Met de Duitsche letterkundigen is dat geheel anders. Zij hebben achting voor alkaars arbeid wars van kliekgeest als zij zijn. Zij zijn idealisten, stuk voor stuk en als idealist Nationaal Socialist. Éénzelfde drang drijft hen allen: het Groot-Duitsche Rijk van Adolf Hitler te helpen bestendigen door middel van daad (vele Duitsohe dichters staan aan de fronten) en gedicht of proza geworden gedachte, welke beide mede stoere en volstrekt dienende daad behooren te zijn. Voor bij wie aldus denken is geen plaats voor roddelarijtjes. Leiders van hun volk bekennen zij zich, leiders op hün bizondere wijze. Zij hebben een doel en streven daar onweerhoudbaar op af. De Nederlandsche dichters van heden kennen geen enkel doel als zichzelve. Eén enkele kennismaking met een Duitschen dichter zou den Nederlandschen poëet voor altijd van eigenwaan kunnen genezen, hem wegrukken uit zijn eng levenscirceltje en hem de oogen openen voor iets wat oneindig meer beteekent dan hij-zelve: de Gemeenschap. Denk nu niet, dat de Duitsche 'dichters zich er speciaal op toeleggen „gemeenschapskunst" te creëeren, dat hier sprake is van een bepaald versch stroomingkje in de huidige Duitsche literatuur, van eenige nieuwlichters uit gegaan. Volk en Vaderland zijn voor hen geen vage begrippen zooals voor onze kunstenaars. Wat „Volk en wat „Vaderland" is en welke onuitputtelijke bronnen van inspiratie ideze begrippen zijn kunnen, zijn moéten, 'dat kunnen wij van hen leeren. De schoonste herinnering heb ik thans aan de kameraadschappelijke avonden in de prachtige hal van het hotel „Elefanten". Steeds weer dacht ik dan; al deze mannen en vrouwen, Duitschers, Finnen, Denen, Roemenen, Spanjaarden, Bulgaren, Kroaten, Vlamingen, Zwitsers enz., vertegenwoordigen op 'dit „Dichtertreffen" hun land, zijn, hiér, het nieuwe Europa. Door de zaal woei waarlijk de nieuwe geest van ons cpntinent, streek door aller harten. Het was mij soms of de toekomst klaar openbloeide. Mijn geloof in Duitschland en Europa is in Weimar ontzaggelijk sterker geworden. Het -was op deze avonden, dat ik met verschillende vooraanstaande kunstenaars sprak. Wij hadden zoowat een vaste stee gekozen in de hal. Wij: dat waren Prof. De Vries en ik en de beide Vlamingen, De Pillecijn en Wies Moens. Zeer dikwijls voegde de Deen Svend Fleuron zich bij ons, Fleuroii’, die in zijn boeken zoo prachtig over dieren te verhalen weet 1 Fleurons haren zijn zeer wit en wind en zon hebben zijn gelaat gebruind. Hij lacht gaarne en veel, Svend Fleuron. Als hij lacht lijnen tallooze rimpels over gansch zijn gezicht, het is of alles, alles lacht aan Fleoiron. Hij steekt booidvol grappen. Gaarne onderhoudt hij zich blijkbaar met Prof. De Vries, die nu eens alle talen te verstaan en te spreken schijnt in zijn moedertaal. Op een avond voegt zich ook Berend de Vries bij ons, de Sleeswijk-Holsteiner schrijver, die medewerkt aan de „Deutsche Zeitung in den Niederlanden". Berend de Vries zou, met zijn sikbaardje, een Hollandsche schipper kunnen zijn. Reeksen woorden, door hem geuit, blijken innig verwant aan de onze. En Berend de Vries zou geen De Vries heeten, wanneer hij Nederland niet zoo ooed kende 1 [ En dan is daar de fijnzinnige dichter Gerhard Schumann. Hij vraagt mij naar het ontstaan van mijn zooeven verschenen bundel vertolkingen „Duitsche Dichtkunst" en kan haast niet gelooven, dat ik al die verzen alléén vertaalde. Ook de blonde Herybert Menzei voegt zich bij ons met onder den arm mijn „Groot-Duitsche Dichtkunst". Hij is niet tevreden aleer De Pillecijn hem een door mij vertolkt gedicht van zijn hand heeft voorgedragen. En hij knikt verbaasd wijl alles zoo precies klopt. Het verheugt mij uiterst een oogenblik later de hand te mogen drukken van den groeten kunstenaar Hans Friedrich Blunck. Blunck, die met 'n Nederlandsche vrouw gehuwd is, kent heel aardig Nederlandsch. Bij elk afscheid luidt zijn woord: Tot ziens 1 Ook Moritz Jahn, van wiens ihand ik kort geleden een knap gedane novelle las, laat zich nogal eens bij ons neer. Moritz Jahn heeft een prettigen glimlach. Hij spreekt weinig en luistert veel. Is het daarom dat ik mij met hem verwant voelde ? Tot slot noem ik nog den dichter-soldaat Hans Baumann. Hans Baumann heeft heldere blauwe oogen, die soms wonderlijk donker van 'diepten flonkeren. De stoutste plannen varen hem door den geest en wanneer 'hij erover uitwijdt wordt ge meegesleept of 'ge v/ilt of niet. Zijn hart en hoofd hangen vol muziek. Telkens kunt ge hem hoeren neuren. Dan hij toonzet zijn eigen liederen, die, vertelt hij, door heel de jeugd van Duitschland gezongen wor- den is hij een voortreffelijke melodie op het spoor en teekent al neuriënd de noten aan. Maar eens is het toch geen zelf-verzonnen wijs, welke door hem gezongen wordt. Hij zingt: „Merck toch hoe sterck ■ Ja, zegt hij, dat is een Néderlandsch lied. Een buitengemeen prachtig lied. Wij zingen het samen ten einde. Heeft Jan de Zwijger nu gezongen ? Wanneer wij één der volgende dagen onderwegl zijn naar den Wartburg, waar wij te gast genood zijn, komt Hans Baumann met een schitterend plan voor den dag: een volgend „Dichtertreffen" aan het Ilmenmeer! en hij openbaart dit plan oofc aan Dr. Carl Rothe, de nijvere regisseur van het „Dichtertreffen" die er mee instemt. Hans Baumannis oogen stralen. Ik zou nog menige ontmoeting kunnen vastleggen. Maar ik heb nu al genoeg uiterlijkheden, die voor mij een dieper bedied hebben dan men vermoeden kan en mij ernaar hunkeren doen weer een „Dichtertreffen" te mogen beleven. Dit „Dichtertreffen" was een „Kameradschaftstreffen" in den puursten zin des woords. Wij allen, daar in Weimar, hebben ervaren dat wij in lief en leed één-zijn, dat ons aller strijd dezelfde strijd is : de strijd voor den opbouw van een Europa, dat voor minstens een paar eeuwen van oorlog gevrijwaard zal blijven. In Weimar eveneens heb ik, vooral door de in den 1 Stadsschouwburg door Wilhelm Schater gehouden magistrale rede over het oorlogsgedicht, het woord van Schopenhauer begrepen, die lin een van zijn werken zegt : Wer für sein Vaterland in den Tod geht, ist von der Tauschung frei geworden, welohe das Dasein auf die eigene Persen verschrankt : er dehnt sein eigenes Wesen auf seine Landieute aus, in denen er fortlebt, ja auf die kommenden Geschlechter derselben, für welohe er wirkt wobei er den Tod betrachtet, wie das Winken der Augen, welches das Sehen nioht unterbricht. Jan Eekhout in gesprek met den Duitschen Dichter Joachim V. d. Goltz in de tuin van het bekende Hotel „Der Elefant” in Weimar. Arthur Schopenhauer richt zijn uitspraak ook tot de kunstenaars! Yvonne Georgi en haar Amsterdamsclh Ballet Yvonne Georgi : het woord is een begrip dat in Nederland burgerrecht verkregen heeft. Nederland is een ballet-ensemble rijk dat zich met de bekende internationale groepen meten kan. Het is een snelle gloei geweest die uit de onbekendheid naar de tegenwoordige reputatie heeft gevoerd. Toen Yvonne Georgi naar ons land kwam, Nederlandsche geworden door haar huwelijk, kende slechts de kleine groep menschen die zich ten onzent voor den dans interesseerden, haar naam, door de enkele avonden die zij hier met haar partner Harald Kreutzberg en met haar ballet uit Hannover had gegeven. De dans was überhaupt nog geen zaak die het groote publiek aanging; ingewijden bezochten den enkelen solo-avond die een Nederlandsche danseres zich kon veroorloven, modieuze kringen gingen, vluchtig van aandacht, eens kijken naar een buitenlandsche ster of een buitenlandsch ensemble, doch al zulke voorstellingen waren lützonderings-gevallen. Wortel geschoten had de dans hier niet; men moet wel een eeuw en langer in de geschiedenis van ons theater teruggaan om op een tijd te stuiten waarin dat wél het geval was. De Nederlander moet van oudsher nu eenmaal naar de uitvoerende kunsten toegetrokken worden, uit zichzelf zoekt hij ze niet. En bovendien is de kunst-alléén voor dat trekken nog niet voldoende; eerst voor een interessante kunstenaarsfiguur een Mengelberg, een Bouwmeester, een Royaards komt ons publiek in werkelijke bewe- ging. Een dergelijke figuur had ons op dansgebied langen tijd ontbroken, en zoo werd Georgi hier ontvangen door een publiek dat geen notitie van haar nam, een overheid die den idans op zijn best onzedelijk vond en collega's die, ontmoedigd als ze door den ongelijken strijd waren, haar den raad gaven zoo spoedig mogelijk weer om te draaien. Zij draaide niet om. Zij legde, integendeel, buitenlandscliie aanbiedingen die te over binnenkwamen na de drie transatlantische tournees welke zij met Kreutzberg gemaakt had, naast zich neer, en zij begon een school: heel bescheiden en heel klein, als een aankomend leeraresje. TN _ 1 1 « De leerlingen kwamen, eerst spaarzaam, later vlotter. De leerlingen-uitvoeringen kwamen, eerst voor twee menschen, later voor twintig. En eindelijk kwam ook de dag dat de Wagnervereeniging, die reeds een eigen koor voor haar voorstellingen ter dispositie had, tevens aan een eigen ballet ging denken: de dag dus dat er iets als een beroepsmogelijkheid, elders dan in variété, circus, cabaret of revue, voor Nederlandsche danseressen en dansers begon te schemeren De Wagnervereeniging nam inderdaad het initiatief en richtte een ballet op. Doch het werd uitdrukkelijk bij deze oprichting bepaald het bleef harerzijds bij een initiatief, een eerste stoot, een op-de-been-zetten; tot een duurzame verbintenis verplichtte zij zich niet, en na korten tijd stond het ensemble dat een oogenblik de vrede van een vast onderdak gekend had, weer met de leidster op straat: de luxe was voobij en het gevecht om een bestaan begon opnieuw. Hoe moeilijk zoo'n gevecht in Nederland is : artisten en acteurs kunnen het U vertellen. Het is een strijd eenerzijds tegen een onverschillige massa, anderzijds tegen concurrenten, aan een derden kant tegen een lastige pers, aan een vierde tegen crediteuren en aan een vijfde tegen den honger, en alleen maar menschen met een groot gevoel van trouw, een rotsvaste zekerheid omtrent hun bestaansrecht, een onzinnige dosis optimisme en een oneindige liefde voor hun kunst kunnen hem langer dan enkele maanden voeren. De trouwe kern van jonge kunstenaars heeft hem met Georgi gevoerd en volgehouden. Dank zij de Wagnervereeniging had men zich althans het begin van een goeden naam verworven, dank zij een vasten steun door het geregeld engagement te Scheveningen en dank zij een energie die alle kansen onverschillig of ze zich voordeden bij een Italiaansohe Opera, bij een avontuurlijke Amerikaansche tournee of bij een circus aanpakte, ging men gezamenlijik van succesje tot succes en van den bescheiden eigen avond naar de groote uitvoering. Zoo steeg de lijn, tot ze ten leste culmineerde in het vaste emplooi bij het Gemeentelijke theaterbedrijf te Amsterdam; een emplooi dat, voor het eerst sedert tientallen en tientallen van jaren, den Nederlandschen danser een mensc'hwaardige zekerheid biedt. Dat alles staat voor den naam Yvonne Georgi, dien ge op de affiches in Uw stad leest. Dat alles en nog veel meer, want naast het verleden met zijn groei staat het heden met zijn voortzetting. Tot die voortzetting behoort het werk: het werk aan den opbouw van 'het groote repertoire, met zijn opdrachten men denke aan een „Diana" van Voor- Een boeiende scene uit ballet „Orpheus en Euridice” van Henk Badings in de Choreographie van Yvonne Georgi. molen, een -van 'Wijdeveld, een van Cor de Groot, een „Orpheus en Eurydice" van Badings aan Nederlandsche componisten, dichters en schilders; het werk aan de dagelijksche xien van training en repetitie, het werk aan de eigen school in Amsterdam en de klasse aan het Rijksconservatorium in Den Haag, waar de Nachwuohs gevormd wordt die de Nederlandsche danslkunst zal bestendigen; het werk, kort gezegd, waartoe de adel van een reputatie hèm verplicht die zich die reputatie heeft verworven 1 Niederlandische Kunst in Stuttgart Neuer grosser Erfolg der niederlandischen Maler in Deutschland ciï A de Nederlandsche tentoonstellingen, 'die in het jaar 1941 dn Duitschland en wel achtereenvolgens te Keulen, Hagen, Gsnabrück en Ol'denburg werden gehouden, ikonden in den loop van den zomer 1942 wederom twee tentoonstellingen van hede«idaagsche Nederlandsche kunst in Duitschland hare poorten openen, nadat in Juni van dit jaar in Pulchri Studio te Den Haag de dn Duitschland ten toon te stellen Nederlandsche kunstwerken aan belangstellenden werden getoond in het kader eener groote kunsttentoonstelling. Ditmaal vonden de tentoonstellingen in Zuid-Duitschland plaats, te Freiburg i.B. en te Karlsruhe. Op 10 October 1942 werd de derde Nederlandsclie 'tentoonstelling en wel te Stuttgart geopend, die, zooals ook alle voorgaande, in samenwerking tussdhien het Departement van Volksvoorlichting en Kunsten en de atdeeling Kuituur van het Rijkscommissariaat werd voorbereid. De „Deutsch-Niederlandische Gesellschaft", afdeeling Stuttgart, de „Württembergische Kunstverein", het Stadsbestuur van Stuttgart, alsmede „Reichspropagandaamt Württemberg-Hohenzollern" hebben bij de voofbereiding hunne medewerking verleend om de tentoonstelling te doen slagen, terwijl het fraaie, in de onmiddellijke omgeving van het Koninklijke Paleis gelegen „Ehrenmal der deutschen Leistung im Ausland" hare zalen welwillend ter beschikking stelde. De openmg der Nederlandsche tentoonstelling vond plaats met een feestelijke bijeenkomst, waarbij door het „Württembergische Streichquartett" op voortreffelijke wijze enkele gedeelten van Schubert's Strijkkwartet op. 29 in A-moll ten beste werden gegeven. De Oberbürgermeister van Stuttgart, alsmede vele vooraanstaande persoonlijkheden uit het openbare leven gaven door hunne tegenwoordigheid van belangstelling blijk, terwijl achtereenvolgens Oberreichsleiter Dr. Klett, die den Gauleiter en Rijksstadhouder van Württemberg vertegenwoordigde, ondergeteekende als Nederlandsch President der Nederlandsch-Duitsche Kultuurgemeenschap en de ook in Nederland door zijne werken en lezingen goed bekende dichter Dr. Hans Friedrich Blunck als tweede voorzitter van de „Deutsch-Niederlandische Gesellschaft" het woord voerden. Het Departement van Volksvoorlichting en Kunsten was door den Heer Gerdes, Hoofd van de afdeeling Bouwkunst, Beeldende Kunsten en Kunstnijverheid alsmede door Dr. Wilde van zijn afdeeling vertegenwoordigd. In de verschillende toespraken werd het groote belang van deze tentoonstellingen onderstreept, die ondanks den woedenden geweldigen strijd om het bestaan van de Europeesche beschaving worden gehouden en die het bewijs er voor zijn, hoe zeer het Duitsche Rijk onder leiding van Adoli Hitler er naar streeft, op het belangrijke gebied der kuituur bruggen te slaan tusschen de Europeesche volkeren, door een intensieve kultureele uitwisseling tusschen deze volkeren begrip te doen groeien voor hunne gemeenschappelijke taak en voor ons continent in de twintigste eeuw. Na afloop der feestelijke openingsplechtigheid vond een rondgang door de tentoonstellingszalen plaats, waarbij de aanwezigen een goeden indruk konden verkrijgen van het werk onzer hedendaagsche Nederlandsche kunstenaars. Het talrijke bezoek bij de opening wettigt de verwachting, dat de Nederlandsche tentoonstelling te Stuttgart, zooals ook de andere tentoonstellingen in Duitschland, veel succes zal hebben. In alle steden, waar tot nu toe dergelijke tentoonstellingen werden gehouden, was de belangstelling uit alle lagen der bevolking levendig en een groot aantal werken van Nederlandsche kunstenaars vond tegen' goede prijzen koopers in Duitschland. Door deze tentoonstellingén blijft het kunstminnende Duitschland bekend met de producten van onze Nederlandsche schilders en beeldhouwers, voor wie een groot afzetgebied voor hunne werken op deze wijze geopend wordt. Voor de hartelijke medewerking der Duitsche autoriteiten aan d)it voor de Nederlandsche kunstwereld zoo belangrijke werk mogen wij bijzonder dankbaar zijn. Dat deze tentoonstelling kon worden georganiseerd, terwijl de woedende oorlog het verkeersapparaat zoo intensief dn beslag neemt, stemt tot groote erkentelijkheid. H. C. van Maasdijk. Der Reichssender Stuttgart brachte über die Ausstellung folgenden Bericht: Das vergangene Wochenende brachte ein bedeutsames Ereignis im kulturellen Leben Stuttgarts. lm Ehrenmai der deutschen Leistung im Ausland fand in Anwesenheit zahlreidher Gaste und Ehrengaste die feierliche Eröffnung der Ausstellung „Niederlandische Kunst der Gegenwart" statt. Die Schau bringt einen gut gewahlten Querschnitt durch das Sohaifen zeitgenösisischer niederlandischer Maler. Ein Gang durch die vier Sale voU reizvoller Landschalten, Stilleben, Tierstudien und Portrats bringt jedem reichen Genuss. Der unbefangene Beobachter freut sich an der wirklichkeitsnahen Lebendigkeit des Gezeigten, der geschutte Kunstfreimd stellt mit Erstaunen fest, wie lebendig in vielen der Bilder die grosse Tradition des hollandischen 17. Jahrhunderts geblieben ist; meisterlich in der Form, zarteste Abstufung der Lichtund Farbenwerte. „Die Kunst steekt wahrhaftig in der Natur; wer sie herausreissen kann, der hat sie". Man sehe sich auf diesen Ausspruch Albrecht Dürers hin das Stilleben mit den Zitronen in der Schale an, rechts an der Wand, gleich im ersten Saai, weim man hereinkommt. Ein Teller mit ein paar goldgelben Zitronen, eine Haltte nur zerschnitten, wenn man langer den Bliek aui das Fruchtileijsch heitet, bekommt man einen sauren Geschmack auf die Zunge; links ausserhalb des Tellers liegt noch eine, halbausgewickelt —das Papier sdheint noch zu knistern. Man hat sie eben htngelegt. Einfach verblüffend, wie das alles durchgestaltet ist bis ins kleinste Detail und wie wunderbar in den Raum gestellt alles andere denn Natura- lismus, nein, wahrhailig: hier steekt die Kunst in der Natur. Und noch etwas spürt man, wenn man mit aufgeschlossenem Sinn durch diese Ausstellung geht: Hier .spridht Volk zu Volk, Stamm zu Stamm, man spürt die Wesensverwandischaft mit dem germanischen Brudervolk. Und das macht diese Ausstellung doppelt bedeutsam. Sie ist im besten Sinne dazu berufen, die kulturellen zwischenstaatlichen Beziehungen zwischen Deutschland und den Niederlanden zu iördern. Bei der Eröffnung der Stuttgarter Ausstellung. Von links nach rechts: der deutsche Dichter Hans Fr. Blunck E. uerdes vom Departement für Volksaufklarung und Künste, ein Vertreter der deutschen Wehrmacht, Prasident van Maasdijk und Oberbürgermeister Ströhlin. Die wichtige Aufgabe, die der Kimst im zwi- sdhienstaatlichen Leben der Völker zukommt, wurde bei der Eröiinungsieier von den drei Rednern, die zu Wort kommen Oberbereichsleiter Dr. Kleit, dem Prasidenten der Niederl.-Deutschen Kulturgemeinschaft varr Maasdijk und dem Dichter Dr. Hans Friedrich Blunck klar herausgestellt. Wir aber freuen uns, dass wir nun für geraume Zeit diese prachtige Schau bei uns behalten dürfen und ihoifen alle, wie Dr. Kleit sagte, daiss sich Stuttgart, die Stadt der Auslandsdeutschen dank der tatkraftigen Leitung immer mehr zu einer wichtigen Verbindungastelle in der Neugestaltung Europas entwickeln werde. Reise durch den Kaukasus VON KNUT HAMSUN Die Gattin des grossen no'rwegischen Dichters Hamsun las 'kürzlidh in verschiedenen Arbeitskreisen der Niederlandisch-Deutschen Kulturgemeinsohaft aus Werken ihres Mannes und aus eigenen Werken. Nachfolgend verötfentlichen wir einige Abschnitte aus dem 1924 erschienenen Buch Knut ■Hamsuns ~Im Marchenland Erlebtes und Getraumtes aus Kaukasien", in denen der Dichter von denjenigen Gebieten berichtet, in denen heute die deutsohe Wehrmacht zusammen mit den ihr verbündeten Truppen itm entscheidenden Kampf gegen den Bolschewismus steht. kommen nacb Station Kawkaskaja, wo wir fünfzebn Minuten Frübstückspause baben. Dies ist der Anfang von Kaukasien. Wir seben grosse Maisielder und grosse Felder von Sonnenblumen, aucb seben wir jetzt grosse Weingarten. Zur Linken liegt eine iürstlicbe Residenz. Icb sebe durch mein Fernglas das Scbloss mit seinen Flügeln und Kuppeln, das Dacb sbbiimmert grellgrün. Rings um das Scbloss berum liegen viele andere Gebaude mit roten und goldenen Dacbern. Dabinter liegt ein Wald, wabrscbeinlicb ist es der Park. Alles steigt bier in der sóhwarzen Erde mitten aus der Steppe empor. In der zitternden Sommerluft ist es, als binge es ein Stückcben über der Erde und scbwebe in den Raum binaus. Soria Moria Stunden vergeben. Bei der Stadt und Station Armawiror kaufen wir wieder Birnen und' Trauben. Die Trauben sind das berrlicbste, was in meinem Leben gekoistet babe, und icb sbbame miob ein bisscben, dass icb in früberer Zeit solcbes Zeug wie europaiscbe Trauben mit Woblgefallen gegessen babe. Im Vergleicb zu diesen sind französiscbe, ungarisbhie, deutscbe, griecbiscbe Trauben wie Waldbeeren. Diese bier zergeben im Munde. Und die Scbale scbmilzt mit dem Fleiscb zusammen zu einem Mundvoll Wein. Sie baben überbiaupt keine Scbalen, es ist kaxun eine Haut darauf. Das sind die kaukasiscben Trauben. Von Farbe sind sie wie die Trauben anderer Lander, braun, grün und blau, nur vielleicbt ein bisscben grösser Die Ebene wird welliger, sie ist nicht mehr so glatt, weit, weit draussen links werden wir sogar einen zusammenhangenden Bergrücken am Horizonte gewahr, das sind die ersten Vorlaufer des Kaukasusgebirges. Die Gegend ist hier sehr fruchtbar, die Stadte der Ebene werden zahlreicher, rmd am Abhang des Gebirges liegen Dörfer. Grosse Weinfelder und Obstgarten, aber immer noch kein Wald; nur um die Stadte herum kleine Akazienhaine. Die Hitze nimmt zu; wir geihen der Reihe nach in unser Aibteil, um unis das dunne Unterzeug, das wir bei ums haben, anzuziehen. Die Telegraphenstangen, die uns die ganze Zeit begleiten, tragen bisweilen mehr, bisweilen weniger Drahte; hier tragen sie neun. Die Hitze wird schlimmer und sdhlimmer; und ich bin einigermassen erstaunt über diese grosse Hitze, ich bin doch schon viel südlicher in der Welt gewesen. Allerdings sind wir weit im Osten, aber wir befinden uns auf dem Breitengrade von Serbien, Norditalien und Südfrankreich. Auch ist es nicht etwa so windstill, dass es schwül ware, alle Penster und Türen sind auf beiden Seiten des Wagens offen, und es blast ein Sturm, dass wir unsere Hüte festhalten müssen. Aber es ist ein heisser Wind, wir können kaum drin atmen. Wir sehen aus wie dunkle Paonien und 'die Damen sohwellen auf und bekommen zu aller Gespött komische dicke Nasen. Die Damen haben sich natürlich heute früh gewascu.en. Aber solche Eitelkeit auf einer langen Eisenbahnfahrt rapht sich, man soll sich nur ein wenig mit einem trockenen Tuch abreiben. Petroleum- und Naphthazüge aus Baku sausen an uns vobei. Der Oelgestank verpestet die heisse Luit noch obendrein. Auf der linken Seite draussen liegt Pjatigorsk ; wir Ihialten an einer kleinen Station und seizen Kurgaste ab. Gott sei Dank, hier verlasst auch der jüdische Offizier den Zug; er kennt mich durchaus nicht mehr. Wir wollen nur ja machen, dass wir von Wladikawkas wegkommen, ehe er uns dorthin nachkommt 1 In Pjatigorsk, den Fünf Bergen, sind Kurorte und Bader. Die Berge stehen jeder für sich mit ihren fünf Gipfeln. Es gibt dort heisse Quellen bis zu 40 Grad, und Schwefelquellen, die so schwefelhaltig sind, dass, wenn man eine Weintraube einige Stunden lang in dieses Wasser legt, sidh der Schwefel daran abkristallisiert und steile Zweige und Trauben von Schwefel bildet. Auf der Station werden derartige Raritaten feilgeboten. In weiter Ferne seben wir Scbneeberge, die mit den weissen Wolken am Himmel last in eins verscbmelzen. Wie ein Marcben sind diese gewaltigen Bergmassen anzuseben, die aus der Steppe aufsteigen und nun daliegen und in der Sonne glanzen. Um sieben Uhr abends bat die Hitze nachgelassen, die Kaukasusberge liegen die ganze Zeit zur Linken, wir kommen ihnen naher und es wird kübler und kühler. Wir scbliessen allmahlich die Türen im Zuge. Nach ein paar Stunden wird es so kalt, dass wir sogar die Penster scbliessen. Da erscbeint auf einmal der Stearinfleck auf meiner Jacke wie-: der, die Kalte macbt ibn wieder sicbtbar. Mein Facbmann war also docb ein Pfuscber, ein Blender gewesen. Es ist halb zwölf. Wir haben drei Stunden Verspatung. Wir wandem lois, um die Stadt zu besehen. Wladi- Het seizoen 1942-1943 van het Concertgebouw Een onderhoud met Dr. Rudolf Mengelberg / DOOR C. w. J. M. VAN BERKEL ROOTE aanplakbiljetten aan zuilen en voor etalage-miten vertellen Amsterdammer en bezoekenden vreemdeling, dat in het Concertgebouw de drie B's dit jaar koning zijn : Seizoen 1942—1943, alle symphonieën van Beethoven, Brahms, Bruckner, staat er met zekeren trots, en alsof deze opwekking nog niet voldoende ware notabene midden in een wereldoorlog, in een streek die wel eens en de feiten zijn er om het te bewijzen de eerste oorlogszone wordt genoemd staat er onder met vette letters: Schubertcyclus. „Met opzet hebben wij dit programma gekozen", verihaalde ons Dr. Rudolf Mengelberg, artistiek leider van het Concertgebouw in Amsterdam, „omdat wij weten, dat het publiek, in dezen tijd vooral bezinning zoekt. De tijden zijn zwaar; voor zóóvelen is dit tijdsgebeuren een beproeving, vaste waarden zijn geen waarden meer, wat vastgeroest scheen, is alleen maar verroest gebleken en wankel, tradities zijn zonder meer afgeknapt dat is nu eenmaal de revolutie —; wij hebben gemeend den menschen in deze drie Gxooten iets onvergankelijks te geven, een houvast, iets, wat altijd zijn waarde zal houden, wat er ook gebeurt; een werkelijke schoonheid: Beethoven, Brahms, Bruckner. Beethoven, de reus het blijkt ons steeds weer, dat de mensohen van hem niet genoeg krijgen alle alle symphonieën dit jaar, twee of meer piano-concerten en natuurlijk nog eenige ouvertures, en nu reeds komen de menschen vragen om nog een aparte Beethoven-cyclus met nóg eens alle symphonieën en de rest van het geniale oeuvre. Ik weet het, voor velen siaat het flink op het oogenblik om minachtend, blasé over het werk van dezen heros te spreken, maar voor ons, vakmenschen, die toch jaar en dag met zijn werk omgaan, blijft het altijd nog even groot. Ik persoonlijk verwonder mij steeds meer, dat één man dit heele werk heeft kunnen maken, dit oeuvre, zoo groot in aantal, zoo grootsch en verscheiden in uitvoering. Ludwig van Beethoven is, in dezen tijd vooral, een baken voor velen, een plechtanker in de stormen, die menigeen, heen en weer slingeren. Op Beethoven volgt Brahms: een voortzetting van Beethoven's werken in de romantiek, ook de romantiek geeft in dezen tijd van motorisch gebeuren den menschen steun en bezinning, zij zoeken een oase in de woestijn van het leven en de vier symphonieën, het vioolconcert en de twee pianoconcerten zijn altijd weer en nü in het bijzonder werken, die zalen vullen. En dan Bruckner 1 In Bruckner zoeken en vinden wij het religieuse van den eenvoudigen mensch. Deze man, die alles vertegenwoordigt wat Goed- Duitscii is met God-in-ziich, in tegenstelling tot de anderen, de Godzoekenden zijn en Inun heele leven te kampen hebben met stroomingen in zichzelf, is in zijn muziek zoo idiep-relimieus, dat hij in een Godgeloovig volk als het Nederlandsche altijd een gevoeligen klankbodem moet vinden. Alle tien de symphonieën de negen genummerde en de zoogenaamde Nulde komen dit seizoen aan de beurt. Dit is voor ons geen experiment, dit is weten te voorzien in een geestelijke behoefte. Dan de Schubert-cyclus. Ik heb met den opzet van deze vijf concerten met niets dan Schubert geweten, dat het publiek ook hier naar vraagt: de meer intieme Beethoven, die Schubert heet, met andere woorden, de meer intieme kunst uit het begin der Duitsche Romantiek. Altijd gevraagd, en nu meer .dan ooit. Het programma van deze vijf concerten is buitengewoon interessant. Want behalve natuurlijk de Unvollendete en de groote C-dur Zevende Symphonie bevat deze cyclus nog vier symphonieën, waarbij een onbekende C-

Onderstaande tekst is niet 100% betrouwbaar

die op hiet gepubliceerde programma voorkomt met Jan Koetsier, die het heele seizoen opent met de Valerius-Ouverture; verder met Van Otterloo (alk noem ze in de vdlgorde van de concerten). Voormolen, Badings imisschien onze komende B in de reeks van B's), Ruyneman en Pijper. En van de vorige generatie: Cornelis Dopper en natuurlijk Wagenaar. Dit zijn maar enkele namen voor belangrijke noviteiten is altijd plaats opengeJaten en deze zullen zeker komen, want van alle kanten werkt het bij onze jongeren er is niet alleen een

eigen Nederlandsche toonkunst op komst, zij is er reeds.

Van de nieuwere Duitsche componisten brengen wij voor drie noviteiten: Von Hoesslin, Bonnette einer Griechin; Berger, Rondo giocoso; Joh. Messner, eveneens met een Rondo giocoso.

Het Concertgebouw zou het Concertgebouw niet zijn, als het den 25sten sterfdag van Claude Debussy zou vergeten. Met een Debussy-avond zal Eduard van Beinum, met Gerard Hengeveld als solist, in de Fantasie voor piano en orkest Debussy eeren. Aaii de negen-en-twintig concerten zullen één-en-derig solisten meewerken, en hieronder zijn namen, die een wereldreputatie beteekenen: Guila

G. M. D. EUGEN JOCHUM DIRIGEERT.

Bustabo, Caccadó, Lore Fischer, Gieseking, Backhaus, Marcelle Meyer, Kulenkampff en anderen. Maar ket meerendeel der solisten zijn Nederlanders: twintig van de één-en-dertig solisten zijn van eigen bodem.

Zeven dirigenten zullen de abonnementsconcerten dirigeeren: twaalf concerten door Eduard van Beinum, vier door Eugen Jochum, twee door Toon Verhey en Willem van Otterloo, terwijl Paul van Kempen en Eduard Flipse ieder één concert zullen leiden. Tenslotte zal Willem Mengelberg zelf is

een seizoen in Amsterdam denkbaar zonder hem ? in de maanden Maart en April zeven concerten onder zijn stok 'hebben.

Dat is, ondervrager voor de leden der Nederlandsch-Duitsche Kultuurgemeenschap, het programma voor het komende seizoen ik weet zeker, dat het den duizenden leden der Nederlandsch-Duitsc'he Kultuurgemeenschap ook iets zal bieden mettegenstaande alles gaat het Concertgebouw zijn derde verduisterde seizoen met moed tegemoet.

Met moed en vertrouwen ? Ja, met meer dan dat. Want de publieke belangstelling is over het dieptepunt heen.

Permanente URL

Opties voor uitsnede