is toegevoegd aan uw favorieten.

Utrechtsche studenten almanak voor ..., 1855, 1855

1855

Permanente URL

Aflevering

Pagina

Gebruiksvoorwaarden: Auteursrechtelijk beschermd. Op dit object rust auteursrecht.
Titel: Utrechtsche studenten almanak voor ..., 1855, 1855
Alternatieve titel: Almanak Utrechtsch Studenten Corps; Utrechtsche studenten-almanak; Utrechtsche studenten almanak voor ...
PPN: 422682799
Uitgever: van Schoonhoven [etc.], Utrecht
Jaar van uitgave: 1855
Publicatiedatum: 1855
Aantal pagina's: 287
Taal: Nederlands
Publicatietype: Aflevering
Herkomst: Het Utrechts Archief
Signatuur: GAU VV 105
Toegevoegd in Delpher: 05-08-2019

Geen zoekvraag opgegeven
- Ga naar paginanummer (totaal 287 pagina's) / 287
Auteursrechtelijk beschermd. Op dit object rust auteursrecht.
Permanente URL
Aflevering

Pagina

Gebruiksvoorwaarden

Auteursrechtelijk beschermd. Op dit object rust auteursrecht.

Titel

Utrechtsche studenten almanak voor ..., 1855, 1855

Alternatieve titel

Almanak Utrechtsch Studenten Corps

Utrechtsche studenten-almanak

Utrechtsche studenten almanak voor ...

PPN

422682799

Uitgever

van Schoonhoven [etc.], Utrecht

Jaar van uitgave

1855

Publicatiedatum

1855

Aantal pagina's

287

Taal

Nederlands

Publicatietype

Aflevering

Herkomst

Het Utrechts Archief

Signatuur

GAU VV 105

Toegevoegd in Delpher

05-08-2019

‘ R. P. Mees, T. Choorstraat, Vos. A. vanderMeij, Steenweg, Hupkes. W. Mense, T. » Linschoten. J. C. S. Mentz, T. Kr. N. Gracht, Eodenb.Mentz, P. W.N.Merkus, j. Wittevr. straat, vanLeenwen. J. J. Metelerkamp, j. Nieuwe Gracht, Metelerkamp. J. P. Metman, j. J. van der Meulen, 1. Bomherkhof, van der Meulen, P. van der Meulen, t. n , H. Meijster, t. Weesbrug, wed. Meijster. J. P. T. van der Mieden, van Opmeer, j. Zadelstraat, Eeintjes. J. G. J. J. Mol, M. St. Jansveld, Steenhof. Jj' P. W. Mol, M. buit. de Waard, Mol. , J.A. Moll, M. Weesbrug, ' Groen. T. Steenweg, Nas. J. G. G. Moorrees, 's. Marieslraat, Jorg. N. Mouthaan, ph. Vreeburg, Determan, W. Mulder, T. Mariedraat, Jongbloed, C. F. Muller, t. Neude, Koch. M. Muller, T. Ganzenmarkt, Koppenhagen. M. Miiller, T. Lijmnarkt, v. Boekhoven. C. Murray, t. Oudkerkkof, Mareschal. N. > P. A. F. Nahuys, t. Breestraat, Nahuys. S. P. Naudé, t. Zadelstraat, van Dijk. J. Nederhouvv, n. Steenweg, van Vloten. N. J. Geertebrug, v.Nes v.Meerk. K. Nieuwe Kade, v. d. Berkhoff. J. J. C. Nonhebel, T. Zadelstraat, van Dijk. J. S. van den Noordaa, M. G. Noordink, J. Geertebrug, wed. Noordink, P. A. J. Noordink, t. t • O. j. Gr. Qrrael, T. Oudkerkkof, Kruijder. J. G. G. Oudegeest, Jansbrug. Oudegeest. B. J. Ovink, T. r. F. T. Pahud, j. J. W. van Pallandt, j. K. Jansstraat, Eijlenbosch. L. F. van Panhuys, j. W. E. van Panhuys, J. LijnmarM, Grolman. J.O.ClotterbookePatijn, i. s Honig. A. Paulns, t. Jamhrug, Diiitshoff. M. A. Perk, T. Zadelstraat, van Aalst. C. C. G. Posters, j. Minrebr.straat. Posters. C. J. Pioké, j. PI. Pierson, t. Voorstraat, Hompoling. P. Pleijte, Cz., T. Bezembrtig, van Os. H. H. van de Poll, J. Drift, van de Poll. ,L. I". Pompe, M. Zuilenstraat, van Oostrura, J.P. Pool, j. Steemoeg, Verboeff. J. H. André delaPorte, J. Volderbrug, do Vos. C. Post, j. Mariestraat, Vlaanderen. Z. H. Post, j. Bezemhrug, Eisen. Q. C. J. A. Quarlos van Ufford, 3. Lijnmarkt, Trondy. J. W. de Qnertenmont, J. Oudkerkhof, van Zutpheu 6 11. C. Radernaker, T. Voorstraat, Blankert. G. A. Rademaker, T. » > A. Ram, j. Maliebaan, Ram. W. L.P. C, v.Rappard, J. Korenmarkt, vanßappard. G. Rasoh, T. Trans, Easch. J. A. C. Raven, j. van Wijckslcade, Raven. J. W. L. Raven, j. » > F. C. G. van Rèchteren Limpurg, j. Zadeldraat, A. G. Eeede, T. Kranskade, Eeede. C. G. van Reeken, M. Bakkerbrug, A. M. Repelius, j. Zadelstraat, Hoogenstein. R. H. Repelius, T. » t J. Eibbius, T. Ganzenmarkt, van Doorn. A. D. vanEiemsdijk, ph. Viebrug, van Eiemsdijk. \P. J. Rienstra, T. K. Jansstraat, van Ewijck. S. G. van WelderenEengers, J. Nieuwdraat, Loran. W. J. vanWelderenEengers, J. Choordrmt, Ligtermoet. / +-M. N. Ringnalda, t. Jansdam, v. d. Hamme. J.W.D.Eoëli, T. L. Eoelvink, J. Zadelstraat, Hellinx. L. W. G. deEoo, t. luiten Tolsteeg, Kolker. A. C. van Rossem, J. J. J. Ie Roy, 1. K. Jansstraat, van ter Hatert, L. G. Royaards, t. W. J. fioyaards, }. N. Gracht, Royaards. J. Coomans de Ruiter, m. Hamburgerdr., Gasseling. H. Runck, T. VisdmarJct, Kerkhof. H. Rutgers, t. Misabethstraat, Riitgers. J. J. Ruijs, T. Geertebrug, Wantink. s. R. Sandberg, j. Lignmarkt, Risscher. G. W. C. D. van den Santheuvel, j. Marieplaats, Ruijs. J. W. E. Schadee, t. T.W.Schadev.Westruni.j. Weesbrug, Visser. J. A. van der Scheer, t. Bezembrug, van Os. C. Scherer, T. t Vos. W. A.. A. J.Schimmelpenninckvaa der Oye, J. Voordraai, NieuwenhuiJ- W. A. J. Schimmelpen- zen. ninck van der Oye, j. Ganzenmarkt, van der Star. A. Schlarb, t. Marieplaats, J. G. Schlimmer, l. Lignmarkt, Berlijn. W. J. L. de la Fontaine Schluiter, j. Misaieihstraat, Neuhuis. C. Sehneider, T. Steenweg, Visser. A. B. Sohoehuizen, j. lAgnmarU, Broekhuizen. Ae. Scholte, T. Nieuwe Gracht, Scholte. As. Scholte, T. t » 6* A. J. D. Scholte, t. Nieuwe Gracht, Scholte. H. Schoninga, j. Zuilenstraat, van der Horst. C. J. E. Schook, L. Schoutensteeg, Schut. W. E. Schook, j. 1 s G.L. Schorer, j. Witteer, straat, v. Heukelom. J. W. M. Schorer, j. n > 4- H. P. Schröder, T. buiten Tolsteeg, Kolker. A.Seeliger, t. Steenweg, Verhoeff. IE. E. G. Salie, m. buit.Catharijne, de Kievid. T W. F. M. Selle, J. . . L. J. Selliger, J. Oudkerkhof, van Dam. A. A.G. Seis, T. acht. ’t Wijstr.. Batenburg. G. Siebenpfeiffer, T. Fischmarkt, Kerkhof. A. T. Simons, T. Weesbrug, deLeur. G. J. Simoiis, T. j s LA.Siukel, j. Heerenstraat, Gerssen. IE. E. W. Sloet, j. Kr. N. Gracht, Kodenb.Mentz L. Slotemaker, t. Bag. Bolwerk, Slotemaker. L. H. Slotemaker, t. G.H. deSmidt, T. K.Nieuwstraat, deLeur. G. W. Smits, T. Voorstraat, Dompeling. G. M. Smulders, J. H. Snellen, m. Neude, Velthuizen. -f- A. Sneltjes, M. Lijnmarkt, Klokke. J. Sombeek, m. Schoutensteeg, Lieftink. M. P.vanSon, j. Lijnmarkt, Eisscher. W. D. vanSpall, x. Bakkersteeg, Koest. J. D. van Spankeren, x. Jansbrug, Linschoten. D. J. van der Star, t. buit.Catharijne, van der Star. P. Steen, t. Wittevr. Brouwer. G. Stelneckan, t. Ganzenmarkt, Koppenhagen. B. Steinfort, t. D. A. van Limburg Sti- J. Lijnmarkt, Boekhoven. S. J. van Limburg Sti- J. Gaardbrug, Kerkhoff. J.H. Strick van Linschoten, ]. Wittew. straat. Brouwer. P. O. Sijtsema, t. Breestraat, van Harteveld T. J. C.Tack. J. Neude, de Liefde. J. P. Taeffner, T. Bakkersteeg, Dortmond. A. W. L. Talma, t. K.Nieuwstraat, Eeede. A. H. Teljer, m. OudkerkJiof, Speelman. J. C. Simon Thomas, L.Jansstraat, Ockeloen. W. K. Thomson, t. K.Nieuwstraat, de Leur. H. Timmers, t. Steenweg, Hupkes. J' J. Tip, PH. Jacobibrug, Tip. H. Tobbe, Jr., M. Steenweg, Verhoeff. J.E.v.Toorenenbergen, t. Weesbrug, v.Toorenenber- M. W. du Tour van Bel- gen. linchave, j. Voorstraat, van Egmond. F. C. H. vanTuijll van Serooskerken, j. , Lindeman. J. H. Tijl, T. Mariestraat, Rovers. u. C. F. Uhrig, T. Lijnmarkt, Keens. Y. P. A. van den Velden, J. K.Nieuwstraat, Eutgers. H. A. van der Ven, t. Voorstraat, Blankert. J. van der Ven, T. » » 4. B. Verheul, ph. Vreeburg, Verheul. A. Verhoefï, J. Nieuwe Gracht, Verhoeff. J. C. Verhoeff, J. i> « J. Ph. Verloren, J. Bregittestraat, Verloren. P. Verloren, J. » » C. Vermaas, t. Lijnmarkt, Fiddelaar. J. Vermeer, T. Geertekerkhof, Hijmens. A. van Keigersberg Versluijs, J. A. G. Versteeg, T. Donkere Gaard, Sehoonman. G. P. Versteegh, J. Lijnmarkt, Maassen. J. H. D. deVilliers, t. Voorstraat, van den Broek 0. W. Visscher, J. Trans, G. A. Visscher, J. Minrebr.straat, Visscher. W. de Visser, t. buit.de Waard, de Visser. J. H. J. Voet, J. Mariestraat, Harderwijk. E. Vogt, T. Jansbrug, Duitshoff. G. G. deVoogt, J. Bakkerbrug, de Voogt. A.M.vanVoorthuijseu, T. Smeebrug, Vierbergen. P. J. van Voorthuijsen, j. W.G.P.v.Voorthuijsen, T. Smeebrug, Vierbergen. »pG.J. Vos, 2. Bakicerbrug, Verweij. w. H. W. Waardeuburg, j. Voorstraat, Hardemijk, J. H. L. Wagener, -ï. Ganzenmarkt, Koppenhagen. A. P. van Wageninge, m. Wittevr. straat, Pompe. P. A. Walland, j. Bregittestraat, Walland. J. vanWalré, j. Bdkkerbrug, Sanders. E. Warmolts, T. Voorstraat, Koch. N.Warmolts, t. » g W. H. de Watteville, j. Runnebaan, de Watteville. E. vanWeede, j. Voorstraat, Lindeman. J. deClerqvan Weel, j. Wittevr. straat. Brouwer. J. Welle, T. K.Jansstraat, van Ewijck. M. J. Wentink, T. Wijstraat, Joling. E. P. Westhoff, M. Choorstraat, Bosch. C. de Wilde, T. Marieptaats, de Wilde. C. de Wilde, Gz., t. Nieuwe Gracht, g J. H. deWlldt, j. L.Jansstraat, Entrop. W. N. Wolterink, t. Lijnmarkt, Berlijn. B.H.C.K.vanderW'’ijek,T. Geertebrug, van der Wijck. D. Gerth van Wijk, l. Jansdam, Niemeijer. J. A. Gerth van Wijk, t. g g J. A. van Wijk, t. Lijnmarkt, Hendriks. Y. D. M. M. d’Hangest d’Yvoy, J. Bunnehaan, d’Yvoy. z. A. J. vau ZadelhofF, M. Zadelstraat, Murk. M. Ztldera, M. Steenweg, Verhoeff. MMEN DER STUDENTEN VAN 26 MAART TOT 1 NOVEMBER 1854 ALS LEDEN DEZER HOOGESCHOOLINGESCHREVEN, DOCHELDERS STUDERENDE. J. Bakker, T, P. E. H. Bodel Bieufait, t. H. P. Beist, M. J. W. Beversen, j. D. Binger, j. J. B. Bock, ƒ. J. M. Assink Calkoen, t. L. Claessen, M. P. Cleindert, t. P. A. Cordes, t. M. Corstius, t. C. Oorver, A. Drost, N. J. H, Dijk, j. A. J. van Emden, J. H. ErusJ, M. J. H. Eelix, T. J. H. Geselschap, T. J. J. N. de Groot, T, J . G. M. Hanlo, m. L. Hartog, m. J. Hector, m. H. E. van Hees, J. H. K. van Hees, J. B. Heije, l. H. J. Helderman, l. S. J. Hingst, J. J. Hissink, M. E. J. 0. van Hoogstraten, T. H. Jacobi, J. E. Cuoop Koopmans, m. H. A. Kooyker, m. H. J. van der Kroon, m. H. S. van Lennep, J. J. H. van Lennep, J. A. Makkers, J. C. G. van Mansveldt, J. J. C. de Meijere, t. O. G. Middeland Montijn, T. L. Muller, m- L. A. E. Muller, M. P. H. Nahuijs, t. H. J. Nanninga , t. G. van Niekerk, T. K. G. Nieuwenhuijs, j. J. H. van der Pant, j. G. Paris, T. M. C. Philipsen, M. G. Plaat, T. K. Plantinga, M. A. Ploos van Amstel, j. H. P. G. Quack, j. T. A. W. H. Kicken, T. W. Eomer, t. J. J. Schagen van Soelen , t. D. J. G. Schepers, t. J. du Mai'chis Servaas, T. K. G. van Senus, m. J. J. Sneltjes, ph. D. Soeterik, M. H. van der Waal Spruit, ph, B. J. Stokvis, M. B. Lopes Suasso , j. P. P. M. Alberdingh Thym, J. H. T. Thijssen, m. J. D. Tilanus, T. A. J. Duymaer van Twist, j. J. J. B. Vermijne, m. W. L. Versluijs , j. J. Visscher, t. J. J. van Eijk van Voorthuijsen, M. J, A. Vorstman, J. W. F. Walch, T. J. Walraven, j. T. C. Wakkers, M. J. P. G. WesthofT, t. J. de Witt, j. H. G. Wittebol, T. J. Wijs, j. A. J. Zeeman, j. A. C. Zimmermau , j. ACADEMISCHE COLLEGIEN EN COMMISSIEN. SENATÜS VETEEANORUM. COMMISSIE TER VERTEGENWOORDIGING VAN HET STUDENTENCORPS. J. A. Moll, Rector. i* H. F. Hamelberg, Ah. Actie. F. L. Snouck Hurgrouje, Assessor I. J. de Clerq van Weel, Assessor 11. J. H. Tijl, Sen. A. J. Bergsma, id. M. A. Perk, id. J. C. Clotterbooke Patijn, id. J. F. Alewijn, id. H. G. Hagen, id. J. P. Pool, Pedellus I. E. H. van Leeuwen, Pedellus 11. COMxMISSIE TEE EEDACTIE VAN DEN ALMANAK o. G. Heldring, Jr., Pr. J. Jongeneel, Secr. L. W. G. de Eoo. A. G. C. van Duijl. W. E. van Panhuys. COMMISSIE VOGE DE SOCIËTEIT : PLACET HIG REaUISCEKE MDSIS. E. L. Snouck Hurgronje, Pr. E. W. Ketjen, Secr. A. Lens, Thes. H. E. Hamelberg. COMMISSIE VOOE HET STÜDENTEN-CONCEET. A. Lens, Pr. J. C. Clotterbooke Patijn, Secr. W. A. J. Schimmelpenninck van der Oye, Thes. W. E. de Jonge. COMMISSIE VOOE OLYMPIA. J. Ph. Verloren, Pr. M. N. Eingnalda, Secr. J. W. M. Schorer, Thes, COMMISSIE VOGE DE ZWEMSCHOOL. A. C. van Eossem. A. Lens. F. W. Ketjen. W. L. F. C. van Eappard. C. Gerlings. G. A. van Doom, Secr. LIJST DER GEZELSCHAPPEN. KEGTEN, Themis. Secr. J. T. Alewijn. LETTEREN EN GESCHIEDENIS. IlavTa voïjTa. SecT, J. G. Gleichuiciii, Calliope. Secr. E. H. Karsten. OUDE LETTEREN. ÜTILE BULCI. Secr. J. C. E. van Lijnden. Simplex sigillum veri. Secr. J. C. Tack, Veritas vindex sui. Secr. E. van Lier. OUDE LETTEREN EN THEOLOGIE. Secr. A. G. Eeede. Studiis fovetür ingenium. Secr. H. Timmers. Eabricando fabri fimes. Secr. J. G. van Eijken NIEUWE LETTEEEN. Wallonia. Secr. H. C. Lnatsman. GENEESKUNDE. Aesculapio saciium. Secr. L. T. Potnpe. PHILOSOPHIE. Natüea dux nobis £T adspex. Secr. P. Q,. Brondgeest, UITERLIJKE WELSPREKENDHEID. Vekscheidenheid en overeenstemming. Secr. J. W, Brondgeest. Natura artis magistra. Secr. A. G. Reede. CoNCORDiA. Secr. H. Portuijn. Tandem fit surcdlus arbor. Secr. H. de Jager, Il£iscl). Secr. J. Brave. Exercbndo discimds. Secr. A. Klinkenberg. Gbstus ad vocem, vdltüs ad gestdji accommodetub, Secr. F. Pleijte, Cz. Nil sine labore. Secr. G. H. Lamers. 7 LEESGEZELSCHAPPEN. LETTEEEN. 1798. Secr. P. Gi Bijstra. Nil admieari. Secr. J. P. Alewijn. Nut en vermaak. Secr. W. A. A. J. Schiramelpenninck van der Oye. 1849. Secr. O. G. Heldring, Jr. Clio. Secr. C. J, E. Schook. THEOLOGIE. Studio veritas. Secr. A. G. Eeede. GENEESKUNDE. 1852. Secr. B. J. Holster. , STAD- OE PKOVINCIE-GENOOTSCHAPPEN, Aenhemia. Secr. B. L. Teding van Berkhout. ZuTPHANiA. Secr. Th. Kroon. Hagania. Secr. W. A. Evers. Eoterodamum. Secr. J. G. Gleichman. Amstelaedamum. Secr. M. C. van Hall. India. Secr. C. J. HeijJidij. PitisJA, Secr. H. W. du Tour van Bellinchave. Frisia. RjucM in sljeudit as dy fen Boülsrt. Secr. H. Prins de Jong. Amisfuetüm. Secr. E. J. Kruijff. Brabantia. Secr. A. J. C. Kramer. TOONKUNST. Sic itür ad astra. Secr. W. E. van Panhuijs. WANDELGEZELSCHAP, Artemis. Secr. J. W. M. Schorer. BUKSGEZELSCHAP. Mars. Secr. J. C. E. van Lijnden. PISTOOLGEZELSCHAP. M. O. R. S. Secr. W. L. F. C. van Eappard. 7* SEHIES LECTIONUM, IN ACADEMIA RHEiNO-TRAJECTINA, INDE A FERIIS AESTIVIS ANNI CIOIOCCCHV, USQÜE AD FERIAS AESTIVAS ANNI CIOIOCCCLV , A PROFESSORIBUS ET LECTORIBUS HABENDARUM , KECTORE HENRICO EGBERTO VINKE. IN F.iCULTATE THEOLOGICA. Phïlosopldae de Deo, sive Theologiae Naturalis hidoriam antiquiorum enarrabit H. bouman, diebus iovis et veneris , hora IX. Crüices sacrae leges ad difficiliores S. S. locos applicabit 11. bouman, diebus lunae, hora IX. Hermeneuticae sacrae parlem alteram tradet H. bouman, diebus martis, hora IX. Jesaïae Vaticinia interpretabitur H. bouman , diebus iovis et veneris, hora, X. EpisfolM catholicas explicabit h. bouman, diebus lunae et martis, hora X. Historiam Ecclesiae Christianae tradet b. ter haar, diebus lunae, martis et iovis, hora I. Bistoriae Ecclesiasticae veteris monumenta exponet b. ter haar, diebus mercurii, hora I, et iovis, hora 11. Theologiam dogmaticam tradet h. e. vinke, diebus lunae, martis et mercurii, hora XII. Puerorum doctrinae Christianae initiis erwdiendorum exercitationem instituet h. e. vinke, die veneris, hora XI. Commilitonibus, orationes sacras habentibus, praesides aderunt h. bouman, h'. e. vinke et b. ter haar, diebus et horis, turn sibi, turn commilitonibus maxime coraraodis. IN FACDLTATE IURIDICA. Boctrinam Pandectarum mühlenbruchianam e voll. I et II enarrabit a. c. boltius, diebus martis, mercurii, iovis et veneris, hora XII. Locum de heredüatibus e vol. 111. die saturni, hora singulari, cum auditoribus constituenda. Institutiones lustmiani interpretabitur b. i. l. de geer diebus lunae, martis, mercurii, iovis, veneris et saturni, hora VIII. Historiam luris Romani tradet b. i. l. begeer, diebus lunae, hora XII, iovis et saturni, hora X. Encyclopaediam luris exponet b. i. e. de geer, diebus marlis, mercurii et veneris, hora I. lus civile Nederlandinm docebit i. van hall. die Innae, hora XII, diebus marlis. mercurii et iovis, hora I. Lus mercaiorium et mariümum exponet i. van hall , diebus lunae, mercurii et veneris, hora IX. Rem indiciariam et ratianem procedendi in cansis civiliexplicahit i. van hall, diebus lunae, mercurii et veneris, hora X. Exercitiis practici», a provectioribus instituendis, praeerit I. VAN HALL, altero die Mercurii, hora. vespertina YI. Repetitorinm de lure civiU, mercatorio et maritimo instituet I. VAN hall, die lunae, hora I. Historiam geniiwm recentiorum politicam tradet i. ACKEESDYCK, diebus martis, iovis et saturni, hora XI. Statislicam I. ackekshyck, iisdem diebus, hora IX. Oeconomiam politicam docebit i. ackekshyck, diebus lunae, mercurii et veneris, hora XI. Diseiplinae luris naturalis fata et praecipua placita exponet G. G. VKEEDE, diebus lunae, mercurii et veneris, hora IX. Ina pullicum Batamm tradet g. g. vreede, diebus lunae et martis, hora VIII. lus gentium Europaeum o. G. vreebe, diebus martis et saturni, hora X. Selecta de necesdtudine Batavorum cim populis exteris, ah anno 1648 usgue ad nestra tempora, tradet g. g. vreede, die saturni, hora I. I-us criminale, tam Batamm, quam commune, docebit G. G. VREEDE, diebus merourii, iovis et veneris, hora, VIII. Codicem Quaestionmn criminalium explicabit g. g. veeede, diebus iovis, hora X, veneris, hora I, saturni, hora VIII. Publicis disputandi exercitiis deiiiceps praeerunt iuris Professores altero die saturni, hora XII. IN FACULTATE PHJLOSOPHIAE THEORETICAE ET LITTERARDM HUMANIORÜM. Logicam docebit c. G. opzoomer, diebus iovis, veneris et saturni, hora 11. MetapJtysicam c. g. opzoomEr, diebus iovis, veneris et saturni, hora I. THstoriam phüosopMae veteris enarrabit s. karsten, diebus lunae et iovis, hora 11, aliave commodiore. Litteras Lalinas a. van goudoever docebit, diebus martis, iovis, veneris, hora XI, interpretando Sallustii Belli Jngurthini partera postremam et Virgilii 1. 11. Aeneidos. Antiquitalem Romanam a. van goudoever, diebus martis, iovis. veneris, hora X. Litteras Graecus docebit s. karsten, diebus lunae, martis. iovis et veneris, hora XII, interpretando locos selectos ex Ilomeri Iliude, item e Platonis opere de puUica, et Sophoclis Antigonam. Ardiquitatem Graecam s. karsten, diebus mercurii et veneris , hora IX aliave commodiore. Litteras Hebraicas tradet i. c. swyghüiskn groene"WODD, cum expoiienda Orammaticd, tuin hijus ut et Syntaxeos usu in Icgendis quibusdam V. 3?. capitibus historicis luonslvando, diebus lunae, liora I, maitis, hora 11, mercurii, hora X et 11. Lüteraa cum Armiaeas, tum Arahivas, i. c. swTGHDISEN GROEKEWOUD, dicmartis, hora XI, et die tnercurii, hora XII. Antiquitatem Hehraicam I. 0. svvïghgisen groene■yvoOD , diebus lunae , martis, mercurii et iovis, hora IX. Ceterum proveetiorum commilitonuin desideriis, quoad poterit, satisfuciet libentissime I. c. swyghuisen groe- EEWOUD. LiUeras Bélgicas et litterarum Belgicarur/i Hidoriam exponet L. g. visschee, diebus lunae, martis, veueris et saturni, hora X. Praecepta stili bene Behjici L. G. visscHEE, diebus lunae, martis et saturni, hora 11. Jiistoriam gentium antiqiiarwm, praecipue Imperatorum Rommorurti aetatem, enarrabit s. karsten, die martis, hora I, mercurii, hora XII, iovis, hora I. Plutoriam medii aevi et recentiorum temporum i. ackers-DYCK, diebus mercurii et veneris, hora I. Hidoriam Patriae L. g. visscher , diebus lunae, hora XI, martis, hora XII, iovis, hora XII, saturni, hora I. Institutiones paedagogicas habebit s. kartsten , die saturni, hora IX et X, partim mrfnca explicanda, par- tim moderanda interpretatione selectaram Pindaii Odanim et Saürarum Horatii. Disputandi exercitationes, alternis hebdomadibus instituendas, moderabuntur a. van goudoever et s. kars- TEN. G. DoRN SEIEFEN , Litt. Hum. Lector, praecipua tam antiquarum quam recentiorum gentium historiae facta enarrare perget, gentesque, quod ad culturae progressus, inter se comparare, diebus mercurii et saturui, hora XI aliave, cornmilitonibus magis commoda. IN FACULTATE MEDICA. Anatomen docebit i. L. c. schroeder van der kolk, quater per dierum hebdomadem , hora IV. Bissectionibus cadaverum analofnicis, opportuno anni tempora iiistituendis, praeerit quotidie i.' L. c. schroeder Van der kolk. Anatomen generalem docebit et Organorum fabricam mbtïtiorem normalem et morbosam demonstrabit P. hab-TiNG, diebus lunae et martis, hora I. PJiysiologiam i. L. c. schroeder van der kolk, diebus lunae, martis et iovis, hora VIII matutina, die mercurii, hora IX. Experimentis et indagationibun phydologicis et microscopids in laboratório physiologico quotidie praeerit r. c. DONDERS. Biologiam generalem exponet F. c. donders , die raercurii, hora XI, die iovis, hora X. TatJiologiam , sectionibus cadaveris illustratam , exponet F. c. DONDERS qiiater per dierum hebdomadem. Anatomen pathologicam, bis per dierum hebdomadem, T. L. c. SCHROEDEE TAN DEE KOLK, hora auditoribus comraoda. Materiem medicam et praecipua therapiae generalis capita exponet G. i. LONca, diebus lunae, mercurii et veneris, hora 11. Plantarum historiam naturalem, imprimis medidnalinm tradet p. haeting, die iovis, hora XI et veneris, hora XII. Nosologiam et therapiam speeidlem o. i. ion ca, diebus martis, iovis et saturni, hora IX. Exercitationes clinicas in arte medica quotidie moderabitur G. I. LONca, hora XI, in Nosocomio Academico. Theoriam artis cJdrurgicae tradet l. o. van goudoever, diebus lunae, mercurii et veneris hora VIII, die saturni hora IX. Exercitationes polydinicas in arte chirurgica, diebus lunae, mercurii et veneris hora IX; ophthalmiatricas, diebus martis, iovis et saturni hora X; clinicas vero turn chirurgicas, tuin ophthalmiatricas quotidie moderabitur 0. C. V.4.N goudoever. Operationïbus chirurgicis, in cadavere instituendis, qualilet ollata occasione praeerit L. c. van goudoever. Bdigandi exercitationes moderabitur l. c. van goudoever, die lunae hora V—-VII post meridiem. Artis obstelriciae theoriam exponet l. c. van goudoe- VFU, diebus marlis et mercurii hora XII et dimidiapost meridiem, morbos puerperarum et neonatcrum die iovis boris IX atque XII et dimidia. Exercitationibus obstetriciis practicis praeerit l. c. van GOUDOEVEU, diebus lunae et veneris, hora XII—II, et ad parturientium lectulos qualibet oblata occasione. Medicinam forensen, exponet F. c. donders , inde a feriis aestivis usque ad d. XV m. Pebruarii, poUtiam medicam, inde a die XVI m. Pebruarii usque ad ferias aestivas, diebus mercurii, iovis et veneris, hora 11. Ophtlialmologiam docebit F. c. donders, diebus mercurii et saturni, hora I. Exercltationes cUnicas in ophtJialmiatria, data opportunitate, moderabitur p. c. donders. ' B. F. SDERMAN, quamvis munere sno sit ’ defunctus, selecta tarnen quaedam e disciplina pathologico-chirurgica tractabit capita, speciminibus e museo suo illustranda, diebus marlis et mercurii, hora VIII matutina. Summam item eorum, quae de rite perfungendo medici officio ipse longo artis exercitie didicit, cum coramilitonibus communicabit, diebus et boris deinde indicandis. IN FACDLTATE MATHESEOS ET PHILOSOPHIAE NATÜRALIS. PJiydcam experimmtalem exponet r. van rees , diebus lunae, martis, mercurii, iovis et veneris, hora I. MecJiankam analyticmn r, van rees, diebus lunae, mercurii et veneris, hora XI. Vhjsicm mathematicae capita selecta r. van rees , diebus martis et iovis, hora XI. Chemiam practicam g. i. mulder, qiiotidie in Laboratório chemica. Botanices Physiologiae plantarum élnmenta exponet c. a. bergsma , diebus lunae, martis et mercurii, hora XI. Botanicam Historiam plantarum medicinalium c. a. bergsma, diebus lunae et martis, hora XII. Anatomiam plantarum. o. a. bergsma , diebus et horis, aiiditoribns commodis. Oeconomiam ruralem c. a. bergsma, diebus mercurii et saturni, hora XII, duce compendio suo : Handhoek voor de Vaderlandsche Landhuishoudkunde, ed. Traj. ad Khen. 1842. Excursionibus hotanicis singulis hebdomadibus praeerit C. A. BEROSMA. Zooloyiam docebit TH. G. van lidth de jeude, diebus lunae et martis, hora X. Anatomen eomparatam. TH. g. van lidth de jeude, die mercurii, hora X. Anatomen et Physiologiam plantarum docebit p. har-TING, diebus lunae et iovis, hora pomeridiana 11. Exercitationibus in usu microscopii studiis zootomicls, phytotomicis et \chemicis applicato quotidie praeerit p. HARTING. Astronomiam popularem tradet c. H. D. buys ballot, die martis, hora XII, die veneris, hora X. Astronomiae praxticae vacabit c. h. d. buts ballot, die mercurii et iovis, rhoa pomeridiana octava in speculae auditorio. Blementa matJiesfos docebit c. h. d. buys ballot ante ferias hiemales quotidie; post illas, diebns lunae’ martis et mercurii, hora VIII. Stereometriam, trigonometriam spTiaericam et algebram c. H. D. BUYS BALLOT, die martis, mercurii et iovis, hora X, die saturni, hora IX. Jlgebram mperiorem et Geometriae analyticae elementa c. H. D. BUYS BALLOT, post ferias hiemales diebus mercurii, iovis, veneris et saturni, hora XII. Oryctognoaiam exponet p. i. i. ue feemery, diebus lunae et martis, II. Geologiam tradet p. i. i. de fremeby, diebus mercurii, iovis et veneris, hora 11. GeograpMam physicam docebit p. i. i. de fremert bis per dierum hebdornadem , hora auditoribus commoda. Bxercitationibns miaeralogids praeerit p. i. i, de fremery die saturni, hora I—III. Chemiam organicam docebit i. w. gunning, Chemiae Lector, diebus lunae, martis et mercvrii, hora IX. Chemiam forensem i. w. gunning, die veneris hora XI et XII. Chemiam tec.hnicam publice docebit i. w. gunning, hora deinde indicanda. Tnxicologiam docebit i. w. gunning, bis pér dierum hebdornadem, horis auditoribus commodis. A c. ODDEMANS, docebit Chemiam anorganicam, diebiis iovis, veneris et saturni, hora IX. A. c. oüüEMANS Chemiam theoretieam, die lunae , hotó X. c. L. VLAANDEREN, docebit Chemiam analyticam, diebus lunae, martis et mercurii, hora XII. c. L. VLAANDEREN Chemiam pharmaceuticam, diebus iovis et veneris, hora X. j. H. HisGEN , litterarum Germanicarum Lector, diebus et horis auditoribas commodis, Litteras Qermanicaa et Litterarum Germanicarum, hütoriam inde a sec. XVIII, exponet. j. VENNiNG, littevarum Anglicarum Lector, Litteraa Jnglicas docebit, hora auditoribas commoda. Bibliotheca Academica diehus lunae, martis, mercum , iovis et saturni, ah hord XII in IV, feriarum autem iempore singulis diehus iovis, ab hord I adIII, unicuigue patebit. Museum Zoólogicum guotidie patebit. LIJST DER PROMOTIEN. Van 1 HOVEMDER 1853 TOT 1 NOVEMBER lS54i IN i)E THEOLOGIE. 1854. 8 Eebr. A. Pierson, Bisquisitio tica de Realismo et Nominalismo. t 2 Junij. E. Ekker, Bisquisitio critica et historica de Clementis Romani priore ad Corinthios epistola. IN DE REGTSGELEEEDHEII). 1853. 4 Nov. M. Plooy, Theses juridicae. ’ “ E-Tielenius Kruijthoff, » 12 » W. Th. D. Yssel de Schepper, Theses juridicae. 1853.14 Nov. J. G. de Groot Scliimraet, Thes. jur. » 6 Deo. P. Alma, Thenes juridicae. B 9 b L. C. L. E.Scbmidt, Theses juridicae. 1854.23 Januarij E. W. J. van Pabst tot Bingerden, Theses juridicae. tl 29 Maart. T. A. van Bommel, Theses juridicae. » 1 April. J. L. D. E. van Brienen, Thes. jur. II 6 » J. P. A. L. Eam, Theses juridicae. B 27 B J. J.Baud, Theses juridicae. B 3 Mei. D. van Weel, Theses juridicae. B 10 B W. N. Pesters, Theses juridicae. B 20 B M. Mees, Specimen juridicum de assecuratione in salvam namgationem.' t 22 » J. A. Sandberg, Theses juridicae. B 31 B J. L. Wolterbeek, Specimen Jdstoricum juris (jentium- de Rheni navigatione. B 1 Junij. .T. W. van Bijckevorsel, Theses fjnridie. B 3 » C. G. Berger van Hengst, Thes. jur. B 13 » G. G. 0. van Hengst, Thes. jurid. „ 14 B J. J. Bergsuia, Theses juridicae. r. 17 » J . van Heusden, Theses juridicae. B 21 » G. J. M. van Voorthuijsen, Thes. jur. B 26 » C. Hartsen, Specimen juridicum de na- tura literarum cambialium. B B > H. H. van de Poll, Theses juridicae. « 28 I) J. de Fremery, Theses juridicae. , 29 » W. Herasing, Theses jiiridicae. • B D J. J. de Geer, Theses juridicae^ 1853.25 Sept. P. P. J. Crombet, Theses juridicae. * “ J. VV. A. Schneiders van Greijffenswerth , Theses juridicae. * 30 t A. J. W. Parncombe Sanders, Theses juridicae. » 14 Octob. C. A. D. Molliuijsen, Thes. juridicae. " " * P. J. Callenfels, Theses juridicae. » 23 » F. L. Eambonnet, Theses juridicae. « 25 . J- E. van Löben Seis, * Marle, Theses juridicae. ' . " * C. G. van Baerle; Theses juridicae. IN DE GENEES', HEEL- OP VEIILOSKDNDE. > 1853.17 Deo. L. van Loon en, Bmertatio medica de contagio morbi sypliüitid inprimis secundarii. "22 i) A. F. de Lespinasse, med. doet., in de veiloskunde, Quaestiones argumeuti obstetricii. 1554. 3 April. J. C. ten Noever de Brauw, Dissertatio mediaa conilnens qmedam de spina bifida et liydrocephalo congenito praemisso casu. » 7 » W. C. van Lookhorst, Disserlatio cJdrurgico-medica continens qmedam de resectionibus ossium. » 2 Jiinij. G. A. Alpherts, Dissertatie medica de 8 cortice rhamni frangulae ejusque viribus in Nosocomio academico indagatis. 1854.17 Juuij. Q-. J. M. Janssen , Bissertatio medica continens casum compressionis medullae spin. , , I A. H. G. van Driel, Specimen medicum exhibens casum Meningitidis suppurantis in Nosocomio observatum. , „ , A. B. Verhoeff, Bissertatio obstetriciomedica continens historiam eorum, quae ultimo hiennio in lococomio academico observata fuerunt. j 28 » A. van Eijk, Bissertatio medico-cliirurgica continens casum resectionis'tïbiae et Jibulae cum epicrid. j , I J. Maats, Bpedmen medicum exhibens casum fistulae pulm,onis. , , , C. J. Pb. Windler, Bissertatio medica de Kheumatismo articidari acuto variisque ejus curandi methodis. t 1 Julij. B. D. Gartier van Dissel, Bissertatio medica de ossium mutationibus, qualesin rhachitide ohservantur. , 7 » W. Baarslag, Bissertatio medica conlinens dms Ustoriaa morU. » 16 Octob. A. Heijnsiiis, math. mag., phil. nat. doet., Ditsertatio wedica de Suaurrorum vascularium explicatione physica. , 2-1 » A-. S. L. W. G. Abeleven, Med. et art, obst. doet., iu de heelkunde, op Quaesüones argumenti chirurgid. IN DE WIS- EN natuurkunde. 1853. 21 Nov. E. Mulder, Bisquisiüo historica-critica de XIII elementornm ponder e chimico. 1854. 1 Sept. F. A. Bergsma, Bmertatio historicophysica de phosphurescetitia per irradiaiionem. ' 16 j) C. L. Vlaanderen, Bisquisitio chemica de her ba tiicoUcma, S'* LIJST YAN VROEGER VERMELDE PROPONENTEN, WELKE NADERHAND TOT PREDIKANTEN ZIJN BEVORDERD. H. J. P. van der Linden, . . Pred.te Polsbroek c. a. E. J. P. Jorissen » » Kamper Eiland. C. H. ten Harmsen van der Beek, » » Amstelveen. A. J. Mis Dieperink » » Nootdorp. M. J. Bonman, » » Hoevelaken. J. W. van Maanen Nieuwland, in het landv. Arkel P. Immink • • Knollendam c. a, M. Büchli Eest » ‘ Siraonshavenc.a- W. J. Gezelschap » » Kootwijk. G. 6. Slotemaker » » Kats. (De overige heroepenen zie men op de volgende lijst vermeld.) LIJST DER STUDENTEN, WELKE, IN DEN LOOP VAN 1854, BEVORDERD ZIJN TOT PROPONENTEN OF OOK TOT PREDIKANTEN. G. J. Sijpkens, .... Pred. te Enter. H. A. Leenmans, ... t t Aalst. L. Schouten, » > Koudekerke,in Zeeland J. Noordink i i Hall. G. A. Eijn van Draat, i t Latten. C. P.'Buijze, » B Kleverskerke. H. W. Eigeman, ... ui Meeuwen c. a. W. J. Jorissen b i Oud-Loosdrecht. * » Houtrijk en Polanen. H. J. D. Plellendoorn. T5. J. Ovink. G. van Leeuwen. W. C. Groenevelt. W. E. Trip van Zoutlandt. A. P. van Gruting. J. van der Ven. P. A. Swart. E. Ekker, Theol. Doctor, overleden d. 28 September 1854. W. Snellen. P. J. de Boode. L. G. Royaards. C. A. L. van Troostenburg de Brnyn. L. Slotemaker. J. W. D. Koëll. C. P. de Meijer. S. van Hoek. Naar Duitschland zijn vertrokken, om aldaar geëxamineerd ie worden. Ed. Geib. C. Alexander. A. Kohier. C. Stcinecken. G. Schever. A. Seeliger. YERSLAG VAN DEN TOESTAND EN DE LOTGEVALLEN DER UTRECHTSCHE HOOGESCHOOL, ÏAJ! 15 SOÏ. 1853 TOT 15 SOÏ. 1854. VERSLAG VAN DEN TOESTAND EN DE LOTGEVALLEN DER UTRECHTSCHE HOOGESCHOOL, VAN NOT. 1853 TOT 15 NOV- 1854. Een verslag, dat eenige aanspraak wil maken op degelijkheid , moet inderdaad zijn, wat zijn titel belooft : een zooveel mogelijk getrouw beeld, van ’t leven der Hoogescbool, gedurende den verloopen jaarkring. Nu onderstelt echter leven, een organisme, een geheel van deelen, die bezield door een zelfde beginsel, harmonisch samen werken tot hetzelfde doel; en zoo gemakkelijk ’t vallen zoude eenheid van behandeling in zijn beschouwing te brengen, waar zulk een organisme gegevenis, zoo wanhopig wordt de taak , wanneer (zooals/«er’t geval is) die voorwaarde ontbreekt.— Of hebben we haar soms in onze Hoogescbool? Wordt daar alles zoo door één beginsel geleid, dat alle deelen samenwerken, tot het ééne doel : mensclen te vormen voor let leven? We zijn, helaas! nooit zoo scherpzinnig geweest, dat in die doorluchtige inrigting te hebben kunnen ontdekken; nooit hebben we er iets anders in kunnen zien dan een aggregaat van door toeval of willekeur bijeengebragte elementen, ■— een complex van deelen , waarvan ’t ons tot heden een raadsel bleef, waarom ze zóó en niet anders waren saêmgevoegd, waarvan ’t ons nimmer duidelijk worden wilde, tot welk doel ze zouden kunnen samen werken. Kan daar nu van leven, vooruitgang, ontwikkeling, sprake zijn? Bevoegder hand dan de onze, (1) heeft het tegendeel bewezen; en wilt ge nu toch uw overzigt, waarde lezer! stem dan uwe eischeh wat lager, en wees den verslaggever reeds dankbaar als hij u niet verveelt. ’t Kwam ons voor, dit minder grootsche doel ’t best te zullen bereiken, door de verspreidde feiten in eenige groepen te schikken, die dan te samen wel geen afgerond geheel zullen vormen, (we zagen ’t dat is met mogelijk) maar die dan toch met elkander in toon zullen zijn, omdat ze uit eenzelfde standpunt, dat van den student worden gezien. Eerst zoo, zal • dan ook ons verslag den stempel dragen van den heerschenden stu- (1) Opzoomer in zijn hervorming onzer hoogescholen. dentengeest, en onze almanak dus inderdaad aan zijne roeping beantwoorden. Is ons dat nu niet overal gelukt, hebben we niet altijd uwe gevoelens wedergegeven : wijt het aan onze mindere ervaring, niet aan onzen goeden wil, en bedenk, dat onze taak geen vrijwillige, maar een noodzakelijke was. Nog was van de vele feesten, die onze voorganger te berigten bad, de herinnering levendig, toen, 2 Jan. de smartelijke tijding tot ons kwam, dat onze beminde Hoogleeraar H. J. Eoyaards plotseling was overleden. Algemeen werd dit verlies betreurd, want, was ’t hem door den minder bevattelijken, soms eenigzins duisteren vorm zijner voordragt niet vergund geweest', zóó nuttig voor zijne leerlingen te zijn als men dat van zijne uitgebreide en door en door grondige kennis had mogen verwachten, zijne beminnelijke hoedanigheden hadden hem tot aller hart den toegang geopend en hem de achting en liefde zijner leerlingen verzekerd. Uit hoofde van de kerst-vacantie konden slechts weiniger onzer bij zijne ter aarde bestelling tegenwoordig zijn; maar de woorden door den Hoogleeraar Vinke bij ’t graf van zijnen ontslapen ambtgenoot gesproken, vonden ongetwijfeld weerklank in hun gemoed, en ’t was dan ook meer dan eene gewone formaliteit, toen ’t corps op verzoek van den senaat, over den geliefden doode den rouw aannam (1). Zoo als ’t echter altijd in onze rusteloos voortgaande wereld, ’t geval is, de eene indruk maakte plaats voor een anderen, en onze gesprekken over het geleden verlies kregen langsamerhand een andere kleur. Van ’t verleden wendde men zich tot de toekomst, en de vraag: wie zal zijn opvolger zijn? trad meer en meer op den voorgrond. Van de beantwoording dier vraag toch, kou veel voor de toekomst afhangen; ’t onpraktische van ons Hoogeronderwijs werd in de theol. faculteit niet minder dan in andere gevoeld (2), en ’t zou misschien aan jongere en nog onbeproefde krachten gelukken , door van ’t bestaande zooveel mogelijk partij te trekken, in dien toestand ten minste gedeeltelijke verbetering te brengen (3). (1) We moeten ons van verdere bijzonderheden, het leven en de werkzaamheid van onzen ontslapen leeraar betreffende onthouden; terwijl we degenen, die daarmede nog onbekend mogten zijn, verwijzen naar de talrijke biographién, vooral die van Prof. Scholten, en die van Dr. Kist, in ’t Archief. De Hoogleeraar Bouman heeft er ons een beloofd in ’t 2' deel zijner Chartae, ’t geen we met verlangen te gemoet zien. (2) Ais men dat nog nooit gevoeld heeft (’t geen wel zeer onwaarschijnlijk is) of, als dat gevoel nog niet tot helder bewustzijn geworden is, zal men zeer wel doen, met van ’t boven aangehaalde werkje van Opzoomer bladz. 26 en volgende eens te bestuderen. (3) We dachten hierbij aan ’t geen Macauley zegt in een Men zou nu echter onze bedoeling met dit gezegde miskennen, als men er een uitval in zag op de mannen, die tot heden in die faculteit de wetenschap vertegenwoordigen. Kunnen zij beletten, dat eene onzinnige wet den toekomstigen predikant met den aanstaanden godgeleerde verwarrende, den een voorschrijft, wat slechts den ander zal te stade komen? Zijn ze niet veel te weinig in getal om ons alles te geven, wat door de bestaande behoeften dringend wordt gevorderd (1)? ’t Is zeker te bejammeren dat we, bij den strijd dia tegenwoordig over allerlei hoofdvragen , zelfs over ’t oorspronkelijk Christendom gevoerd wordt, werkelooze toeschouwers zullen moeten blijven, geslingerd door allerlei wind van leeringe, omdat men ons hier de wapenen niet leert kennen, tot» verdediging, of tot aanval geschikt ; ’t is treurig dat de uitspraak van Hase ; »es wird jetzt kaum eine protestantische Universitat geben, auf der nicht regelmassig Vorlesungen überdas Leben Jesu gehalten würden” juist hier zijne uitzondering vindt; en velen onzer zouden misschien wel eeuige vakken op zijner Speeches. In vol. 1 der Tauchn. ed. p. 209—216 vindt men die ze'ér lezenswaardige plaats. (1) B. V. Inleiding op 't N. T. om van ’t oude niet eens te spreken, geschiedenis der dogmen, encyclopaedie enz. Men heeft ons de opmerking gemaakt, dat dit alles te Leiden gegeven wordt, en goed wordt gegeven (want daar is verschil in), maar daar is dan ook ée'n professor meer. den Series willen missen, voor andere die meer in den tijd ingrijpen; maar ’t moet ons niet tot onregtvaardigheid leiden. Of kan men dan maar zoo zijne wetenschap uitschudden om eene andere aan te trekken? In de inrigting van ons Hooger Onderwijs ligt de wortel van ’t kwaad, en slechts de aanstelling van meerdere Hoogleeraren, en van privaat-doeenten, de vrijstelling der collegiën, en eene wet die op ’t praktisch doel van den student let, zal dat geheel kunnen wegnemen. Gedeeltelijke verbetering mogt men echter te regt van iemand verwachten, die nog niet door teleurstellingen ontmoedigd, de moeitevolle taak op zich nemen; veel van ’t geen we behoeven, zou dan ook meer onmiddellijk tot zijn vak , (de historische theologie) beliooreu en allen zagen we dus met verlangen uit, naar ’t tweetal dat Z. M. zoude worden aangeboden. De vakken van den ontslapen Hoogleeraar werden intusschen door zijne beide ambtgenooten waargenomen, toen ’t college van curatoren (waaraan den 11 Jan. een achtbaar lid, de Heer baron van Lynden van Lunen burg, door den dood ontvallen was) ons eindelijk weder door een van die zeldzame bewijzen van zijn bestaan verrastte, en Z. M. ter vervulling der vacature Dr. Moll, prof. te Amsterdam en Dr. ter Haar, pred. voordroeg. ’t Behaagde Z. M. 3 Maart, den Heer ter Haar tot Hoogleeraar te benoemen, ’t geen deze zich 29 Maart liet welgevallen. De cursus was echter reeds zóóver verstreken, dat de Hoogleeraar, te regt oordeelde zijne lessen eerst met den volgenden cursus te kunnen aan* vangen, terwijl hij 29 Junij zijne betrekking aanvaardde met eene sierlijke en deftige Latijnsche oratie, over den hand der beoefening van de Jiidorisüie theologie en de Christelijke zedekunde. We gaven ’s avonds den nieuw benoemden Hoogleeraar en den Heer van Hoytema (door wiens benoeming Z. M. 25 Maart ’t college van curatoren weer tot het oude vijftal bragt) eene serenade, en knoopten zoo ook van onze zijde den band, in de hoop dat de toekomst ons in staat zou stellen , eene beter gegrondde sympathie, door meer afdoende blijken van genegenheid te uiten. Om echter den gang der gebeurtenissen niet te veel vooruit te loopen willen we onze aandacht bepalen bij een feit dat voor onze akademie van niet minder gewigt, lang ’t onderwerp bleef van menig gesprek. De jaardag onzer Hoogeschool was op handen, en ouder gewoonte zou de Reetor Magnifieus, (voor dat jaar prof. G. J. Mulder) met de gebruikelijke oratie zijne waardigheid op zijn opvolger (de Hoogleeraar H. E. Yinke) overgedragen. Men had het niet van zieh kunnen verkrijgen den man, (die in den tijd aan ’t* ontdekken van menige onsterfelijke waarheid op ’t gebied der natuurwetenschappen besteed , de natuurlijk minder te pas komende eigenschap vnn vloeijend Latijn spreken verloren had), bij deze gelegenheid ’t gebruik onzer moedertaal toe te staan, en om nu (gelijk hij zich zelf naïf rondborstig uitdrukte), van een geacht ambtgenoot niet meer arbeid dan volstrekt noodig was te vorderen, had ZHGeI. besloten de plegtigheid te splitsen en den 27 Maart in 't Hollandseh over zijne wetenschap te spreken, om den volgenden dag in ’t Latijn de merkwaardige fata der Akademie mede te deelen, en zijne waardigheid neder te leggen. In groeten getale, woonden studenten en burgers de bezielde redevoering over de Uold en schaduwzijde van de beoefening der natuurkundige wetenschappen bij, en wij vereenigden ons ’s avonds weder om de gewone serenades te brengen, aan de Hoogleeraren Mulder, aftredend Keetor, Vinke , nieuw benoemd Eeetor, Harting , aftredend Secretaris, L. van Goudoever, nieuw benoemd Secretaris, terwijl we op dezelfde wijze onze belangstelling toonden aan den Hoogleeraar Opzoomer bij zijne reeds onbillijk lang achtergeblevene benoeming tot prof. ord. en aan den Heer Suermau, als aftredend Hoogleeraar. De Hoogleeraar Donders, die ook tot gewoon Hoogleeraar was benoemd, was uit de stad. Het tweede gedeelte der plegtigheid, .28 Maart, vond uit den aard der zaak, minder algemeene belangstelling, en eerst langs een onnveg kwam dus tot veleu de zonderlinge maar, dat de man, 'dien we nog den yorigen dag met zooveel vuur over zijne vvetensehap had- den hooreu spreken, heden aan de aanwezigen had medegedeeld , dat hij zich genoodzaakt voelde don Koning zijn ontslag te verzoeken. Die tijding maakte natuurlijk in de studenten-wereld een diepen indruk; en men gevoelde behoefte ZHGeI. op een of andere wijze van de algeraeene belangstelling in zijn persoon een blijk te geven. Tegen den avond begaf zich eene talrijke schaar studenten uit onze sociëteit, waar men zich vereenigd had naar ’t gebouw van Kunsten en Wetenschappen, waar’t rectorale diner gehouden werd. Gaarne zouden we u in levendige kleuren het tooncel schetsen dat nu volgde, maar helaas! ook wij hadden behoord tot degenen, die de fata der Akademie minder belangrijk vonden, en we hadden daardoor eerst te laat van de zaak gehoord om aan de demonstratie te kunnen deelnemen. Aan berigten van ooggetuigen ontleenen we echter het vólgende; de Heer Moll, phil. cand. sprak uit naam van allen den Hoogleeraar toe, over ’t doel dezer gebeurtenis ; verscheidene andere aan ’t diner zich bevindende personen namen daarop ’t woord om ’t verzoek der studenten te ondersteunen; vooral de Heer Ackersdijck drukte in kernachtige bewoordingen de gevoelens der aanwezigen uit. Alle pogingen waren echter vruchteloos, de Hoogleeraar bleef in zijn besluit volharden , maar uitte tevens den wensch, tot blijvende herinnering aan dit oogenblik de namen te mogen weten dergenen, die aau dit bewijs van hulde deelgenomen hadden, ten einde hen 9 met wederkeerige belangstelling op hunnen levensweg te kunnen volgen (1). Met de ontmoedigende gedachte, dat onze Hoogeschool een zijner verdienstelijkste mannen zoude verliezen verliet men weder de zaal : maar gelukkig werd de slag gedeeltelijk afgewend. Eeeds dadelijk maakte Z. M. bezwaren, ’t gevraagde ontslag te verleenen, eneindelijk werd alles geschikt, door den Hoogleeraar van ’t bezwarendst deel van zijnen arbeid te ontheffen, en hem bij den reeds, 3 Febr. tot lector benoemden Heer, J. W. Gunning, voor ’t onderwijs nog twee adsistenten, de H. H. Oudemans en Vlaanderen toe te voegen. We zijn nu in ons overzigt genaderd tot de groote vacantie, en bij dit rustpunt in elk akademisch levensjaar willen ook wij even stilstaan, om kortelijk ’t merkwaardige aan te geven, dat meer bijzonder andere faculteiten, dan de reeds gemelde betreft. In de juridische werd door den Hoogleeraar de Geer, voor een tiental zijner leerlingen een privatissimum geopend over de fragmenta mtioana (3). Men roemt de (1) Naderhand werd aan dit verzoek voldaan door den Hoogleeraar een album aan te bieden, dat die.namen bevatte. (2) De Hoogleeraar zette ook het privatissimum over Jesaja voort, waarvan ons vorig verslag reeds melding maakte. echt wetenschappelijke en humane wijze, waarop ze door ZHGeI. in dit minder bekende deel van ’t Eomeinsche regt, werden ingeleid. Tot groot genoegen zijner toe» hoorders zette de Hoogleeraar Vreede zijn extra-college voort, over de Geschiedenis der Nederlandsche diplomatie, en de Hoogleeraar Holtius behandelde in extra-lessen ’t jus hereditarium volgens de pandekten. Prof. van Hall gaf als naar gewoonte, een pleit-college. Wat nu ’t meer inwendige leven der faculteit betreft, iemand die met de noodige kennis van zaken toegerust, de zaak ging onderzoeken, zou ’t zeker niet moeijelijk vallen in bijzonderheden de juistheid van ’t bovenvermelde oordeel (l) aan te wijzen. Ons zelve ontzeggen we gaarne daartoe de bevoegdheid; maar den oppervlakkigen beschouwer moet het reeds treffen, dat in eene faculteit waar mannen van erkende en op prijs gestelde bekwaamheid den leerstoel bekleeden, de klagt over ’t slordig bijwonen der lessen zoo telkens en zoo algemeen wordt gehoord (3), en wil men nu niet zoo zwartgallig zijn, om aan eene steeds toenemende verbastering van ’t studentengeslacht te gelooven, dan zal men er hier, even als in detheol. fac. wel toe moeten komen, den wortel van ’t kwaad. (1) Dat van Opzoomer. Ook hier zijn weêr p. 18 sq. uiterst merkwaardig. (2) Voor eeuigen tijd hield men in die faculteit appèl; ’t gevolg daarvan was natuurlijk dat de ligchameu der hoorders op de banken zaten, of hunne zielen er ook zijn, is ons niet gemeld. 9* iii de onpraktische rigting der wet te zoeken, en op doortastende hervorming aan te dringen. In de litterarische faculteit, hoopt men veel van de toekomst. (1) De philosophische en de meer onmiddelijk in ’t levengrijpende medisehe faculteit gingen voort op den eenmaal ingeslagen weg, en staat het niet aan ons, om te beslissen of de inrigting hier dan zooveel beter is, ’t springt iedereen in ’t oog, dat de rezultaten er verkregen veel degelijker zijn dan in audere faculteiten. We vinden er tevens dien meer vertrouwelijken omgang, die den Hoogleeraar misschien wat van het Hooggeleerde ontneemt, maar hem daarentegen zoo ruimschoots de gelegenheid geeft, om ook buiten de gewone lessen , eene milde bron van onderrigt te openen, terwijl ze den nimbus wegvaagt die zoo menig ander belet kennis te nemen, van de meer bijzondere behoeften van elk individu. Meermalen waren we in de gelegenheid eenen blik te slaan op ’t geen er in die faculteit omgaat, maar wil men ous het regt ontzeggen op eigen waarneming zulk een gunstig oordeel te bouwen, we kunnen ons ook op de ondervinding van anderen beroepen. Velen onzer toch herinneren zich nog dikwijls met genoegen de nuttige uren die wij, niet-raedici, onder ’t gehoor van prof. Donders in zijne zoo uitmuntend voor onze bevatting be- lt) Om de lessen van prof. Opzoomer de bespreken, hebben we later eene geschiktere plaats. rekende lessen over anthropologie sleten, en de raeesten zullen zieh wel met ons in den wensch vereenigen , dat de Hoogleeraar ook ditmaal ontrouw worde aan den series (1) en ons nogmaals in de gelegenheid stelle, zijn bezielend onderrigt bij te wonen. Dat de voortreffelijke lessen over physica van prof. van Kees, en die over plantenphysiologie van prof. Harting (om geene andere te noemen) minder door studenten uit andere faculteiten worden bijgewoond, ligt zeker in ’t gebrekkig systeem der collegiegelden , en in de opeenstapeling van lessen in ons eigen vak, ’t geen wèl te bejammeren is. Een droevig voorval, de dood van den geachten Eueb, (10 Maart) (3) gaf aanleiding dat prof. Buys Ballot de astronomische lessen op zich nam. Ook deze werden door vele niet-filosofenbijgevvoond, —en de verdienstelijke Hoogleeraar (die door ons theologanten en juristen maar al te weinig op zijne waarde wordt geschat, omdat het ongelukkig tot zijne roeping behoort een, ons door de wet opgedrongen vak te doceren), gaf de beste bewijzen van zijnen ijver. (1) Op dringend verzoek van eenige theologanten en juristen was dit verleden ’t geval, ’t Kan als bewijs strekken dat algemeene vorming bij ons wel degelijk op prijs gesteld wordt, en men das niet in gemakszncbt de rede te zoeken beeft, der klagten over de massa kundigheden die de wet vordert. (2) Zie over dien verdienstelijken, maar minder bekenden docent in ’t album der natuur voor 55, 1 afl. eene beknopte levensschets door prof. Harting. door er lessen over de praktische astronomie te verbinden , en zich twee avonden in de de week beschikbaar te stellen voor degenen, die zich onder zijne leiding in ’t doen van waarnemingen willen oefenen (1). We mogen verwachten, dat die lessen nog meer de belangstelling zullen wekken, wanneer ’t observatorim geheel gereed zal zijn, en de Hoogleeraar dus niet meer genoodzaakt wezen zal, zich met gebrekkige inrigtingen te behelpen (3). Hebben we nu in deze faculteit geene schaduwzijde? Integendeel, —de beide werkgezelschappen, door prof. Donders en prof. Harting opgerigt, en onder hunne leiding geregeld vergaderende, dragen nog maar al te zeer de blijken van minder algemeene belangstelling (3) en beantwoorden daardoor slechts gedeeltelijk aan hun doel. (1) We vestigen hierbij de aandacht onzer lezers, op een artikel over den uitmuntenden en voor betrekkelijk geringen prijs te verkrijgen kijker van Moltoni, door prof. Kaiser in ’t album der natuur. (2) Sedert Maart is de Hoogleeraar ook hoofd-directeur van ’t metereologisch instituut, waarvan de gebouwen in onmiddelijke nabijheid van ’t observatorium zijn gelegen, terwijl ’t geheel volgens ’t oordeel van deskundigen uitmuntend is ingerigt. (3) Men heeft ons de opmerking gemaakt dat dit misschien slechts voor ’t eerstgenoemde gezelschap gold, we konden niet genoeg berigten inwinnen, om in den. tekst verandering te brengen, en laten dit dus voor rekening van onze eerste berigtgevcrs. De inrigtingen bestaan echter nog niet lang genoeg om sommige ingewortelde vooroordeelen geheel te hebben kunnen overwinnen, en men mag met grond verwachten, dat de betere denkbeelden van studie, waaraan ze haren oorsprong hebben te danken, meer en meer ingang zullen vinden, en zoo de moeite, die beide Hoogleeraren zich gaven, door de ge wenschte uitkomst zal worden bekroond. Bij ’t gemelde hebben we nog te voegen, dat de rustende Hoogleeraar Suerman 27 Mei aan zijne belofte (zie vorig verslag) voldeed, door voor de candidaten in zijn vak een privatissimum te openen over ’t savoir-vivre van den medicus; zoodat de achtingwaardige man ook nu nog voortgaat, zijne voormalige leerlingen door praktische wenken nuttig te zijn. We moeten ons nu verplaatsen, in de dagen van ’t vierde taal- en letterkundig congres, om ons uit dien tijd kortelijk datgene weer voor ’t geheugen te roepen, wat meer onraiddelijk met ons studenten in verband stond. Gehoor gevende aan de uitnoodiging tot deelneming ons reeds 22 Mei, door de commissie toegezonden, bevond zich menig Akademie-burger onder de aanwezigen, en bleven we onder de menigte bijna onopgemerkt, we genoten er niet minder om. Zonder ons sterk in ’t vraagstuk over ’t al of niet doeltreffende dier inrigting te verdiepen, zaten we daar en beijverden ons, om al was ’t dan ook maar van tot aangezigle, kennis te maken, met de mannen wier namen ons reeds door hunne geschriften of ook slechts bij geruchte bekend waren. Menige koddige tegenstelling, menige merkwaardige voordrage; menige levendige woordenstrijd door allerlei sprekers over allerlei onderwerpen gevoerd; boeide onze aandacht, of deed den, nog niet door ’t ijzerdraad van etiquette en vorm bedwongen geest, in talrijken kwinkslag, in liartelijken lach, of vurig enthousiasme opbruischen. Vooral toen onze beminde Hoogleeraar Vreede, ’t in bezielde maar waardige taal, tegen de al te eenzijdige bewonderaars van Bilderdijk, voor ’t goed regt der geschiedenis opnam, betuigden we door luide toejuiching onze sympathie voor zijne kernachtige woorden. Wat waren echter die gerokte en gehandschoende, met onverstoorbare deftigheid gepresideerde vergaderingen, vergeleken, met de weinige uren, door eenigen onzer, in gezelschap van drie vlaamsche, en een onzer eigene letterkundigen gesleten? Al konden we, daar de geheele zaak een impromptu was, niet regtstreeks uit naam van ’t corps handelen , we raeenen veilig op uwe goedkeuring te mogen rekenen, wanneer w'e hier mededeelen, hoe de nadere kennismaking door de studentencongres-leden op de soirée-musicale met Conscience, van Beers, Heremans en Hofdijk aangeknoopt, op onze sociëteit tot vriendschap werd. In de zaal, die met herinneringen aan den veldtogt tegen België was behangen, reikten we elkaar de broederhand. In menigen bezielden dronk , —in menig vrolijk lied, sprak onze verhoogde gemoedsstemming, toen Conscience ’t woord nam. Te vergeefs hebben we beproefd zijne krachtige taal weder te geven; w'e zijn echter in de gelegenheid, den lezer, schadeloos te stellen. Als blijk zijner toegenegenheid zond hij later een paar afdrukken van zijn Hlodwig en Clothildis; op ’t schutblad lazen we ’t volgende vaars, waarin ’t denkbeeld van zijne improvisatie geheel is wedergegeven. Hoe zoet was mij ’t herdenken aan dien stond. Zoo levensvol op Utrechts grond gesleten; Ik was in Hollands jongelingskring gezeten. En Neêrlandsch taal klonk toov’rend om mij rond. Het deed mij goed, in u mijn lieve vrinden! De milde warme zielekracht te vinden, Die onze vad’ren cens verhief tot reuzenmagt; En luistrend qp uw woord, juichte ik de toekomst tegen, Als ware er een star voor mijn gezigt gestegen, De star van 't dietsche volk, de star van ons geslacht. Hebt dank! bewaart als ik ’t geheugen dezer uren, De band des geestes tusschen ons moet eeuwig duren; We waren broed’ren reeds, door ’t oude Neerlandsch bloed, We werden op dien dag ook broed’ren door ’t gemoed. Nog lagen de indrukken van die dagen levendig in ons gemoed, loen ’t gerucht zich verspreidde dat de nieuw benoemde Hoogleeraar, die weldra zijne lessen zoude openen, zich daarbij van ’t Latijn zoude blijven bedienen. Geheel onverwacht was de zaak niet, want hadden we eenigen tijd de hoop gekoesterd, datZHGel. zich zoude aansluiten aan ’t voorbeeld van de meeste zijner ambtgenooten in andere faculteiten, ze maakte spoedig plaats voor de waarschijnlijkheid dat ZHGeI. de oude gewoonte zoude volgen, en ’t denkbeeld eener demonstratie was dus geenzins zoo plotseling ontstaan als men dat wel heeft willen doen voorkomen. 25 Sept. begaf zich naar ZHGeI. eene commissie, die hem een adres aanbood door 76 zijner aanstaande leerlingen onderteekend, ’t welk de strekking had, ZHGeI. bekend te maken met den wensch, dat hij zich bij zijn onderrigt van onze eigen taal zoude bedienen. We werden allerminzaamst ontfangen, de' Hoogleeraar trad met ons in vriendelijke discussie over ’t ontwerp; maar redenen, die hem overwegend schenen, verhinderden hem ’t verzoek toe te staan (1). (1) Opmerkelijk ia ’t, dat te gelijkertijd zich een student uit de medische faculteit, uit naam zijner medeleerlingen met hetzelfde verzoek wendde tot prof. Loncq, de eenige die daar nog in ’t Latijn college gaf, en dat deze onmiddelijk aan de billijke wenschcn zijner leerlingen gehoor meende te moeten geven. Spoedig daarna opende ZHGeI. zijne lessen; bij die gelegenheid sprak hij kortelijk over ’t hem gedane verzoek, deelde de redenen mede, die hem tot eene weigering hadden genoopt, en eindigde met de betuiging, dat hij zijnen leerlingen zoo nuttig mogelijk wenschte te zijn, maar ’t voor als nog niet geraden vond van ’t eenmaal bestaande af te wijken (1). Intusschen hadden de gesprekken over ’t voorgevallene ons tot de overtuiging gebragt, dat we ’t in ’t belang der goede zaak, bij deze eerste demonstratie niet mogtenlaten blijven, en teregt oordeelende dat in zulke gevallen handelen beter is dan praten, besloten we tot eenen tweeden stap. Ons goed regt in dezen zullen we wel niet tegen enkele aanvallen behoeven te verdedigen; al had ons de ondervinding niet geleerd, hoe dringend noodzakelijk ook ten dezen opzigte verandering is, zijn namen als Mulder, Opzoomer, Macaulay enz. om niet meer te noemen o»« gewigtig genoeg. Een ander adres werd opgesteld (we laten ’t als bijlage volgen), en door bijna alle in de stad aanwezige theologanten onderteekend, aan den minister gezonden, om bij de reeds lang verwachtte nieuwe wet op ’t hooger onderwijs in aanmerking te komen. (1) We zouden gaarne vermelden , hoe zich dit tot nog toe in de lessen van den Hoogleeraar heeft geopenbaard; maar dit valt buiten ’t ons toegewezen tijdvak, en we mogen onzen opvolger t gras niet voor de voeten wegmaaien. Tot nog toe echter behoort die hervorming tot de pia vota, en tenzij krachtiger stemmen dan de onze zich doen hooreu, zullen ze waarschijnlijk nog lang onvervuld blijven. Terwijl nu door deze handelingen de studentengeest zich tegen overlevering (das alte herkommen) en doode vormen verklaarde, vond de Hoogleeraar Opzoomer in een op t congres behandeld onderwerp, aanleiding om ons in eene rede over de Restauratie (w’aarmede hij 28 September zijne lessen opende) in korte maar krachtige trekken het streven eener tegenovergestelde rigting te schetsen. Even als in vorige jaren , werd dit door eene menigte studenten uit alle faculteiten, in ’t groot auditorium verzameld bijgewoond, en velen vereenigden zich met elkander in den wensch, dat het gesproken woord door den druk aan grooter publiek mogt worden bekend gemaakt, ’t geen ons tevens in de gelegenheid zoude stellen ’t gehoorde nogmaals te overwegen (1). (1) De Hoogleeraar voldeed later aan dit verzoek, en ’t verheugde ons te bemerken dat verscheidene dagbladen (ook de Nederlander, hoewel deze op zijne eigenaardige wijze) de aandacht hunner lezers op deze belangrijke rede vestigden. We herinneren tevens dat de Hoogleeraar door de uitgave van zijne aanteekeningen op Macbeth, den wensch in’t vorig verslag genit vervulde, en maken van deze gelegenheid gebruik om onzen lezers mede te deelen, dat het ons onmogelijk geweest is, alles wat onze Hoogleeraren van hunnen arbeid door den druk bekend maakten volledig mede te deelen. We herinneren Den Volgenden dag zette de Hoogleeraar zijnen driejarigen cursus over de geschiedenis der Godsdienst en zijnen eenjarigen over de Logica voort. Had hij ons in t verloopen jaar bekend gemaakt met de voor-christelijke godsdiensten , waaronder hij ook de godsdienstige en ethische denkbeelden der Grieksche wijsgeeren opnam (’t geen de belangstelling in deze lessen niet weinig verhoogde) > in dezen cursus begon de Hoogleeraar met het Christendom, en schetste reeds in eenige lessen, zijne ontwikkeling tot op Origenes, waarbij hij tevens zorg droeg ons te wijzen op de beide verschillende wijzen van voorstelling die omtrent die eerste eeuwen tegenwoordig bestaan, ’t Behoeft wel niet herinnerd te worden van welk belang dit bij t bestaande gemis van een collegie over de geschiedenis der dogmen voor zijne toehoorders is, en eene vrij getrouwe opkomst geeft de blijken, dat dit voorregt op zijne waarde wordt geschat. Bijzondere omstandigheden (waarvan we echter hopen dat ze niet van blijvenden aard zullen zijn) verhinderden den Hoogleeraar even als in vorige jaren zijne leerlingen nog in andere lessen nuttig te zijn. echter aan de voeding in Nederland door Prof. Mulder aan de accijnsen op ’t Geslagt en 't Gemaal van Prof. Donders, en aan t staatsTegterlijk onderzoek van Prof. Opzoomer. Of Prof. Vissclierveel verder is gekomen met zijne helaas! nog steeds onvoltooide werken en werkjes over onze geschiedenis en litteratuur is ons onbekend. We willet! otis nu nog eenige oogenblikken bepalen, bij ’t geen er meer bijzonder in onzen eigen kring voorviel, om daarna ons overzigt te eindigen. Op de vraag of dan hier, in dat meer voor indrukken van buiten toegankelijke deel onzer akademie, geen vooruitgang, geen ontwikkeling zigtbaar is? —■ moeten we echter nog het antwoord schuldig blijven. We hadden boven reeds gelegenheid een paar feiten aan te teekenen, die zouden kunnen worden aangemerkt als bewijzen van een ontwakend publiek leven; we hebben ook nu nog een en ander aan te geven, wat tot dergelijke gedaehten brengen kon; maar we gelooven toch nog niet het regt te hebben op ’t geen we waarnamen, zulk een gunstig oordeel te bouwen. Wel schijnt er in de voorstellingen ten opzigte van sommige zaken verandering ten góede te zijn gekomen (’t kriterium van »gezien zijn” b. v. is naar we meenen veranderd; in de verschillende gezelschappen gelooven we een streven' naar soliditeit te hebben opgemerkt; —en de laatste gebeurtenissen geven ’t bewijs dat sommigen onzer althans, inzien dat handelen beter is dan praten en laisser faire) doch zijn dat misschien maar niet voorbijgaande en geïzoleerde teekenen van leven? We zouden zoo gaarne de hoop op eene betere toekomst, werkelijkheid zien, dat we er ons zelve om mistrouwen , en nu ten minste niet veel meer durven geven dan de bloote feiten. In den verloopen winter, deed de senaat een beroep op ’t corps, ten einde we gemeenschappelijk mogten helpen voorzien, in den nood der armen. Gaarne werd aan die uitnoodiging gehoor gegeven ; en eene commissie uit den senaat, (de HH. Slotemaker, Moll en van Hoorn) bevond zich weldra in ’t bezit van ƒ 776,40, die ze in overleg met den Heer van Toorenenbergen, op de doelmatigste wijze aanwendde. De rederijkers-kamer, onder leiding van prof. Visscher, en voor ’t grootste deel uit studenten bestaande, gaf eene voorstelling ten voordeele der armen, en werd door eene even gunstige uitkomst beloond. De opbrengst bedroeg na aftrek der onkosten ƒ 967, die in bons aan de behoeftigen werd uitgedeeld. Omtrent de gewone gezelschappen en oratoriën is ons niets buitengewoons gemeld. Onze studenten (dames)- concerten blijven deelen, in de algemeene belangstelling van ütrecht’s burgerij, en meestal zijn ze dan ook door de vereenigde pogingen van eene ijverige commissie en den verdienstelijken Kuifenrath, avonden van waar kunstgenot. Wat de Heeren-concerten betreft de Utrechtsche correspondent van ’t Universiteits-blad (no. 19) zegt dat men er genoegelijk bijeen zit, ’t geen volgens hem, ’t beste is wat men er van zeggen kan, en daar we hem op dit stuk als eene bevoegde autoriteit kennen, zullen we ’t bij zijn oordeel laten. ’t Gezelschap t Sic itur ad astra” blijft op den lof, door onzen voorganger gegeven, op goede gronden aanspraak maken, en draagt tevens bij tot bevordering van ’t vriendschappelijk verkeer tusschen studenten uit verschillende faculteiten, ’t Zelfde nevendoel wordt uitmun- tend bereikt, door een gezelschap, dat uit veel grooter aantal leden bestaat, om de eenvoudige reden, dat een muzikaal gehoor en technische vaardigheid in de toonkunst niet zoo algemeen is, als wandellust en goede beenen, en ’t wandelgezelschap Artemis, dat tot doel heeft het aankweeken van vriendschap en ’t bekend worden met de schoone omstreken, verheugt zich dan ook in steeds toenemeuden bloei. Was in deze gezelschappen ’t bevorderen van ’t onderling verkeer der faculteiten slechts nevendoel, —in den laatsten tijd werd hier eene vereeniging opgerigt, die daarvan hoofdzaak heeft gemaakt. We bedoelen llavra ïo/ira. We behoeven wel niet meer aan te wijzen, hoe voordeelig die omgang voor de wetenschappelijke ontwikkeling van elk individu zijn kan, (we herinneren slechts aan de voorlezing > over ’t karakter der wetenschap”) en zulk een verschijnsel heeft dus reeds dadelijk regt op algemeene belangstelling; maar ’t is de vraag : wordt door de iurigting, zooals ze nu bestaat, het doel bereikt? Die vraag is moeijelijk te beantwoorden; ’t gezelschap bestaat nog slechts sedert weinig weken , en ’t zou ons zeer verwonderen, als ’t denkbeeld waarvan men is uitgegaan, in dien korten tijd reeds bij allen die zijn toegetreden, tot helder bewustzijn gekomen was. Vraagt men echter of de inrigting nuttig werken kan, dan zal ieder onbevooroordeelde met ons die vraag bevestigend beantwoorden, zonder zich van den weg te laten brengen door den medelijdenden grimlach, op een paar Hoog Geleerde (met altijd = zeer wetenschappelijke, vid. de aangehaalde redevoering van Opzoomer) gezigten , toen de zaak begonnen werd, waargenomen. We konden daar trouwens blijken van sympathie van vele anderen tegenover stellen. Het doel der vereeniging is ’t opwekken van belangstelling voor elkanders vak, en ’t verbreiden van algemeene denkbeelden over den inhoud der wetenschap die ieder voor zich beoefent. Men heeft gemeend (en we gelooven te regt) dit doel het best te zullen bereiken door gezette samenkomst in een geschikt lokaal. Degenen die er zich toe aanbieden doen daar mededeelingen over de onderwerpen waarvan een of ander lid, door ze in een steeds voorhanden boek aan te teekenen, getoond heeft, iets te willen vernemen, terwijl echter onderwerpen die van te weinig algemeen belang zijn, door ’t bestuur kunnen worden buitengesloten. Veertien daag vroeo-er wordt aangekondigd wat men behandelen zal, en na iedere mededeeling staat voor ieder die ’t woord vraagt, de gelegenheid open om nader inlichting te vra-en. of te-en eene of andere stelling van den spreker zijne bezwaren” in te brengen, ’tgeen dan van zelf aanleiding geeft tot eene algemeene discussie, die in de pauzen door de verschillende groepen wordt voortgezet. Als de aangekondigde werkzaamheden zijn afgeloopen, heeft ieder de vrijheid om een en ander wat hem, in overleg met het bestuur, der algemeene belangstelling waardig schijnt, in ’t midden te brengen. 10 ’t Spreekt wel van zelf, dat hier, even als in alle genootschappen, gevaar bestaat voor dilettantisme, maar wanneer zij, bij wien de ware geest die ’t gezelschap bezielen moet, aanwezig is, slechts zorg dragen, die meer en meer ook onder de anderen op te wekken , wanneer allen zullen hebben leereu inzien, waarom ’t hier te doen is, en wat er op ’t spel staat, en zij, die door eene verkeerde voorstelling van den aart van ’t gezelschap uitgelokt, eenen kring zullen hebben verlaten, waar ze niet vonden, wat ze er zochten, zal dit gevaar ophouden te bestaan, en door ondervinding geleerd en geleid, kan Tvaura eenmaal onder de nuttigste studenten-inrigtingen beboeren. We hebben bij ’t voorgaande nog te voegen dat zich in de maand September eene commissie vormde van 5 leden van ons corps, ten einde in eenige vergaderingen met degenen, die ’t met hun in beginsel eeus waren, de maatregelen te beramen, waardoor in ’t groenwezen verbeteringen zouden kunnen worden aangebragt, zonder door geheele vrijstelling van den toegang tot ons corps, die in veel opzigten nuttige inrigting te vernietigen. In verscheidene zittingen werd de zaak overwogen en besproken , en men was reeds tot een vrij consequent voorstel van vvet gekomen, toen de zaak op den laatsten stap, die er te doen bleef, ’t indienen bij den senaat, struikelde, en men weet niet waarom bleef hangen, ’t Is echter te hopen, dat iets wat zoo wenschelijk was, weder zal worden opgevat als de gelegenheid daar is, en dan een beteren uitslag zal hebben dan ditmaal. Op eene vergadering, 13 Mei gehouden, werd eene commissie benoemd voor de aanstaande reunie; zij constitueerde zich als volgt : P. H. van Atfelen van Oorde, Praeses, H. P. Hamelberg, Vice-Praeses, C. J. Pické, Secretaris , W. E. van Panhuys, Vice-Secretaris, J. C. Clotterbooke Patijn , Thesaurier, L. Adriani, J. A. Moll, W. L. P. C. van RapparJ, J. VV. H. Schorer, J. 0. E. van Lijiulen, en stelde in eene vergadering van 17 Junij een reglement op, ’tgeen we als bijlage laten volgen. 29 September werden te Groningen twee van de uit Utrecht ingekomen antwoorden op prijsvragen loffelijke vermelding waardig gekeurd; door de theologische faculteit dat van den Heer H. G. Hagen (theol. cand.); door de medische dat van den Heer A. P. van Wageninge (med. cand.). We meenden eindelijk nog melding te moeten maken van een feit, dat lu Duitschland en elders vrij algemeen, by ons tot de zeldzaamheden behoort. In den loop van dit jaar, vertrokken twee onzer doctorandi naar Leiden om er de lessen der theol. fac. te gaan hooren _ een voorbeeld, waarvan we hopen, dat het .navolging zal vinden. ’t Spreekwoord : Oost, Weü'; t'Jmh ’t bed 10* toch, —is wel echt vaderlandsch, maar gaat daarom niet altijd door, en voor wetenschappelijke ontwikkeling, moet zulk eene verplaatsing in eenen geheel anderen kring van denkbeelden, ons bedunkens groot nut hebben. ’tWas zeker nog beter, wanneer ’t gewoonte worden kou, eenigen tijd zijn studiën op buitenlandsche Hoogescholen voort te zetten; maar ook hiertegen waakt onze voortreffelijke wet op ’t onderwijs. In de meeste gevallen toch, is een vijf-jarig verblijf op ome Akademiën reeds drukkend genoeg, en t wetensehappelijke aanleg, is juist niet het erfgoed der rijkere klassen.” Gaarne eindigen we hier ons verslag; er rust échter op ons nog een treurigen pligt. We hebben nog de namen te vermelden, van onze overledene vrienden. Drie hunner stierven nog in hunnen eersten studententijd, door velen betreurd, ’t Waren J. Maes. W. A. van Doorn en J. C. J. van Zijst. Een ander de Heer D. T. Visser had reeds bijna zijne studiën voleindigd, toen hij aan eene slepende ziekte bezweek; eenige zijner nagelaten preêken werden door een voormalig vriend J. Boer Knotuerus pred. te Almkerk, als aandenken uitgegeven. Vooral trof ons ’t overlijden van Mr. J. J. Baud, die kort geleden onze Akademie had verlaten, en reeds als advoeaat bij den Hoogen Eaad met goed gevolg was opgetreden, en dat van Ecco Ecker, theoL doet., die slechts op eene betrekking wachtte om als nuttig lid der maatschappij werkzaam te zijn. Daar zijne familie in deze stad woonde, werd hij door zijne vroegere Akademie-vrienden ten grave gedragen, en den meesten onzer, zal die schoone, kalme herfstmorgen, zoo rijk aan weemoedige herinneringen, niet ligt uit het geheugen gaan. Een groot aantal studenten was bij de begrafenis tegenwoordig, en een zijner beste vrienden, de Heer E. P. J. Jorissen, pred. te Kampereiland, hield eene korte aanspraak bij zijn graf. Nog overleed de Heer L. J. de Franco, schermmeester onzer Hoogeschool. De Heer J. J. van Geuns was zoo goed ons de volgende bijzonderheden mede te doelen aangaande zijn leven, die we hier te eer opnemen, omdat ze voor zoover we weten nergens vermeld zijn, terwijl het tevens de beste wijze is, om den inzender onzen dank te betuigen voor de voorkomendheid waarmede hij ons, in de toch niet gemakkelijke taak te hulp kwam (1). (1) Om misverstand te voorkomen ’t volgende : De Heer van Geuns is de eenige, die uit eigen beweging iQ redactie door ’t toezenden van deze mededeelingen voor ’t verslag te hulp kwam. We vestigeu daarop de aandacht van HH. Inteekenaren , omdat het ontfangen van dergelijke mededeelingen omtrent bijzonderheden, ’t zij gezelschappen of college’s of andere inrigtingen, de taak van den verslaggever veel gemakkelijker zoude maken. Nu moeten we ons dikwijls behelpen met zeer gebrekkige berigten, of door eigen navraag achter alle bijzonderheden komen. De Heer L. J. dePranoe werd , 25 Sept. 1789, te Luik geboren; hij trad reeds als jongeling in de krijgsdienst, en streed onder de Franschen, tegen de Engelschen en Spanjaarden. In den slag bij Leipzig, kreeg hij eene zware wonde aan den arm, die echter gelukkig herstelde, maar na den val van Napoleon, nam hij zijn ontslag, zette zich te Utrecht neder, en gaf er lessen in de schermkunst. In 1817 werd hij Akademisch schermmeester, en was bij de jongelui geacht en bemind. Om onaangenaamheden met eenen anderen meester verliet hij ’t gezelschap Olympia, ’t geen ten gevolge had dat zijne lessen belangrijk verminderden. In 1852, werd hij echter weder meester in een gezelschap van jongere lieden , Kallistheneia , waar zijn zoon de gymnastiek onderwees. Onze berigtgever heeft hem daar gekend, als vaardig in de behandeling van den degen, en aangenaam in den omgang, tot hij 21 September 1854 overleed. Hij werd door zijne vrienden, meest schermmeesters, 25 Sept. (’t geen zijn 65“' jaardag zoude geweest zijn) begraven, terwijl de Heer J. H. van Geuns, phil. nat. stud. (oud-voorzitter van Kallestheneia) eene aanspraak hield bij zijn graf. Hebben we zoovele dooden te betreuren, voor één dreigend verlies bleven we bewaard. Een onzer verdienstelijkste Hoogleeraren, de Heer K. van Kees, werd door eene hevige ziekte aangetast, die hem den dood nabij bragt. Na een paar gevaarvolle weken nam hij echter hand over hand in beterschap toe, en spoedig daarna wareu zijne leerlingen weêr in ’t gewone lokaal bijeen, om de eerste les van hunnen herstelden leermeester te hoeren. Bij zijn hinnenkomen werd hij met warme blijken van deelneming begroet, en beantwoordde die met een kort maar dankbaar woord, terwijl eene commissie uit de fil. facult. en eene uit den senaat hem reeds van de belangstelling in zijn gelukkig herstel iiadden doen blijken. Onze taak is geëindigd, en we nemen voor dit jaar afscheid van onze lezers. We gelooven aan onzen piigt als verslaggever volgens ons beste weten te hebben voldaan, en toch gevoelen we ’t : zelfs Z(só als wij ons de taak voorstelden, zijn er nog vele zwakke plaatsen in ons overzigt. We hebben getracht leege, niets zeggende volzinnen te vermijden; we zijn daardoor misschien op een andere klip verzeild, maar hoe ’t zij, we hopen door ’t geen we schreven, te hebben medegewerkt tot het ophelderen der denkbeelden over onzen tegenwoordigen toestand , terwijl we er aan herinneren dat een onbevooroordeeld, grondig inzigt in ’t tegenwoordige een der eerste voorwaarden is voor eene betere toekomst. Eu hiermede , PROSIT. BIJLAGE I. Aan Zijne Exellentie den Minister van Binnetdandsclie zaken. De Ondergeteekenden, allen studenten in de godgeleerdheid aan de Utreclitschè Hoogeschool : Langs officiensen vveg vernomen hebbende, dat onlangs door de Hooge Eegering aan de Theologische Faculteit dezer Hoogeschool de vraag is voorgelegd, in hoever het voortdurend gebruik der Latijnsche taal naar het oordeel der Faculteit nuttig werkt; Vernomen hebbende, dat de Faculteit ten gunste van ’t Latijn heeft geadviseerd; Bedenkende, dat de sedert meer dan vijf en twintig jaren beloofde en vurig gevvenschte hervorming van ons Hooger Ouderwijs thans weldra schijnt te zullen tot stand komen; Orenvegende, dat het bovengenoemde advies der Theologische Faculteit bij de Hooge Eegering verkeerde denkbeelden zou kunnen opwekken omtrent den bestaanden toestand en het al of niet wenschelijke zijner bestendiging; Doordrongen van het bewustzijn, dat de inrigting van het Hooger Onderwijs eene zaak is, waarbij meer dan eenig ander de student belang heeft, en waarvan de gebreken meer dan door eenig ander door hem worden gevoeld; Overtuigd, dat noch hunne Hoogleeraren, noch’slands Hooge Eegering het eene ongepaste aanmatiging zullen achten, wanneer de studenten in het belang hunner studiën Lunne stem doen hooren; Geven met den diepsten eerbied aan Uwe Excellentie te kennen : Dat sints lang de studentenwereld behoefte voelt aan een akademisch onderwijs, niet langer gewrongen in het knellend keurslijf eener taal, die aan den vooruitgang der wetenschap vreemd is gebleven, maar getooid in den natuurlijken en daarom voor Nederlanders onmisbaren vorm der levende moederspraak. Zij veroorloven zich de vrijheid, den wensch uit te spreken, dat bij het ontwerpen eener wet op het Hooger Onderwijs door uwe Excellentie op deze behoefte zal worden gelet, en dien wensch durven zij met bescheidenheid , maar te gelijk met nadruk , in de aandacht Uwer Excellentie aanbevelen. Zij rekenen het volkomen onnoodig de vele bewijsgronden bij Uwe Excellentie in herinnering te brengen, waarmee ze liftt redelijke van hunnen wensch zouden kunnen aaiidringen. Hun adres heeft geen ander doel, dan oin Uwe Excellentie de stem der Theologische studenten te doen hooren tegen over het advies der Theologische Faculteit. Met voldoening mogen zij er bijvoegen, dat er tusschen het advies der Hoogleeraren en dit adres meer overeenstemming zou hebben bestaan, wanneer een verzoek, aan den jongstbenoemden Hoogleeraar om zijne lessen in de moederspraak te geven, eenige dagen vroeger dan geschied is, ware ingeleverd. Namen gelden hnn niet voor bewijsgronden. Ze .zouden anders twee mannen kunnen noemen, de een uitmuntend onder de leeraars der wetenschap in Nederland en een sieraad dezer Hoogeschool de ander de vorst van Europa’s hedendaagsche letterkunde, en die beiden de onredelijkheid van het gebruik der Latijnsche taal met klem hebben betoogd opzoomer en macadlay. Alleen vestigen ze ten slotte de aandacht van Uwe Excellentie nog op het verblijdend feit, dat ook hunne Duitsche Akadernie-broeders de vervanging van het Latijn door het Nederlandsch wenschelijk rekenen, en daarvan door hunne onderteekening op dit adres deden blijken. Utrecht, 2 September 1854. ’t Welk doende, enz. Volgen honderd zes en vijftig onderteekeningeu. BIJLAGE 11. EEGLEMENT VAN OEDE VOOE DE EÉUNIE VAN 1849—1854. AANGENOMEN DEN 17'*'» JÜNIJ 1854. AKT. 1. Aan de Eénnie kunnen zij deelnemen, die tusschen 1 Sept. 1849 en 1 September 1854 door den Senatua Veteranorum gedoctoreerd zijn. AKT. 2. De Ee'unie zal plaats hebben te Utrecht bij de feest- viering van het lustrum van 1856 , en van alle volgende lustra. ART. 3. De Secretaris der Commissie, zal in Februarij voor elke lustrumviering, eenige malen in de meest gelezene dagbladen eene oproeping doen plaatsen van hen, die in de termen van art. 1 vallen en genegen mogten zijn aan de Eéunie deel te nemen, met uitnoodiging om hun verlangen daartoe vóór den I'*™ April door franco brieven aan een der commissarissen te kennen te geven. ART. 4. Ten dien einde zullen de namen van alle leden der Commissie, met vermelding van hunne qualiteiten en woonplaats onder bovengenoemde oproeping geplaatst worden. ART. 5. De Commissarissen zullen voor den I'*™ April aan den Secretaris opgave doen, van de namen van hen, die zich bij hen aangemeld hebben. ART. 6. Aan de Commissarissen zal de gehcele regeling der feestviering overgelaten worden. Daartoe zullen zij, op uitnoodiging van den Secretaris te Utrecht bijeenkomen op den tijd, die hem daartoe het meest geschikt zal voorkomen. AKT. 7. De dag en de plaats der feestviering zal ten spoedigste op de wijze in art. 3 vermeld, bekendgemaakt worden. ABT. 8. Voor den aanvang der feestviering zal de Thesaurier der Commissie de gelden inzamelen, waaronder ook de voorloopige uitgaven begrepen zullen zijn. ABT. 9. Zoo de Secretaris verhinderd is zijne werkzaamheden te vervullen, zal hij daarvan in tijds aan zijnen Substituut kennis geven. Bij verhindering van dezen wordt hij vervangen door het lid der Commissie dat onmiddelijk op hem volgt, naar orde van onderteekening van het reglement. ABT. 10. Van dit reglement zal aan elk lid der Commissie en aan het archief van den Senatus Veteranorum één exemplaar worden gegeven. Aldus aangenomen op de vergadering van 17 Junij 1854. F. H. van Affelen van Oorde, Pres. H. F, Hamelberg, Vice-Pres. C. J, Pické, Secr. W, E. van Panhuys, Viee-Secr. J. C. Clotterbooke Patijn, Thes. L. Adriani. J. A. Moll. W. L. F. C. van Kappard. J. W. M. Schorer. J. C. E. van Lijnden. OPGAVE VAN HET GETAL DER STUDENTEN OP DEN 1 NOVEMBEK 1854. In de Theologie 2.32 “ ' Eegten » » Letteren » » Geneeskunde gg » » Wis- en Natuurkunde jq Totaal . . . 471. Hier ingeschreven, doch elders studerende : In de Theologie 2 9 » » Regten » B Letteren 2 B B Geneeskunde 2i » » Wis en Natuurkunde 2 Totaal . . . 80. 471. Te samen . . . 551. MENGELWERK. EEN MOOIJE DAG WEER. »ij allen, mijne lezers, zult ongetwijfeld met mij nog dikwijls terugdenken aan den tijd, toen gij, door de slaafschc boeijen van het gymnasium ger bonden waart, en de oude Grieken en Eomeinen, die dagelijks wederkeerende kwelgeesten, telkens als spooksels zich tussehen u en de door u nagestreefde genoegens p aatsten. Van ai de herinneringen die mij uit dien tijd zijn bijgebleven, is er geene die mij duidelijker en meermalen voor den geest zweeft dan de voorstelling van sehoone voorjaars en zomerdagen, door ons in de scholen gesleten; hoe WIJ op sehoone Meimorgens, waarop de geheele natuur le fnschheid ademde, de eerste lentedagen eigen, met een leerboek der Grieksohe syntaxis of met de Anabasis voor ons, op een harde bank zaten in een bedompt vertrek. 1* in eene nare lucht van inkt en half vergane papieren. Herinnert gij het u nog, gij, die met mij op het gymnasium te X. al die voorregtcn genoot, met welk een’ smachtenden blik wij op zulk een’ mooijen dag weer, van onze boeken opkeken, naar die ééne vriendelijke zonnestraal, die door het doffe vensterglas in het schoollokaal doordrong en deszelfs kilheid en somberheid nog meer deed uitkomen! En dan dachten wij er aan, hoe schoon het nu buiten zou zijn, hoe heerlijk de velden getooid zouden zijn met de pas ontloken lentebloemen, hoe frisch het jonge groen zou zijn in de bosschen, op de liefelijk belommerde wegen.... maar de stém des Eectors klonk, de loop onzer gedachten werd gebroken, wij sloegen de oogen neder, en de ijsselijke werkelijkheid grijnsde ons in Grieksche letters tegen. Maar wij hadden een uur vrij tusschen den morgenen raiddagschooltijd. Voor een’ korten tijd ademden wij bij het naar huis gaan de frissche voorjaarslucht met ruime borst in; doch zelfs in dit uurtje vervolgde ons eene les. OMadvigl Madvig! geen bloeddorstige dwingeland, geen gewmldige veroveraar, geen onmensch is ooit zoo gehaat en verwenscht geworden als, gij op die mooije voorjaarsmiddagen. En als wij dan dien middag doorgeworsteld hadden en ’s avonds hadden zitten pennen tot onze vingers er lam van werden, en dan insliepen met de droevige zekerheid onze antiquiteiten voor den volgenden dag niet te kennen; dan stond er ons een denkbeeld voor den geest, dat in ons zwaarmoedig gemoed doordrong als de zonnestraal is het kille school vertrek; een denkbeeld dat ons troostte en moed inboezemde :de academie. Dan zouden wij immers zulk een dag onder duizenden niet laten verloren gaan, dan zou Virgilius ons niet meer beletten te wandelen en zou Xenophon geen rijpartijtje meer in duigen laten vallen; dan geen Grieksche en Eomeinsche schrijvers meer, geen themaboeken, geen rectoren ; ja, wij zouden dan wel professoren hebben , maar die dienden toch alleen maar om examens af te nemen : niets, in één woord zou ons beletten die heerlijke voorjaarsdagen op de aangenaamste wijze door te brengen. En nu, aan de academie? Hoe weinigen trekken partij van het mooije weer; hoe weinigen zijn bekend in onze schoone omstreken; hoe velen zijn er onder ons, die de schoonste dagen van het voorjaar, de liefelijkste zomeravonden of in vadsigheid of in zieldoodend tijdverdrijf slijten en ongenoten laten voorbijgaan! Volgt mij slechts in gedachten, gaat met mij het personeel der academie na. Verbeeldt u, dat wij op een’ mooijen morgen zijn uitgegaan op een van die dagen, waarop een bijna Italiaansche hemel onze nevelachtige Nederlandsche athraospheer vervangt, en laat ons nu eens zien, of er jongelui zijn, die zulk een’ dag verwaarloozen. Wij bevinden ons op eene kamer van middelmatige grootte, laag van verdieping in eene naauwe straat. Alles in die kamer is zoo ongezellig raogelijk; er heerscht eene muffe lucht, als het ware door half vergane boeken. Al dadelijk valt ons eene groote open boekenkast in het oog, die vrij wel met boeken voorzien is. Maar welke boeken! Werken van smaak , de meesterstukken der moderne dichters en historieschrijvers, zoekt men er te vergeefs; men vindt er niets anders dan Latijnsche en Grieksche schrijmet alle mogelijke commentarien, die kleingeestige spitsvindigheid ooit heeft uitgedacht; waarbij naauwkeurig op is gegeven, welke regel men mooi moet vinden, welke niet, al zou ook het oppervlakkig verstand der lezers er anders over oordeelen. De andere zijde van de kamer wordt bijna geheel gevuld door eene vierkante tafel met een grooten inktpot prijkende en met boeken en papieren als overdekt; en hieraan zitten twee jongelui aandachtig te werken. Zij zijn pas van het college gekomen, en terwijl andere jongelui na den afloop daarvan , gaauw weg zijn geloopen, om dien mooijen dag weer zoo aangenaam mogelijk door te brengen, hebben zij hunne dictaten van dien morgen vóór zich, en aandachtig, regel voor regel zoeken zij, door elkanders dictaten te vergelijken, de hiaten in te vullen en de fouten te verbeteren, die er misschien nog ingebleven zijn. Zij belmoren tot het echte ras der hengsten, wier studie alleen bestaat in het blokken op dictaten, welke zij zich beijveren zoo naauwkeurig mogelijk uit ’s professors mond op te schrijven. Door het zoeken en van buiten leeren van commentarien en anno- talies der oude schrijvers zijn zij bekrompen en kleingeestig gesvorden. Zij mogen geleerd worden, wezenlijk kundige menschen worden zij nooit, hoewel zij het dikwijls nog ver genoeg brengen : misschien worden zij nog wel eens professor en zullen dan even zulke dorre dictaten laten opschrijven, als die, waarvan wij tegenwoordig zulke merkwaardige staaltjes hebben. Voor hen bestaat dus geen mooi of slecht weer; alle frischheid der jeugd is bij hen uitgedoofd, misschien hebben zij die wel nooit bezeten. Wij zullen nu die jongelui verlaten, dalen den naauwen trap af, gaan de straat door en zijn weldra op een’ zeer vrolijken stand gekomen. Het is nu ongeveer twaalf uren. Hier boven dien winkel bevinden zich groote, fraaije kamers, waar wij ons, volgens het privilegie van ieder die schrijft, onzigtbaar op verplaatsen. Welk een onderscheid met de kamers die wij zoo even verlaten hebben 1 De stand is vrolijk, de kamer is vol smaakvolle meubelen en fraaije schilderijen. Op de tafel staat het ontbijt nog gereed. Mijnheer is nog aan zijn toilet bezig. Eindelijk treedt hij binnen, zijn oogen zijn gezwollen, zijn gezigt is bleek; hij kijkt even zijn raam uit, mompelt bij zich zelven, dat het mooi weêr is, zet thee, en vleit zich neder in een der gemakkelijkste stoelen, die verfijnde weelde uit kan denken, terwijl hij achteloos en geeuwende in een romannetje bladert. Doch dit verveelt hem spoedig, hij staat op, rekt zich uit, ontdoet zich van zijne robe de chambre, en maakt zich gereed uit te gaan. Maar op straat gekomen, gaat hij een geheel anderen weg dan wij zouden verwachten, hij haast zich niet, zoo als de andere wandelaars, de poort uit te treden en de muffe stadslucht met de frissche geuren van het land te verwisselen; neen, hij slentert langzaam naar de kroeg. Wij volgen hem. Daar zit in de voorste zaal, de leeskamer aan eene lange tafel eene rij van jongelui, aandachtig in couranten verdiept, die zij zóólang voor zich houden, als waren zij veroordeeld ze van buiten te leeren. Er wordt bijna geen woord gesproken. De meeaten lezen de couranten niet met belangstelling, om op de hoogte van den tijd te blijven ; maar zij zitten er op zulk eene manier achter te drooraen, dat wdj haast zouden denken , dat zij een courant nemen om zich eene contenance te geven of om den tijd te dooden. Hoe het ook zij, als men van tweeën tot vieren onafgebroken in de leeskamer achter couranten zit te soezen op zulk een’ dag, dan is men niet waard , dat de lieve voorjaarszon hare lagchende stralen over de ontluikende natuur spreidt, dan heeft alle vrolijkheid en opgewondenheid der jeugd reeds plaats gemaakt voor die soezerige vadsigheid, die, helaas! de jongelui aan deze academie maar al te zeer eigen is. De student, dien wij gevolgd zijn, voegt zich terstond bij een groepje jongelui. »Zoo kerel,” aldus spreekt een hunner den nieuwaangekomene aan, »wat was jij gisteren dronken, je bent zeker braaf katterig.” «Als een deur” is het antwoord, en de student trekt een gezigt, als of hij iets zeer geestigs had gedaan, door zich dronken te diinken en den volgenden dag katterig te zijn. Zij verlaten nu de leeskamer en treden de andere zaal binnen. »Jan I fiches!” roept er een en het viertal zet zich aan een speeltafeltje neder. Omdat ik zelf niet van kaartspelen houd, oordeel ik misschien onjuist; maar ik heb in kaartspelen nooit iets anders kunnen vinden, dan eene soort van tijddooding en een geschikte manier om het gemis aan conversatie te gemoet te komen : maar toegegeven dat dit niet zoo is, al is het kaartspel een der grootste genoegens, die men op onzen leeftijd kan smaken, dan blijft het mij nog onverklaarbaar, hoe het mogelijk is, eene sombere kroeg vol cigarendamp boven de frissche lucht buiten, en het groene laken der speeltafel boven het groene tapijt des velds te verkiezen. lemand der lezers zal misschien vragen, of zulke jongelui dan nooit buiten komen, of zij de schoonste dagen altijd in de bedompte athmospheer der stad doorbrengen? O neen, zij komen wel eens de poort uit : ’s morgens vroeg, na een 101, als zij dronken zijn, rijden zij met de vier naar Driebergen, slapen onderweg en restaureren zich bij Bakhuizen met koud rundvleeseh en port. Maar kom, laat ons deze beuaauwde kroeg verlaten, laat ons de frissclie lucht buiten gaan inademen. In korten tijd zijn wij de stad uit en bevinden ons in de baan. Verscheidene jongelui, sommigen te paard , anderen in rijtuigen, enkelen te voet doorkruisen de baan in allerlei rigtingen. Hier zou men toch zeggen , dat er velen zijn, die het mooije weder op prijs weten te stellen. Maar die jongelui komen hier om andere redenen. Met trotschen blik, alsof de andere menschen op zijn best het regt hadden in hunne voetstappen te treden , wandelen of rijden zij, alleen met het doel, om het schoone geheel, dat volgens hunne opinie, natuur en de kleermaker hebben zaraengesteld, te doen bewonderen. Zij zijn in de verbeelding, dat zij, overal waar zij komen , ieder meisje moeten charmeren en ieder heer van spijt moeten doen barsten. Zij zijn dan ook onwederstaanbaar. Aanschouwt die gefriseerde lokken, die snorren, die pantalon, die sporen, dat glaasje in hun oog, dat zij, met een scheefgetrokken gezigt, als een groote traan telkens laten nedervallen. Het onderwerp waar hunne gesprekken meestal over loepen, is het paard. Zij kennen alle paardenrassen opium duimpje, zijn familiaar met alle mogelijke piqueurs, hebben in alle beroemde maneges gereden, wonen dikwijls de harddraverijen bij, waar zij eene ruime gelegenheid hebben met hunne paardenkennis te pronken, en bij slecht weêr zijn zij meestal in den stal van de manege te vinden. Overigens wandelen zij veel in de baan; brengen in hunne verbeelding aan vele meisjes het hoofd op hol, gaan soms hier uit in gezelschappen, maar zeggen u toch met een medelijdend hoofdschudden, dat het hier eigenlijk bet ware niet is; dat men in den Haag eerst pleizierig uitgaat, en zij nemen de gelegenheid te baat om u te vertellen van een bal ten hove of bij Prins en Prinses Prederik, waar zij furore gemaakt hebben, en door verscheidene hooggeplaatste personen aangesproken zijn. Gelukkig is dit soort van jongelui niet talrijk. En nu kan de lezer oordeelen, hoeveel partij vele, ja zeer vele jongelui trekken van onze schoone omstreken. HOE HET KOMT, DAT ROZEN ROOD ZIJN, oor d’ uchtendzon bleef poezen, Die d’ eerste vrouw bescheen, Was wit de kleur der rozen. Met lelieblankheid één. Doch toen bij ’t minnekozen Een blos Heur wang besehoot, Toen schaamden zich de rozen En werden rozenrood. Naar ’t Duitsch. DE KERMIS BIJ DiG. EENE KIJMWOORBEN-LUST. eel kramen en spellen. Te veel om te tellen, En vreemde gezellen, Met vodden en vellen En kleêren die knellen, Maar beurzen die zwellen; Die zwakke gestellen , Ja iedereen kwellen En overal bellen , Ten koste der schellen, En leugens vertellen. En vogels met kleêren, In stede van veêren , Wier lot u moet deeren, Die voedsel ontberen Dus weinig verteeren, Maar toch moeten leeren Eegt op te exerceren Met kleine geweeren. En vrouwen met peeren En fruit naar begeeren , En kunstenaars, heeren Die niemand kan weeren, Die nimmer zich scheeren. Die alles vermecren, Uw hoeden besmeeren, ü speelgoed vereeren En plegtig bezweeren, U niet te bezeeren Bij al ’t manoeuvreren Met balken of speeren. Zoo wagens als schuiten Vol lieden van buiten, (Met hangende wuiten En vleezige kuiten) Wier welige spruiten, Schoon vormloos als kluiten. Begiftigd met duiten Van pret loopen fluiten. Hun trek immer uiten Naar lekkers en fruiten Of brood en beschuiten, Tot spijs hun gaat stuiten. En meer groote guiten En kwade karnuiten, Die smijten of spuiten Op deuren en ruiten. En voorts heele vleeten Van tantes en peeten En moeders, die zweeten, Met kindren, die eten En morsen en speten En gluren door reten. En boeren, die vreten Voor kroegen gezeten. Van scheiden niet weten En meestal vergeten Hun beurzen te meten , En huwlijksprofeten; En twisten en veten. En slagen en kreten. En schoppen en beten. Gesmakt en gesmeten, Den tijd zóó versleten...! ’t Mag kermisvreugd hecten IN ’T BOSSCHAADJE. jongeling minde zijn meisje. Zijn meisje beminde hem weer. Hij minde haar teeder platonisch. En zij hem platonisch en teer. Zij zaten in ’t sombere boschje. Bij ’t zilveren glanzen der maan. Zij hoorden den nachtegaal zingen En stortten er meenigen traan. Zij zaten, en zuchtten melodisch. Hun hart was zoo vol sympathie. Harmonisch gestemd en gevoelig! Zoo zaten ze een uurtjen of drie. En hij was een stevige jongen. Een stevige deerne was zij. En toen zij het boschje verlieten. Dacht ik : »dat was huichelarij!” DE GEWENSCHTE. heb ik eindlijk dan den laatsten trap bestegen, Waarmede ik in mijn torenkamer kom, Ik voelde ’t wigt van mijne jaren wegen, Als ik vermoeid mijn oud verblijf beklom. 01 mogt de gulden avond van mijn leven Zoo rustig eenmaal voor mijn’ oogen staan, Als ’k in de zaebt vergulde dreven De lieve zon daar ginds ter neer zie gaan. BO! zie, mijn toren nog alleen beschijnt zij, Daar over ’t dorpje reeds de schaduw daalt. En achter ’t ver geboomt verdwijnt zij, Terwijl haar glans op d’ effen waterspiegel straalt En ’t ongespannen zeil der scheepkens op den In ’t verre west’ als sehoone vlinders glimmen doet.” Dus mijmert d’ oude wachter voor zich heen. Nu is zijn oog op ’t lieflijk dorp en ’t deinend vergezigt. Terwijl de purpren zon zijn kale kruin bescheen, En dan op ’t kerkhof aan zijn voet gerigt. Daar in het groen der oude lind verscholen Ligt ’t hutje, dat zijn eenigst kind bevat, Hier digter onder hem in d’ aard verholen Ligt onder ’t golvend groen zoo meenge schat, Waarop hij daaglijks neêrziet uit den hoogen. Want op dit kerkhof koos hij voor zich zelven De plek reeds, w'aar zij hem begraven mogen, Als eens de laatste vrind zijn graf komt delven. En ziet, hij roept ze nogmaals voor zijn geest De vrienden van zijn vroege jeugd, Die in zijn leed en liefde zijn geweest Getuigen van zijn hoop en vreugd.... Maar ach, zij zijn niet meer zij gingen heen, En d’ oude man voelt in zijn avond zich alleen. »Ik heb die klok geluid als blijde en schoone maren, t Zij uit de verte, ’t zij uit eigen kring. Op vleuglen van den wind tot mij zijn opgevaren. Dan was t dit klokjen toch, dat zulke toonen ving. Dan liet het als een feestlied uit dees ouden toren Zijn heldere stem in bosch en dreven hooren. Maar ik luidde ook die klok in sombre en nare tijden. Bij watersnood of krijg, bij ’t blaken van de vlam. Of als een ziel na bang en bitter lijden Voor altijd in de zaalge ruste kwam ; M. 2 Dan heeft dit dood metaal de smart, den angst begrepen, Die ijskoud ons op ’t harte viel. Dan hoorde ik in een toon dien klagt zich slepen, Die weerklank vond in ’t zuchten onzer ziel.” iMaar nu, mijn kracht bezwijkt, en ach! ’k Ben in mijn woning hier zoo eenzaam, Ik wacht den vrind, dien ’k reeds zoo dikwijls voor mij zag, Zijn koude groet is mij reeds lang gemeenzaam. O 1 als dit oog zich toesluit voor het licht En voor het laatst ten hemel is gerigt. Wie luidt er dan voor mij de klok der rust?” Zoo spreekt de grijze wachter op den toren En spoedig wordt zijn laatste angst gesust, Want langzaam doet een klokgelui zich hooren; En ’t is de dood, zijn vriend, die voor hem trekt. Al verder schijnt ’t geluid van hem te wijken; Terwijl een stijve kou zijn leden overdekt. Voelt hij zijn oog voor ’t levenslicht bezwijken. En ’t zoet geluid der klok zweeft over dorp en dreven. Dat is de gloed niet meer van ’t leven, Die ’t bleek gelaat des wachters glimmen doet; Maar ’t is de laatste straal der zon, die kwijnend, Door ’t open venster heen zijn aangezigt beschijnend. Met bloedig rood ter neer duikt in den vloed. DE GEVREESDE. en zwarte nacht hangt loodzwaar op de groote stad TV aar t leven straat en plein reeds lans verlafpn Om plaats voor stilte en eenzaamheid te maken. Een koude mist omgeeft de hooge daken En houdt den top des ouden torens ingehuld Wiens zware klok het nachtlijk uur vermeldt’ Dat aan het groot verleden weêr is toegeteld. De armoe krimpt ineen van klimmend ongeduld Om ’t traag verloopen van den duistren nacht, Terwijl ze in angst en zorg den nieuwen ochtend wacht Die over haar ellend weêr op zal gaan En ziet ge ginds niet flaauw die rij van hooge vensters staan, langs het breed gordijn, de heldre lichtstraal schiet En in de nevelwolk daar buiten nedervliet? 2* Dat is het oord, waar leed en angst en smart Bij ’t ruischen der muziek gedreven wordt uit ’t hart. Daar, in die ruime rijk versierde zalen Vergeet men, dat er smarten zijn en kwalen : En iedre rimpel, die de zorg op ’t voorhoofd schreef, Wen ’t als een verre wolk slechts aan den hemel dreef. Die, altijd helder, niets dan vreugde en vrede kende. Wordt weggevaagd. Want ja, een sombre maar is uit de verte reeds vernomen. Dat over ’t land welligt een zware pest zal komen, Die nimmer nog haar schreden herwaarts wendde! Maar die ter plaatse waar haar voet thans wijlt,- Terwijl de faam als schrikbeeld reeds te voren Haar onverbidbren naam in stad en land deed hooren. Ontzettend om zich tast en voorwaarts ijlt. »Het is een groote streek nog die zij door moet gaan! En als zij eens voor onze poort komt staan, Dan is het tijd genoeg om voor den dood te beven.” Berg dus uw angst, geniet vrij nog het leven Dat u zoo zoet en zoo ■ bekoorlijk schijnt. Zoo op de vleuglen der verleiding voortgedragen, Hebt g’ over niets op aarde toch te klagen.... Daar bij het lustig zwieren al het leed verdwijnt. En ’t tripplen op de maat van die wellustge toonen Een eindloos zoet gevoel in uwe borst doet troonen, Dat altijd sterker wordt, tot ge in gespannen vreugd Niets ziet dan enkel licht en liefde en geneucht Gij waant in die muziek een zoete harmonij Te hooren, wufte maagd ! van liefde-poëzij, Wier maat gij weêrvindt in het jagen van uw bloed, Dat door uw aadren stroomt met ongekenden g10ed.... Maar hoe!... als plotsling eens in ’t midden van dat feest Een gast verscheen, zoo zeer gemeden , als gevreesd Door u en ieder , die in vreemde kleedrenpraal Vermomd zich voor herkenning vrij en zeker waant?... Als over duizend dooden heen zijn weg gebaand Tot aan de deur eens was dier groote zaal, M ier hoog gewelf slechts levensvreugd weergalmt? Hoe! als dat choor eens plotsling ging verstommen En op den troon der vreugd, die eindloos klinkt in ’t rond, De vérgewaande koning der verschrikking stond ! Hoe! als de jubeltoon dier opgetogen drommen Eens plotsling voor een plegtge stilte zweeg. Die ijskoud op ’t gemoed terneder zeeg Maar ach, dat denkt ge nu niet neen, o neen! Wie denkt er hier om lijden of geween? O, hadt ge ’t ééne stonde vroeger slechts bedacht, Hoe ’t zelfs in d’ allerzoetst versleten nacht Nog mooglijk is, dat u uw einde wacht. Want midden door de stad in ’t aaklig duister Treedt, ongestoord door ’t treurig zacht gefluister. Dat in de droeve stulp des armen wordt gehoord, De koning der verschrikking langzaam voort. Hij weet de plaats, waarheen zijn tchreden zijn gerigt, En is zijn magt bewust te midden ook van ’t licht En van het leven dat zijn prooi omgeeft, Die steeds in wilde vlagt de groote zaal doorzweeft In het masker verhuld, dat de oogen verschanst. Met festoenen versierd, en met bloemen omkranst Danst de woedende drom onder ’t hijgend gezucht Der violen-muziek in verwilderde vlugt. Eu de kokende gloed, die den boezem bezielt. Jaagt de paren dooreen, dat de zaal er van krielt. En de lust van den geest Tot zijn toppunt gevoerd Wordt van niets meer geroerd. Dat weleer was gevreesd. Want de klimmende vaart Aan de woede gepaard Vergeet in haar vuur Zelfs het nachtelijk uur.... Daar toch ieder het hoort, Hoe een gil wordt gesmoord. Die aan gloeijcnde lippen Daar ginds komt ontglippen.... En die overal, voort Als een pijnelijk lied, Dat den boezem ontvliedt, In de zaal wordt gehoord.... En de vreugde vermoordt. Want hoor! komt in de harmonij der toonen. Die altijd vloeijend uit het groot orchest weêrsehallen, Een wreede wanklank plotslijk niet gevallen?... Als om de zoete eenheid stout te honen, Die ’t al bezielt? Waar is dan die vermeetle hand Die woedend over ’t ongeziene speeltuig schiet, Waaraan zoo schel en schril een toon ontvliedt, Dat iedre vedel zwijgt aan gindschen kant? Neen niemand, dan alleen dat sombre wezen, ’t Welk in een hoek gramstorig zit ineengedoken. Die hier aan dood kan denken of aan spoken, Wier schrikgestalte staat op zijn gezicht te lezen. Hij ziet den speler, uit wiens kalen schedel. Ter plaatse waar zijn oog moest staan een duistere gloed Een aaklig schijnsel uit de holte glimmen doet. Een doodsbeen dient zijn maagre hand tot vedel. Waaraan het vreeslijk wangeluid onttrilt. Daar heel de zaal in ééne zucht van rilt... Wat onverwacht acoord 1 hoe eenig en hoe grootsch Lost zich die stroom van toonen op in een,... iÉén enkle vreesselijke kreet des doods, Wrier wangeluid hen snijdt door merg en been I Eerst wordt bedekt de waarheid voortgemompeld, Die alle vreugd in rouw heeft neêrgedompeld, En later, welk een vlugten uit elkaar! Om de offers niet te zien der groote schaar. Die aan den ijzren wil des konings zijn gebragt. Wiens grijnzend aangezicht én vreugd én vrees belacht 1 Want ziet, ’t is hij die aan de schoonheid ’t masher afrußt En ’t kille zegel van zijn rijk in aller zielen afdrukt, W'ijl onder vreeslijk lijden daar ter neer gestrekt Eeeds menigeen bewustloos stijf den vloer bedekt.... En onder hen ook zij, die door haar gansche leven Eén enkel masker voor de zwakheid had bedacht, Waarin haar ziel zich der verleiding had gegeven, Wier zoete schijn haar hier zelfs tegenlacht.... Geen troost is voor de ziel in dezen stond te werven, Neen : ongetroost en onbeweend te moeten sterven. Zie daar het droevig eind te voren nooit gewacht. En als de najaarsmorgen weer de stad bescheen, En alles weer den gang des levens ging. Wat was ’t een sombre maar die over alles hing. Als slechte voorboo van een groot en lang geween : Hoe op het nachtlijk bal aan ’t einde van het feest, De dood de laatste gast en speelman was geweest. De lezer mag bij deze verzen denken aan de twee platen „der Tod als Freund” en „der Tod als Erwürger” (het eerste optreden der cholera, op een’ bal masqué') uit de Düsseldorfsclie school. EEN VISIOEN. vriend van mij had examen gedaan in de groote Senaatkamer en hij was gedropen. Ik had met hem gezweet en gezwoegd voor die groote passive daad stond volbragt te worden. Ik had hem vergezeld tot aan de deur en was op het tweede belletje binnen gelaten, om naar zijn examen te hooren, en te vernemen dat zijne moeite vergeefsch wms geweest, dat hij niet wist wat hem hier te pas kwam. Ik had onafgebroken zitten luisteren en gedurende al dien tijd de doode mannen, die zoo levend dik en gezond uit hunne pruiken kijken, aangestaard en de namen gelezen die zij gedragen hadden toen zij nog in de Utrechtsche Hoogeschool den rang van Hoogleeraar bekleedden. Ik had verder veel te doen met mijn vriend te bewijzen, dat het waarlijk schande was hem hadden laten druipen en dacht daarenboven aan vele andere dingen, die mede in zijne waagschaal niet zwaar genoeg gewogen hadden, waaronder het Latijn. De drukke wisseling van gedachten daarover kwam echter later in mijn brein terug met al de eigenschappen die de verschijningen plegen te vergezellen, welke wij gewoonlijk in droomen zien. Mij dacht dan in den droom, ik zat geheel alleen in de Senaatskamer, die er veel langer dan gewoonlijk uitzag. Ik was peinzende blijven zitten, hoewel ik zeer goed gehoord had dat de deur digt gedaan was, met het hoofd voor over gebogen en had in eenige oogenblikkcn niet naar de eerwaardige mannen gezien. Het vuurtje in den haard knapte lustig en wierp op sommige der bleeke gezigten aan den wand eenen fantastisehen schijn, ’t Was plotseling alsof zij allen op mij neer zagen, en toen ik door dat gevoel gedrongen, mijne oogen ophief, was het buiten zeer duister, en de levende houding waarin sommige der mannen voorgesteld zijn, werd nog sprekender, sommigen bewogen hunne handen, anderen zagen eenen buurman aan en de meesten schudden met het hoofd. De twee grijsgeverwde gedaanten hoven den schoorsteen die ten voeten uit geschilderd zijn, hadden zachtjes een gesprek, waarvan ik slechts hier en daar een woord kon opvangen. Het was latijn dat zij spraken en het scheen hun zeer gemakkelijk af te gaan. SiiiUiüa Juvenmn Linguam latinam Belgice-revolutionem ziedaar eenige woorden die ik opving. Ik moet mij hier in den droom omgekeerd hebben, want ik weet verder niets van hetgeen zij zeiden. Maar toen ik weder naar den wand zag, bemerkte ik, dat een der oudste en deftigste mannen zijn gelaat naar mij toegekeerd had zijne oogen schitterden en de glanzende tint die zijn effen aangezicht bedekte werd rooder en rooder eindelijk werd de man heel groot en zijn witte pruik werd als een wolk om hem heen, die al de anderen voor mij bedekte, t Was alsof hij iets wilde zeggen. Ik sidderde want waarlijk daar kwam hij op mij af zijn blik nagelde mij vast op de plaats waar ik zat en ik was zoo onder den indruk van hetgeen hij mij zeggen wilde, dat ik het al gehoord meende te hebben voor hij zijn’ mond nog opende. Wat was de man groot en wat vreesde ik voor het oogenblik dat hij mij zou aanspreken. Statig en hol klonk het door de zaal : > nomen dedidi?” Hij behoefde mij niet te zeggen dat het het request aan den Minister over de Latijnsche taal was ook niet wie hij was die mij toesprak, want al die mannen kende ik zeer goed, die daar hingen, hem ook, al was hij ook al 200 jaar dood. Ja, in den droom kent mende omgevingen soms zeer goed en men heeft zelfs personen die men alleen in den droom ontmoet. Maar Ik moest hem antwoorden en zeide : en ik schrok op het geluid van mijne eigene stem. Wee! galmde het in statig choraal achter de wolk die hem omgaf en ook daar waren bekende stemmen onder. Ik voelde dat al mijn jeugdige moed weg was, ik kon geen enkel overtuigend argument vinden om den man te bewijzen dat het geen revolutiezucht of lust tot iets nieuws was dat mïj had bewogen om mijnen naam onder dat request te zetten. Dat iemand van voor 200 jarcn moeijelijk daarvan te overtuigen zou zijn , bedacht ik niet eens. Had ik maar iets kunnen vinden maar neen zoo kan een mensch door den indruk van het oogenblik overmeesterd worden. En toch waagde ik het van verouderde vorm en van vooruitgang der wetenschap iets te willen zeggen toen er van achter de wolk een donderend »tacess” door de zaal klonk. Ja dat was een schrikkelijk oogenblik, ik voelde dat men mij onregt deed! Maar er werden wreede woorden gewisseld, »consilium” zeiden zij, en zagen elkaar met blikken vol van verontwaardiging aan. En had ik toen maar bedacht dat het menschen waren van voor 200 jaar, en dat men toen nog dweepen kon met zulk eene vorm als het Latijn! Maar gelukkig, ik ontwaakte voor een oogenblik en was blij dat ik hun besluit niet gehoord had. Eenige minuten later was ik echter weer op de mij bekende plaats en zag al de mij bekende mannen en ziet er was er een onder die het zeer kwaad had, want: hij sprak Hollandsch. «Nova petit” riep er een, een ander zeide hem dat hij zich boven Cicero stelde. De man kreeg geen gehoor. Boos en met schouderophalen zeiden sommigen spottend dat hij zijn’ tijd vooruit was. En het gezigt verdween langzamerhand. De schimmen kroopen in het doek terug en de man die het woord gevoerd had, zag mij nog eenmaal verpletterend aan, maar toen niet meer. En op eens opende zich het verschiet en ik zag een ander gezicht, In een groot nieuw Academiegebouw en ruime zalen zaten veel vrolijke gezigten bijeen, daar werd een college gehouden, alles in de Hollandsche taal. De gedachten die de Hoogleeraar uitdrukte spiegelden zich af in de veranderingen die het gelaat der hoorders onderging. Soms lachte men, men schreef vlijtig op en somtijds nam er een het woord en werd er een punt van belang wat nader ler sprake gebragt er was hier geen andere taal dan die waarin de vriend tot den vriend spreekt. En ik zag nog verdere gezigten : ik zag een veld waar schoone landerijen begonnen op te komen en waar de wetenschap onder het volk ingang gevonden had, omdat zij niet in hare termen was behandeld, maar in een vorm voor ieder verstaanbaar. Ik droomde ook van pleitzalen waar de jongste advocaten met het meeste vuur en gemak hunne zaken verdedigden, omdat zij zelf gewerkt hadden en niet bij hunne promotie of laatste examens hunne toevlugt hadden behoeven te nemen tot het Latijn van eenen repetitor. Mij dacht ook dat de kanselwelsprekendheid er nog iets door winnen zoude als men in dezelfde taal had ontvangen waarin men later terug geven moest, en waarin men van kinds af in den schat des gemoeds had bijeenverzameld. Mij dacht dat het levende woord van een levende taal tot levende harten kan en moet spreken, met geheel anderen indruk dan wanneer de gedachten in een doode vorm worden uitgedrukt, die meesta! geen belang doet geboren worden, en zoo ze den spreker al eigen is, noch voor het onderwerp noch voor het gehoor geschikt kan worden geacht. En toen ik wakker werd viel mijn blik op de Series Lectionum in Academia etc. DIE GOEDE OUDE TIJD. Stultjmtrn, cjmatie mrt ien anïtfrrn Ijrbbrnlrf, moftm itrn iisctot ss otnßprrhrittni arraorb, o( brn tori} oan Justitif marr trtt hflntfit, of nttmani eirl) Irarrior latrn grbnithrn, op prtuatit van rn bat jr toatormbroot julirn ge jet worbrit. ÏDw iompamrt tot ’t gevegi, ofbo morb bootn ’i »ooro£l)rf»fn orrhlarrt tnlj obtfl. ®tn Btu&jeHi, laaar iiwl stfrofttltf, njxrrlt bj auont beflraofn, jrmïifr tn j«nirfr jsapfn uf Jblaexrfn H Ijaitflfn of it bragon; tn worit itaor ie toetten temen ie ;oopro£jeltfoirt. Placaet Hollant. 10 May 1641. EEN TOAST OP RIJM. ij nimmer flink genoeg geëerden! Geletterden noch doorgeleerden Met cosmetiek en zalf besmeerden Die geen student ooit regt waardeerde Maar slechts bij naam u kennen leerde Gij Ploertenzoonen uit de stad! Gij plakkers in den Nieuwen Bak, Die Zondags in uw zondagspak De baan doordraait op hoogen hak; En in wier kostelijken frak Meer waarde als in uw hersens stak : U zij deez’ toast op rijm gewijd. Die ’s avonds met een chique pet Op ’t leege hoofd te pronk gezet. Zoo menig een verlokt in ’t net.... Bedervers van studentenpret, Op feesten, waar gij altemet, Met hun gelijk genoodigd werd! Die altijd ledig loopt op straat, En waar men zit of waar men gaat Als ongenoode gasten staat. Begrijpt toch wat figuur gij slaat. Al hebt gij nog zoo’n bluf en praat. Bij dames op ’t concert. Ja d’ Utrechtsche studentenvlag Al schijnt z’ u slechts een mislijk rag, Waar trotsch uw blik op neer zien mag, Verwijst u tot uw laatsten dag, (O dat ik dien toch spoedig zag) Weer in uw eigen woning. Maar bleef gij in den zomertijd. Dan zijt ge ons allen immers kwijt. En als ge dan eens dapper rijdt. En sjouwend van de hitte lijdt, Gevoel dan wat een Piet gij zijt, In ’t land der blinden koning. BESPIEGELING EN WERKELIJKHEID. meines “schlechthinnigen-alle-übrigenmenschlichen-Individuen-in-ibrem-specifi»chen-Unterschiede-von-mir-selbst-Aifirmirens-und-ihnen»gei genüber-mich-selbst-in-meinem-specifischen-Unterschiede-von-ihnen-Negirens-des-Individuums’,’’nothwendigbedingte-active-Causalitat-meines-corporellen-Werdens’’. In meinen jetzigen Verhaltnissen stehen zwei Gegensatze einander scharff gegeniiber, die ich mit logischer Nothwendigkeit in einem höheren Begriffe zur Versöhnung zu bringe habe. Das nicht Eintreten dieser Ver- Liefde. Vader. M 3 söhnung würde leiten zur Versenkun» in’s reine Absolute der bis jetzt noch gesonderten verkörperlicbten Idee meines Ichs. Die Thesis ist : bei jeglichera quantitatif-und qualitatif-bestimmten physischen Dasein ist nothwendig gestellt die Eealitat des an mobilen Objecten verknüpften Werth-begriffs, das heiszt : 'die wechselseitige Bedingung des Individuen-verkehrs'. Die Antithesis ist : die bei mir seinen ausseren Grund findende Total-Negation des so eben Gesetzten. Indem aber die Synthesis im bewusttsein anwesend ist als die Kategorie der Bestimmung oder Begranzung (Limitation), gleichwohl schon die Kategorie der Quantitat gegeben ist, so ist sie (die Synthesis) im unterliegenden Ealle, der Begriff : Quantitat des genannten Gegenstandes. Als practische Anwendung der aus diesem Gedanken-Processe errungenen Wahrheit, ergiebt sich also : die Bitte, mir vermittelst einer, '“die Perm des getrenntseins der Individuen ideeliaufhebeuden Maschinei, eine dem Quadrate des 'Modius unseres gegenwartigen Decimal-systems" entsprechende Quantitat fp'"'tieller Bestimmungen der Einheits-Idee in unserem Münze-standarde' zukommen zu lassen. Kealisiren sie sich zum Schlusse die Aeusserung meines schlechthinnigen Abhangigkeits-Gefühles als Grundzug bei Geldswaarde. Postwagen. •-« 10. Gulden. Ihrer geistlichen Anschauung der Persönlichkeit meines Individuums, die consequente Polge Ihres Materiellen GenerationProeesses, P.S. X. Ich studire eifrig Pliilosophie. De niet in speculative Pliilosophie ingewijde zou den inhoud van dezen brief aldus hebben uitgedrukt : Lieve Papa 1 Ik zit op ’t oogenblik in het naauw, en moet uoodzakelijk geholpen worden. Zoo niet dan crepeer ik. Geld moet men hebben om te leven, ik heb geen geld, dus moet ik wat geld hebben. Zend mij derhalve s. v. p. per postwagen een ƒlOO. Geloof mij, met hoogachting Uw zoon, X. 3» EMMA. I. ’t stil op zee in ’t nachtlijk uur. Geen windje, dat zich meer laat hoeren; Geen enk’le koelte, die natuur In hare sluim’ring komt verstooren. De storm, die gist’ren elks gemoed Met schrik en sidd’ring heeft vervuld En zwaar en vrees’lijk heeft gebruld. Heeft eindlijk uitgewoed. Men hoort alleen het golfgerucht; Geen wolk drijft door de held’re lucht, Waar duizend sterren pralen, Die in haar’ zachten zilverglans, Als wachters aan den hemeltrans De sluim’rende aard bestralen. Hoe sehoon, hoe plegtig is de nacht, In ’t gloeijend Oosten 1 Welk een pracht 1 Omhoog dat heir van zonnen, Een zee van lichten aan ’t azuur; Omlaag een golvend kleed van vuur. Ontelbare Orionnen 1 Gelijk een hagelwitte zwaan , Wiec donzenkleed van fierheid zwelt, In trotsche houding voorwaarts snelt. Zoo glijdt daar langs de waterbaan De ZEELEEUW zachtjes deinend aan. Keeds veertien weken snelden heen. Sinds voor ’t gezigt het laatste strand Van ’t altijd dierbaar vaderland, In ’t diep van d’ Oceaan verdween; En als nu weer de morgenzon Met nieuwe vreugd haar baan beklimt. En de Oosterkim van ’t purper glimt Der rozen aan den horizon. Dan rijzen voor ’t verlangend oog Ginds Java’s bergen trotsch omhoog; Dan wuift het volk met hand en hoed. Door d’ aanblik van die kust bekoord. Aan ’t schoon en rijkgezegend oord Verrukt den eersten welkomstgroet. En hijgend naar den oogenblik, Als na zoo langen togt op zee, Na zoo veel stormen , weer hun blik Zal rusten op een veil’ge reê, Heeft niemand zich ten slaap begeven. Maar allen staan op ’t dek gereed Te wachten, totdat de eerste kreet Van uit den mast wordt aangebeven : »Land in ’t gezigt 1” een glans van vreugd Verspreidt zich reeds op ieders wezen, En ’t is uit aller oog te lezen , Wat blijde hoop hun ’t hart verheugt. Vergeten zijn de bange zorgen. Vergeten angst en doodsgevaar; Want gloort de blijde dag van morgen. Dan ligt het eind der reize daar. Maar zie! wie is ’t, die ginds alleen Naar ’t rustloos went’len van de baren Met droevige oogen zit te staren, Of treurig rondblikt om zich heen? Een teed’re maagd! Helaas! zij deelt De vreugde niet, die de and’ren streelt; Daar bigg’len tranen langs haar wangen. O zeker kwelt haar groot verdriet. Dat zij geen enk’len lichtstraal ziet, Dien ze in haar droefheid op kan vangen; Dat zij kan treuren, zij alleen, Bij zoo veel blijdschap om haar heen I Zeg, lieve! zeg, wat bitt’re smart Zoo zwaar kan drukken op uw hart : Wat diep verborgen zielepijn Kan oorzaak van uw droefheid zijn. Dat gij uw hoofd zoo nederbuigt, Waar alles lacht, waar alles juicht; Dat gij alleen in rouw verzinkt, Waar aller oog van vreugde blinkt? Een schoone toekomst lacht u tegen Op Java’s eeuwig groene kust; Daar vindt gij, moede zwerfster! rust. Daar wacht u nieuwe bron van zegen. Daar zullen huisslaaf en slavin Eerbiedig op uw wenkeu letten. En u, waar ge ook uw’ voet moogt zetten. Begroeten als een rijksvorstin; Daar zult ge aan heldre watervlieten In t nimmer dorrend palmenwoud De mildheid der natuur genieten, Die al haar pracht voor u ontvouwt; Daar ziet gij duizend bloemen bloeijen, Die welig voor uw voeten groeijen, En u in d’ Oosterzon uegloed Toelagchen in de schoonste kleuren, En walmend met de zoetste geuren U balsem storten in ’t gemoed ; En daar, daar zult ge in trotsche zalen, Gekroond met schoonheid, jeugd en eer, ïe midden van de gouden stralen. Die van den adel nederdalen, Welligt als de allerschoonste pralen; Daar opent zich ecu nieuwe sfeer Van heil en blijdschap voor uwe oogen. Van al den tooverglans omtogen, Dien ge in uw droomeu u weleer Als ’t hoogst geluk hebt voorgespiegeld. En die u nog omstraalt, als weer De slaap u in zijne armen wiegelt. En nogthans kunt gij treuren, hoe! Treft u die glans, die luister niet? Sluit gij voor alles de oogen toe, Wat u in ’t onbewolkt verschiet Die schoone en blijde toekomst biedt? Neen, stoor haar mijm’ring niet! haar speelt Een schoon, een lieflijk, krachtvol beeld. Het beeld eens jong’lings voor den geest. Die eens haar alles is geweest; In wien geheel haar ziele leeft, Wien ze eeuw’ge trouw gezworen heeft. Zij denkt terug aan d’ avondstond, Toen hij haar in het lustprieel, Niet ver van ’t ouderlijk kasteel. Alleen ter neer gezeten vond, En hoe zij, sinds dien eersten dag. Hem eiken avond wederzag; Hoe ras zijn hart haar hart verstond; Hoe beider ziel te zamen smolt; Hoe hij zijn liefde haar beleed En zij die liefdetrouw vergold; Hoe ze in elkanders lief en leed Steeds deelden; hoe de blijde hoop Haar streelde, dat, na kort verloop Van tijd, ze aan zijne zijde als vrouw Haar levenspad bewand’len zou. Schoon was die droom der toekomst wel. Die schitt’rend oprees voor haar’ geest. Maar aan een broze waterbel Of aan een morgenwolk gelijk : Het was haar schoonste droom geweest 1 Want hij was arm, en zij was rijk. Haar vader was een magtig heer. Uit grafelijk geslacht gesproten. Beroemd door ed’le stamgenooten, Sloeg hij verachtend de oogen neer Op wie van mindere afkomst waren. Hij leefde in weelde en feestgenot Op ’t trots verrijzend, ad’lijk slot, Waar sinds onheugelijke jaren He zetel van zijn stamhuis stond. ’t Was zijn bezitting, wijd in ’t rond. Zoo ver het scherpstziend’ oog kon staren ; En ’t denkbeeld lacht hem streeleud aan. Dat bij zijn sterven, vroeg of spade. Een and’re graaf, als Emma’s gade. Hier als gebieder op zal staan. En als de maagd hem nu in ’t end. Door vrees en hoop geschokt, bekent Dat zij een’ ed’len joug’liug mint, Eu dat haar liefde weêrklank vindt, Een joug’iing, deugdzaam, fier en stout. Maar zonder adeldom of goud : Toen kent zijn gramschap perk noch paal tHoe, Emmal wilt ge uw huis verneêren? j Wilt gij uw edel bloed onteeren? «Houd op met die ontzinde taal!” En wat zij bidt en hoe zij smeekt. Met tranen in haar teedere oogen, Haars vaders hart blijft onbewogen; En niets doet vvank’len wat hij spreekt. Ach 1 waarom kon hij niet beseffen, Dat zulk een slag verpletl’reud zwaar Het minnend hart zijns kinds moest treffen? Verslagen, roerloos stond zij daar. De hoop haars levens was vervlogen, Verdwenen ’t glansrijk ideaal, Dat eens zoo lieflijk haar voor de oogen Gespeeld had als een morgenstraal. Geen flikk’ring kon den nacht verlichten, Die ijskoud haar op ’t harte viel, Of haar bij ’t lijden opwaarts rigten, Dat loodzwaar drukte op hare ziel En ’t blosje, dat haar wangen kleurde. Versmolt als ’t stervend avondrood Dat pas de zilvren wolken scheurde. Als ’t voor het nacht’lijk duister vlood. Haar vader zag met zielesmart Zijn schoone dochter stil verkwijnen, De rozen van haar wang verdwijnen, De vreugd verbannen uit haar hart. Wel bleef haar kinderlijke liefde Zoo teeder als zij vroeger plag. En poogde zij hem dag aan dag, Wanneer ze op ’t rimp’lig voorhoofd zag, Hoe diep verborgen leed hem griefde. Te troosten; wél, als soms een lach Vol weemoed om haar lippen speelt. Kon hij nog in haar zachte trekken Het lieflijk, onvergeetlijk beeld Van zijn gestorven gade ontdekken : Maar toch, het doet hem pijnlijk aan, En ’t kan soms diep hem nederslaan, Dat thans zijn rijk vergulde zalen. Die, als er ’t licht met duizend stralen. Weerkaatst door schittrend kristalijn. Van gouden luchters neer komt dalen. Terwijl er keur van kostb’ren wijn Wordt rondgediend in feestbokalen, In ongekenden luister pralen, Voor haar geen bron van vreugd meer zijn. En om haar ’t beeld te doen vergeten Dat altijd haar voor de oogen zweeft En eeuwig in haar’ boezem leeft, Werd zij wreedaardig losgereten Van wat ze op aarde dierbaarst heeft. «Wanneer zij ver van Hollands stranden I) De weelde en pracht der morgenlanden »Met nooit verzaden blik aanschouwt, 6 Dan zal mijn Emma weer herleven, «Dan zal haar ’t beeld van hem begeven, »Om wiens gemis zij troostloos rouwt.” Zoo sprak de graaf. Zijn somber wezen Gaf onrust in ’t gemoed te lezen, En peinzend zweeg hij stil. Terstond Is ’t denkbeeld bij hem opgerezen. Dat hij zijn schatten wijd in ’t rond, Van heinde en ver zal zaamvergad’ren. En dan, voor langen tijd, den grond Verlaat, waar ’t stof rust zijner vad’ren, Waar eens zijne eigen wieg op stond. En om zijn kind weer troost te schenken Geleidt hij haar naar Java’s strand. Opdat ze aan hem niet meer zou deuken, Wien zij zoo plegtig hart en hand Beloofd had in het vaderland. Helaas! kon hij haar dieper krenken ? Ziedaar, waar Emma thans aan peinst! Ziedaar, waarom de dag van morgen. Die and’ren ’t einde brengt der zorgen, Haar zwart en ak’lig tegengrijnst! 11. Daar rijst in Java’s binnenland Een somber, eeuwenheugend woud. Met digt dooreengewassen hout, En dat door d’ onweêrstaanb’ren tand Des tijds nog niet is aangerand. Hier zwerft de tijger ongestoord Langs ondoordringb’re bosschen voort. Zie! voor zijn welpen zoekt hij buit : Hij zal dien buffel gaan bespringen En met zijn’ scherpen klaauw bedwingen; Hij rekt zijn leden langzaam uit; Hij zal den stouten aanval wagen; Zijne oogen schieten vlammen rond; Hij geeselt met zijn staart den grond, En meet hoe ver zijn sprong zal dragen, En bukt : daar vliegt hij pijlsnel heen, En stervend zinkt zijn prooi ineen. Maar heeft nog nooit een mensch zijn’ tred In ’t binnenst van dit woud gezet, En drong hij nooit langs ’t eenzaam spoor Van panter, aap of boschzwijn door; Toch staat in ’t dal, nabij den rand, Een kleine hut, door menschenhand Aan d’ oever van een’ snellen vliet Voor weinig maanden opgerigt. Gedekt met ned’rig bamboesriet; En in deze avond ure, ziet Gij bij het haast verdwijnend licht Der dagvorstin een teed’re maagd. Ter zij van de enge deur gezeten. Wier kleed van armoe blijken draagt. Maar aan haar trekken kunt gij ’t weten. Dat zij niet altijd zulk een lot Verduren moest; dat eens ’t genot Van levensvreugd haar was geschonken, Dat zij niet immer bij dit woud Den lijdensbeker had gedronken : ’t Is Emma, die uw oog aanschouwt. O zij had veel en zwaar geleden Sinds zij naar Java w'as gebragt, Zij had een harden strijd gestreden. En vaak in tranen en gebeden Geheele nachten doorgebragt. Zij kende een’ schoonen levensmorgen , Waarin geen wolk van bange zorgen, Eén’ zonnestraal verduisterd had. Maar eer de middag neer kwam dalen, Verborg een nev’lendoers die stralen. En wierp een schaduw op haar pad. En thans? Eeeds was een tweetal jaren Haar over ’t jeugdig hoofd gevaren. Sinds zij voor ’t eerst den grond betrad Van ’t land aan de overzij der baren; En wat verrezen voor haar’ geest Nu droeve beelden van ’t verleden. Nu zacht, dan stormend opgetreden! Wat was haar lijden veel geweest! Zij had in hoog gevierde kringen Geschitterd in den glans van jeugd En sclioonheid; zag door zwijmelvreiigd En zingenot zich steeds omringen; Zij zag den adel zich verdringen, Om ’t eerst zijn hulde haar te biên; Zij had de bloem der jongelingen Vol geestdrift aan haar zij gezien; Waar zij verscheen, woei allerwegen Een wierookgeur haar lieflijk tegen, En menigeen deed aan haar kniên Haar deze schoone vleitaal hooren : »Mogt mijne liefde uw hart bekooren, «Woudt gij mij eeuwig toebehooren, t Dan waar’ mij ’t zaligst lot beschoren , «Dan zoudt gij niemand zaal’ger zien!” Had zij die roepstem willen volgen, Die zoo verleidend had gelokt, Dan was zij later niet geschokt Door zware stormen, zoo verbolgen , Waardoor haar nog zoo jeugdig hoofd Van al die lauw’ren werd beroofd, En gij haar thans zoo eenzaam ziet; Maar zij vergat haar’ Willem niet. Gelijk een bloem, die in den gloed Der morgenzon haar’ kelk ontplooit, Des nachts met dropp’len daauw bestrooid, Met diamanten nu getooid, Als zich de wind gevoelen doet. Of weer de zon ter kimme spoedt. Verwelkt en van haar’ stengel stort. En spoedig in het zand verdort; Of als een schoone vlinder zweeft Met onnavolgb’re kleurenpracht , Maar bij het vallen van den nacht Ter aarde zinkt en niet herleeft : Zoo broos, zoo wiss’lend was de vreugd Geweest van Emma’s jeugd. Daar had zich boven ’s graven hoofd Een dreigend onweer zaamgestoken, Dat hem, toen ’t eens was losgebroken, Van al zijn schatten had beroofd. Zijn prachtig slot in ’t vaderland Was tot den grond toe afgebrand; Zijn schepen op den Oceaan Door ’t woedende element vergaan; En Emma’s vader, eens zoo rijk. Zag al zijn aanzien van te voren, Zijn geld, zijn goed, zijn’ naam verloren. En werd aan d’armeu slaaf gelijk, ‘ Wien enkel kommer is beschoren. Verplett’rend was de zware slag Op ’t hoofd des graven ueêrgekomen, Nu hij zoo wreed zijn schoonste droomen. M 4 Zijn stoutste wenschen zich ontnomen, t Geluk zijns kinds vernietigd zag. En om t nu droevig oord te ontvlugten, Dat zoo veel rampen had aanschouwd, Waar hij slechts schande en smaad moest duchten. Vertrok hij ver naar ’t eenzaam woud. Daar zou hij stil en veilig leven, Daar viel hem de armoe minder zuur. En ligt zou de aanblik der natuur Hem rust en vrede in ’t harte geven; Daar zou de liefde van zijn kind Verkwikkend op hem nederstralen. Daar zou hij eens ten grave dalen. Waar hij voor eeuwig ruste vindt. En ras, door ’t lijden overmand, Ligt hij op ’t schamel ziekbed neder. Waar Emma hem zoo trouw als teeder Verpleegt met onvermoeide hand; En van den avond tot den morgen Blijft ze altijd liefd’rijk hem verzorgen; En als een klagt zijn’ mond ontsnelt, Doet zij weer troost voor hem verrijzen. Door op den Heiland hem te wijzen, Op Wien ook zij haar hope stelt. Nu sluimert hij; en in dit uur Zit Emma voor haar woning neder. En wendt hare oogen heen en weder, Verrukt door d’ aanblik der natuur. Ze aanschouwt, met diep ontzag vervuld, Hoe de avondzon haar laatste stralen Op ’t statig woud doet nederdalen, Welk hoogste toppen zij verguldt En in een’ purp’ren lichtglans hult. En ’t beekje, dat daar langs haar voeten Met zachte kabb’ling henenvliet, Of waar ’t een’ rotsklomp mogt ontmoeten. Er vrolijk klotsend overschiet; En ’t vog’lenkoor, dat uit de twijgen Zijn loflied doet ten hemel stijgen; En al de bloemen op het veld, Hoor ’t avondwindje in slaap gewiegeld, En in de held’re bron weerspiegeld. Die aan haar’ voet is opgeweld : ’t Heft al haar hart verrukt naar boven, En kalmte daalt haar in ’t gemoed, Die haar versterkt in ’t vast geloove : ’t Is liefde, die haar lijden doet. Somtijds, haar blikken neergeslagen. Denkt zij terug aan ’t schoon weleer. En roept zich de onvergeetb’re dagen Voor de oogen der verbeelding weer. Toen ze aan de borst haars zielsbeminden Voor eiken rampspoed troost mogt vinden. 4» En langs haar wangen rolt een traan; En in herinn’ring diep verloren Komt niets haar in haar mijm’ring stooren. Brengt niets haar’ wonden balsem aan. Maar hoor! wat ritselt door ’t gebladert? Een voetstap naakt. Wie mag het zijn, Die bij den laatsten zonneschijn Haar diep verscholen woning nadert? Verschrikt ziet Emma op. Maar hoe! Bedriegen haar hare oogen niet? Neen, neen! hij is het zelf! zij ziet Zijn vrieudlijk oog; hij lacht haar toe; Ze aanschouwt haar’ dierbren Willem weder; Hij is ’t, de liefde harer jeugd! En magtloos, overstelpt van vreugd, Zinkt ze in zijne armen neder. En lieflijk rees de maan omhoog Aan d’ onbcwolkten hemelboog , En wierp haar zilv’ren stralengloed Langs berg en w'oud en veld en vloed. Toen Emma nog aan Willem’s zij Op de eigen bank ter neder zat Te luist’ren naar ’t verhaal, hoe hij Haar schuilplaats hier gevonden had. En toen hij alles had vermeld : Hoe rustloos hij had rondgezworven, Nu hier, dan daar was heêngesneld, Maar nergens narigt had verworven; Hoe hij in ’t eind, toen ’t flaauw gerucht Was doorgedrongen tot zijn oor, Dat zij, onmeetb’re bosschen door, Naar Java’s binnenst was gevlugt. Zich naar dit oord had heenbegeven , En voor den nacht een schuilplaats zocht. Als hij het doel van al zijn streven, De hoop, de vreugde van zijn leven, Zijn dierbare Emma vinden mogt : Toen voerde zij, verrukt van zinnen, Haar’ vriend de schaam’le woning binnen. Die zooveel rampspoed hield bedekt, En bragt hem daar de sponde nader. Waar doodlijk ziek haar arme vader Op luttel stroo lag uitgestrekt; En ’t was den kranke goed te hooren, Wat heil zijne Emma was beschoren. Wat vreugde God haar had verwekt. En toen hij alles had vernomen, Toen hief hij ’t langzaam brekend oog, Waarin een traan blonk, zacht omhoog En stamelde : tis mijn zoon gekomen? jHeb dank, heb eeuwig dank, mijn God! t Gij woudt mijn’ hoogsten wensch verhooren, »Gij doet een lichtstraal voor mij gloren, »Die mij vertroost bij ’t stervenslot.” En nu den blik op ben geslagen, Die weenend naast zijn sponde staan, Spreekt hij hen zacht en zeeg’nend aan : »Mijn kind’ren I ik heb veel gedragen, «Geleden, meest door eigen schuld; «Maar nu verlaat ik de aarde in vrede, «Ik zie mijn schoonste hoop vervuld : «Neemt, kindren! neemt mijn’ zegen mede!” En zij, plegtstatig neêrgeknield, Zij vouwden stil hun handen zamen En zeiden diep bewogen : «Amen!” Op ’t woord, dat zooveel zegen hield. En als ze , eerbiedig toegetreden , Zijn handen hielden vastgekneld, Was reeds de laatste strijd gestreden, De ontboeide geest aan ’t stof ontsneld. En toen Gods Englen, neêrgedaald Om dien ten Hemel in te dragen. Waar eeuw’ge luister hen omstraalt. Dit hartverteed’rend schouwspel zagen. Toen zongen ze eerst een jub’lend lied Om ’t geen op aarde was geschied. En weinig weken later stond Het jeugdig en gelukkig paar Voor ’t hoog eerwaardig kerkaltaar. Waar ’t zich te zaam in d’ echt verbond. En eer zij huiswaarts keerden, blonk Een dank’bre traan in beider oog, En steeg hun lofzang blij omhoog, Dat ’t lieflijk door den tempel klonk ; »Lof God, die vreugd na lijden schonk!” Oct. 1854. J. E. D, OUDE JONGE HEEREN. Het leven is een wekere hoeveelheid van tijd, die op tweeërlei wijze kan beschouwd worden : ten eerste het leven integraal, en ten tweede het leven in fractiën. aoeusTua cazton. »’t niet goed dat de menseh alleen zij.” Waarom niet? Wat is het gevolg van het alleen zijn? De menseh wordt egoïst. Zijn bestaan, f\ zijne persoonlijkheid verdeelt zich niet in twee dealen, hij blijft eenzelvig. Van de twee soorten van leven, het integrale leven en het leven in fractiën kent hij alleen de eerste. Hij vergeet, dat het, om een integrerend deel uit te maken van die groote inrigting die wij maatschappij noemen, in de eerste plaats noodig is, dat hij zijn bestaan in fractiën verdeele. ’t Is voor hem niet noodig buiten zich zelf te treden, een deel van zijn bestaan voor korter of langer tijd aan anderen prijs te geven, en wordt het al eens eene enkele maal door de noodzakelijkheid vereischt, hij doet het ongaarne en met moeite. ’t Is den goeden man bijna onmogelijk te treden buiten den kring van het .eigen ik,” en eens belangeloos te denken aan anderen, er zich bewust van te worden, vooreerst dat er nog personen bestaan buiten hem (want degenen, waarmee hij dagelijks in aanraking komt, beschouwt hij alleen als machines), en vervolgens te gelooven, dat die personen niet bestaan alleen ten zijnen dienste. Is hij zoo ver dat die twee waarheden klaar en helder tot zijn bewustzijn zijn doorgedrongen, dan staat hij reeds op een aanmerkelijke hoogte en is verheven boven die gewone klasse van oude jonge heeren, waarop wij hier het oog hebben de misanthropen namelijk. Ziehier toch de gewone geschiedenis van den ouden jongeheer. Als kind wordt hij gewoonlijk door vader en moeder bedorven, (is hij eenige zoon in huis, dan spreekt dit van zelf). Hij krijgt in alles zijn zin ; is hij aardig of laf (want deze twee zaken worden in het dagelijksch leven dikwijls verward, gelijk iedereen weet), zijne aardigheden worden bewonderd en voor ieder herhaald. Is hij een blokker (een geval dat zelden voorkomt) hij wordt voor al zijne neefjes en nichtjes als een voorbeeld van ijver en werkzaamheid aangehaald. Is hij lui, men zegt dat het voor een kleinen jongen alleronnatuurlijkst is zoo’n boekenwurm te zijn. Heeft hij een knorrig en lastig humeur, men heeft medelijden met zijne melancholie en hij wordt voor zijn prikkelbaar en zenuwachtig gestel naar een badplaats gezonden. Is hij een gedecideerde kul (sit venia verbo), men zegt dat het jammer is dat hij zoo weinig uitkomt, maar dat er vrij wat meer in zit dan men zoo denken zou; is hij eindelijk een goede vent, hij wordt zoolang bedorven tot het goede er nagenoeg uit is. Zoo groeit hij langzamerhand op, en die hoedanigheden, benevens andere die hem eigen zijn (’t zij deugden of ondeugden) beginnen zich meer en meer in hem te ontwikkelen. Hij wordt jongeling (tegenwoordig is men dat eerder dan vroeger) en komt op dien leeftijd dat hij zich van tijd tot tijd als hij eene jufvrouw op straat tegenkomt veroorlooft te zeggen dat het t eene verd..d aardige meid” is, of dat hij , als hij eene zijner nichtjes ontmoet, zich het bloed op eens op eene vreemde manier naar het hoofd voelt stijgen. Er begint zich bij hem , tussehen den neus en den bovenlip eenig dons te ontwikkelen, dat hij zorgvuldig cultiveert. Hij draagt een pantalon eollé of weet allergracieust te manoeuvreren met een lorgnet, ’t zij met vergrootende of verkleinende, ’t zij met gewone glazen, ’t Duurt dan ook niet lang of er begint zich een gerucht te verspreiden dat mijnheer i verliefd is.” Deze periode is bij den een van langer, bij den ander van korter duur, veelal heeft zij een gelukkigen uitslag doch (en ziedaar het geval waarmee wij hier te doen hebben) veelal ook komt er niets van. Daarbij zijn verschillende gevallen mogelijk : èf het gras wordt hem voor de voeten weggemaaid, öf hij ondervindt het pijnlijke eener weigering, èf de vlam begint door verschillende omstandigheden langzamerhand flaauwer en flaauwer te branden en wordt eindelijk uitgebluscht. In ieder geval is de man diep beklagenswaardig; maar in ieder geval ook (ik spreek hier van den gewonen regel, eere zij den uitzonderingen!) begint hij nu met een vrouwenhater te worden. Hij beschouwt de schoone sekse als een noodzakelijk kwaad; hij woont op kamers en heeft een oppasser; ’t is hem al ergernis genoeg dat hij nog door eene meid bediend moet worden. Wordt dit systeem ver doorgedreven, zoo ontstaat daaruit die klasse van oude jongeheeren, die ik misanthropen noemde. Deze type splitst zich in drie verschillende nuances. De oude jongeheer-misanthroop wordt of : a. kluizenaar, of, b. bon-vivant, bf c. practicus. Allen hebben ze dit gemeen, dat zij, hoezeer zij het zich zelven ook trachten te ontveinzen, toch een min of meer helder bewustzijn hebben deze waarheid : »’t is niet goed dat de mensch alleen zij.” Op verschillende wijzen openbaren zij deze overtuiging. a. De eerstgenoemden, de kluizenaars, doen dit door zich over te geven aan verschillende liefhebberijen. De oude jongeheer-kluizenaar wordt bf kamergeleerde, dat is te zeggen hij werpt zich, zoo als hij daar is .totusteres atque rotundus” in de boekenwereld. Daar leidt hij een volkomen integraal leven. Het doel van dat leven is kennis te verzamelen; doch niet om uit den verkregen schat aan anderen meê te deelen, o neen! Men treft ook in de wetenschap gierigaards aan, die met een’ onverzadelijken dorst naar kennis verzamelen tot hun dood toe; doch zij verschillen nog hierin van de gewone gierigaards, dat zij, terwijl deze bij hun dood althans hunne schatten aan begeerige erfgenamen achterlaten, hun voorraad met zich nemen in het graf. Of deelen zij ook al soms van de resultaten van hun onderzoek het een en ander mede, zoo is dit met het abstracte doel om der wetenschap daardoor van dienst te zijn, indien niet met het zelfzuchtige om zich daardoor naam te maken in de wetenschappelijke wereld. Of (en ziedaar een geval dat duizende malen voorkomt) hij geeft zich over aan eene manie, die den Hollanders in ’t bijzonder eigen is, aan het verzamelen namelijk. Hij rigt een kabinet op van munten, van schilderijen, van wapens, van schulpen en wat dies meer zij, gewoonlijk echter zonder eenig verstand er van te hebben. Welk een goudmijn is zulk een oude jongeheer (want natuurlijk is hij rijk) voor alle prulschilders, die er altijd zeker van kunnen zijn dat zij al hunne producten aan hem kwijt raken; immers, hij vraagt niet naar hunne kunstwaarde , genoeg als zij zijne verzameling kunnen vermeerderen. Wee uwer, indien gij in de handen valt van zulk een ouden jongeheer, gij zijt uws ondanks veroordeeld eenige uren met hem in zijn kabinet door te bren- gen, het in alle rigtingen te doorwandelen, bij ieder stuk stil te staan en er telkens al weder de geschiedenis van aan te hoeren. Hij rekent n zeer uitvoerig de vermoedehjke waarde voor van zijne geheele verzameling, en terwijl gij een gezigt zet, waarop de hoogste bewondering staat geteekend, denkt ge bij u zelven (ik vertrouw ten minsten, lezer, dat gij wel eens zulk eene zondige gedachte koestert) .had ik er slechts een honderdste deel van, wat zou ik het mij ten nutte weten te maken!” Dat er echter onder die verzamelaars ook dezulken gevonden worden, die wezenlijk den eernaam van beschermers der sehoone kunsten verdienen het is mij behoefte het te vermelden. _ In ieder geval is deze klasse verre verheven boven de tweede die ik noemde, die der bon-vkants namelijk. h. Onder deze klasse wênsch ik zoowel meer in 't bijzonder hen gerangschikt te hebben, die hun buik tot hun afgod maken, als in ’t algemeen al dezulken die zich tot levensdoel gesteld hebben de beantwoording der gewigtige vragen : hoe men het gemakkelijkst zierigst leeft, en hoe men op de beste en voordeeligste wijze het meest chic kan slaan? Men behoeft slechts een oppervlakkigen blik rondom zich te slaan, om zich te overtuigen dat hun aantal ver van gering is. >t Zijn al dezulken voor wie het aantrekken van een nieuw vest eene époque in hun leven is, die innig overtuigd zijn van de waarheid van ons aloud spreekwoord dat .de kleeren dea man maken.” ’t Zijn menschen die hunne verbazende nulliteit onder een vreeselijk air weten te verbergen, en die met een grimlach van verachting neêrzien op al die sukkels die daar zwoegen en slaven voor hun dagelijkseh brood. Hunne gewigtige bezigheden bestaan uit eten, drinken en slapen, en als ze des middags aan eene wel voorziene tafel achter hun flesch gezeten zijn, kunnen ze met eene behagelijke deftigheid verzekeren, dat het toch maar het wijsste is het leven zooveel mogelijk te genieten, en dat zoo’n fijne flesch toch gansch niet te versmaden is. ’t Zijn menschen die heel veel vet aan hun ligchaam hebben, maar gewoonlijk heel weinig verstand in hun hoofd en nog minder gevoed in hun hart. ’t Zijn menschen die liefde onzin noemen, en zelfopoffering eene dwaasheid, ’t Zijn menschen, wien men het, toen zij in de wieg lagen »met hunne knietjes tot aan hun kinnetje opgetrokken,” zoo als Hildebrand zegt, reeds kon aanzien dat ze' vóór het oude jongeheerschap gepraedestineerd waren, menschen die nooit eigenlijk jong geweest zijn, die nooit een gekheid begaan hebben (behalve deze eene van in de wereld gekomen te zijn en die was nog buiten hunne schuld), die nooit opgewondenheid gekend hebben, ’t zijn menschen die met het bedaardste gezigt van de wereld zouden hooren dat de wereld vergaan was, als ze slechts wisten dat hun kok, hun wijnkooper en kleermaker nog in leven waren, ’t zijn menschen, die tot het oude jongeheerschap gekomen zijn , omdat zij, zoo als zij het uitdrukken »zich met aan banden wilden leggen,” die gaarne een lief gezigtje zien en gansch niet afkeerig zijn van de vrouwelijke sekse, maar die alleen beschouwen als eender middelen om het leven te veraangenamen, om voldoening te schenken aan hunne dierlijke begeerten : zich aan zulk eene vrouw te verbinden en dan als vader aan ’t hoofd te moeten slaan van een gezin, welk eene dwaasheid 1 Men offert er waarachtig al zijne vrijheid, al zijn gemak aan op! Neen, dan liever ’s middags rustig zijn fleschje Bourgogne gedronken aan de table d’hóte en daarna in de sociëteit met zijne vrienden pleizierig een partijtje gemaakt, dat is nog te doen. Laat ieder hier voor zich zelf zorgen, men is hier immers om het leven te genieten, maar vrouw en kinderen, maar een huishonden, brr! ’t is om iemand een rilling op het lijf te jagen. Wacht slechts gij ongevoelige oude jongeheer, gij ijskoude egoïst, wacht slechts en de tijd zal u eenstot andere gedachte brengen. Eens, in uw ouderdom, als ge gebrekkig en hulpbehoevend zult geworden zijn, zal het beklemmend gevoel van eenzaamheid de ijskorst om uw hart wel ontdooijen, en alles rondom u zal het u als met een spottenden lach toeroepen : gij zijt alleen! Gij hebt bij een uwer vrienden (want ge zult toch wel getrouwde vrienden hebben) de zilveren bruiloft medegevierd. Wat heerschte daar eene gulle, ongedwongene vrolijkheid ! Welk een blos van rein genoegen , van innige levenslust lag er op het gelaat van dat eerwaardige bruidspaar; hoe drongen kinderen en kindskinderen zich alsem strijd om hen heen, om hen met hunne gelukwenschingen en geschenken te overladen. Ook gij kwaamt er, maar gij kwaamt er alleen, men had u genoodigd omdat ge nu eenmaal tot de vrienden behoordet, maar gij gevoeldet er u niet op uwe plaats, wat was het u vreemd in die omgeving! Voor zulk eene hartelijkheid , voor zulk eene vriendschap was uw gemoed niet vatbaar, zij stuitten af op het harnas uwer onverschilligheid. De maaltijd was keurig, ’t ontbrak niet aan fijne wijnsoorten, maar, o wonder! het smaakte u niet, gij kondt er uwe gedachten niet bij bepalen, ’t was als of alle gasten u verwonderd aanzagen , als zweefde de vraag op aller lippen : s hoe 1 gij hier? gij behoort hier niet 1” Het feest is afgeloopen; gij gaat heen, alleen gaat gij huiswaarts, alleen komt ge op uwe eenzame kamer, niemand is er die u welkom heet, die u vriendelijk de hand reikt of u een kus op de lippen drukt; immers, gij verkoost uwe vrijheid; welnu, ge zijt vrij, maar gij zijt ook alleen. Gij wordt oud en met de jaren komen de gebreken des ouderdoms; de jicht of het podagra kwelt u, gij zijt aan uwe kamer, misschien aan uwen stoel gebonden; gij zijt mistroostig, ontevreden over u zelven, ge hebt uwe dwaling leeren inzien en vervloekt die vrijheid die zulk eene eenzaamheid met zich brengt; maar niemand is er die u troost, niemand die u een vriendelijk woord van opbeuring toespreekt. Immers, wie zou zich aan u laten gelegen liggen? Gij zijt vrij, er is geen enkele band die u aan iemand heelit, welnu, geniet uwe vrijheid! Uwe doodsure genaakt, die ure, waarin de menseli de meeste liefde en geheehtheid ondervindt, niet alzoo met u! Gij ligt daar te kermen en te klagen, en gij ligt alleen! Niemand is er dan een oppasser die u bijstaat voor loon! Niemand die u nog gaarne in het leven zou behouden, niemand die u straks zal beweenen, gij sterft en gij sterft alleen! Ziedaar, mijn lezer, de vrijheid van den bon-vivant. c. De derde klasse van oude jongeheeren, die der practici namelijk, is in zoo verre van de andere onderseheiden, dat zij haar integraal leven wel met een leven in fraetiën verwisselt, doeh alleen om daardoor het haar ontbrekende te verkrijgen. ’t Zijn die menschen, die hun gemis aan huiselijk leven en geluk traehten te vergoeden, door zieh in den maalstroom der politiek te werpen, ’t Is toeh eene opmerking, die, geloof ik, vrij algemeen doorgaat, dat de meeste groote politici ongehuwd zijn. En geen wónder; ze hebben daartoe den tijd niet. Er is geen leven, dat, wanneer men er zieh aan wil wijden, meer het geheele bestaan van den menseh vordert en als het ware absorbeert dan het politieke leven. Het moge daarom den ouden jongeheer zijne eenzaamheid eenigzins doen vergeten, het gevoel daarvan uitdooven kan het niet. Doch waar ik van practici spreek, daar moet ik ook gewag maken van eene soort van oude jongeheeren, die wel M, 5 'ganschelijk niet tot de genoemde rubriek behoort, maar die ik hier toch niet met stilzwijgen mag voorbijgaan die Att pUlanthropen namelijk. Goddank, ze worden er gevonden, die oude jongeheeren, die niet deelen in den menschenhaat aan hunne soort eigen maar die hun gevoel van eenzaamheid trachten te vergeten door de zorg voor armen of weezen, voor weldadige inrigtingen ineen woord; die daarvoor noch tijd, noch geld, noch moeite sparen, maar al hunne krachten besteden tot heil hunner medemenschen. ’t Zijnregenten van armhuizen, burgerweeshuizen of soepkokerijen, ’t zijn schoolopzieners , onderwijzers, diakens of ouderlingen, en wat dies meer zij. Eere zij dien oude jongeheeren! Met diepen eerbied verdienen hunne namen genoemd te worden; ’t zijn schitterende starren in een donkeren nacht 1 Doch (dit mogen we niet voorbijzien) oude jongeheeren kunnen op verschillende wijzen tot dien treurigen toestand geraakt zijn ; öf buiten, of door hunne eigene schuld. En zeker, we mogen het met eenige voldoening verklaren, het eerste geval komt het meest voor. Ja, het is niet gering, het aantal dier beklagenswaardigen, die u nog vele blaauwe plekken als gedenkteekenen hunner ijverige, helaas vergeefsche, pogingen, om de gunst der schoone sekse te winnen, zouden kunnen aanwijzen, dier .charmante” jongelieden, die vergeefsch tallooze filtra hebben aangewend als zoovele stormrammen om het hart hunner uitverkorene te bestormen; en wilt ge een sterk sprekend blijk zien van den algemeenen afkeer van het oude Jongeheerschap, let slechts in onze nieuwspapieren op die ondingen die met den naam van n liuwelijksaanvragen” bestempeld worden; helaas! hoe grieft het mij voor de eer der schoone kunne, hier te moeten bijvoegen, dat het pogingen zijn maar al te dikwijls met een goeden uitslag bekroond. t Geval is eehter ook denkbaar dat men (risum teneacis amici Ij geheel door eigen schuld tot den toestand van oude jongeheer geraakt is, dat men nooit pogingen heeft aangewend om zich eene hulpe te zoeken tegenover zieh, ja, wat meer zegt, dat men nooit de gedachte daaraan gekoesterd heeft. Dat het hoogst zeldzaam is, is zeker, immers, lezer, ik heb u slechts op één voorbeeld te wijzen, en gij zult onmiddellijk overtuigd zijn, immers, zelfs Pieter Stastok was »waratje verliefd” en bloosde toen hij zijn kous aantrok. Èien ding is zeker dat zij allen, èn misanthropen èn philanthropeu (1) de leemte in hun bestaan op de eene of andere wijze trachten aan te vullen, dat zij allen in meerdere of mindere mate behoefte gevoelen aan een tweede ik, aan eene hulpe als tegenover zich. MOEAAL. O gij, die nog jongeheer zijt, wacht u voor het oude jongeheerschap ! Utrecht Nov. 1854, (1) Én zij die met, èn zij die buiten hunne schuld tot den toestand vuu oude jongeheer geraakt zijn. 5» EEN OUD MiNUSCRIPÏ. geloof wel, dat bijna aan ieder student, hetzij almanak met een der voortbrengselen van zijn’ geest te verrijken, hetzij hij zich bepaalde tot het lezen van die van anderen , dikwijls eene vraag voor den geest is gekomen, wier beantwoording hem bij naauwkeurig onderzoek niet zoo gemakkelijk toescheen, als ze hem eerst voorkwam, namelijk de vraag : welke stukken zijn voor een’ studenten almanak geschikt? Het was eene sombere regenachtige dag in de vacantie; niemand of niets vertoonde zich op straat dat mij had kunnen afleiden; ik had op dat oogenblik niets bepaalds te doen, toen deze vraag ook mij voor den geest kwam en mij weldra geheel en al bezig hield. Ja, welke stukken behoorde eene redactie van den studenten-alma» nak toch wel op te nemen?.... Onwillekeurig was ik van mijn’ stoel opgestaan en liep de kamer op en neer zonder daardoor veel verder te komen met mijne overdenkingen. Eindelijk opende ik eene groote boekenkast, en nam er werktuigelijk dan het eene, dan het andere boek uit, om te zien of het toeval mij iets aan de hand zou doen, dat mij tot eene juiste beantwoording dezer in mijne gedachte opgekomene vraag zou kunnen behulpzaam zijn. Hoe dikwijls wordt niet datzelfde toeval hier vergeefs ingeroepen; hoe zelden komt het ons te hulp op het meest gewensehte oogenblik 1 Toen echter was dit het geval; juist toen ik mijn blind zoeken wilde staken, viel mij, terwijl ik een door mij opgenomen boek weder op zijne plaats zette, een manuscript in het oog, dat, achter eene groote foliant verborgen, naar deszelfs geele kleur en verbleekte letters te oordeelen, daar al jaren lang moest hebben gelegen. Hoe het kwam, weet ik niet; maar eene geheime stem fluisterde mij in, dat ik hierin de beantwoording mijner vraag zou vinden. Ik sloeg het ding open, zette mij voor mijne schrijftafel en begon te lezen. Het was een fragment van een brief zonder adres en onderteekening; ik zal het hier in zijn geheel laten volgen en mij van alle commentariën onthouden. De lezer oordeele Zoo voelt ook gij dan, neefje, u geroepen om schrijver te worden; zoo wilt ook gij u voegen onder de tegenwoordig zoo talrijke bende jonge auteurs van wier voortbrengselen de tijdschriften en almanakken overvloeijen. Ik wil u niet vragen, waarop die roeping steunt; dat is mijne zaak niet, en bovendien vind ik uw argument; j hoe zou men weten of men aanleg had om schrijver te worden, als men het niet eens probeerde?” zoo mooi en onwederlegbaar, dat ik mij maar zal bepalen tot het beantwoorden van het gedeelte van uw brief, dat er op volgt. Gij hebt mij om raad gevraagd, welke onderwerpen ik het geschiktst tot behandeling zou vinden voor den studenten-almanak, waarin gij de eerstelingen van uw vernuft wildet opgenomen hebben en verder of ik u omtrent de manier van bewerking enz. eenige inlichtingen zou willen geven. Gij zult mij toegeven, dat uwe eerste vraag voor mij moeijelijk te beantwoorden was; voor mij , die nooit een studenten-almanak heb gelezen. Bijna had ik u dus, tot mijne groote spijt, mijn’ raad moeten ontzeggen, toen ik op het denkbeeld kwam eenige studenten-almanakken te laten komen, zooveel als mijn boekverkooper maar had. Ik kreeg er zulk eene massa, niet alleen van uwe academie maar ook van de andere, dat ik er in het eerst voor terug deinsde. Ik heb er echter een avond voor gevonden, heb de meeste gelezen en zal u nu naar mijn beste weten raad geven. Versta mij echter wel : ik kan u alleen antwoorden op de vraag, welke stukken men voor een’ studenten-almanak geschikt rekent, niet op die, welke er voor geschikt zijn. Vooreerst hebt gij de keuze tusschen poëzij en proza, welk laatste genre u misschien oppervlakkig het gemakkelijkste zal toeschijnen; men behoeft zich dan toch niet te kwellen om rijmwoorden te vinden, een werk, dat soms aan menig jeugdig schrijver den slaap uit de oogen houdt; en men bekommert zich niet om de maat, dien toom, welke de vorm aan het naar hoogere spheren strevend dichterlijk genie oplegt. ’t Is waar; maar als men eenmaal wat aan die hinderpalen van rijm en maat gewoon is, als men eenmaal wat hoogdravende uitdrukkingen kan vinden en tusschenbeide eens een nieuw woord smeden, dat niemand begrijpt, maar waarvan menigeen denkt dat er heel wat achter zit, dan heeft de poëzij (altijd voor een’ almanak) zoo oneindig veel voor, dat ik niet twijfel, of gij zult bij nadere overweging dezen vorm wel kiezen om uwe eerste schreden te doen op den baan des roems. Verbeeld u maar eens eenige pagina’s proza, waarin van begin tot eind geen enkel denkbeeld te vinden is; dat alleen eene verzameling van goedgeronde niets zeggende volzinnen bevat : zal zulk een stuk ooit aan iemand kunnen bevallen ? Den minstgeletterden lezer zoude immers dadelijk het onbeduidende van zulk een stuk in het ooovallen. Hoe geheel anders is poëzij : lees slechts met een weinig gevoel in nw stem eenige vloeijende, welluidende, door sierlijke, soms hoogdravende woorden opgeluisterde verzen voor, waar hoegenaamd geen zin in is; en ik wed wat gij wilt, dat een groot gedeelte uwer toehoorders, vooral als er dames bij zijn, het wonderschoon zullen vinden. Het genre nu van poëzij, dat ik u ten sterkste aanraad is het erotische; want hierbij kan men met verreweg den besten uitslag mooije woorden gebruiken om het publiek wat zand in de oogen te strooijen, wanneer men tusschenbeide eens om een idee verlegen zit. Eenige schemata zal ik u geven; gij kunt ze uitwerken als gij wilt. Begin bijv. met te zeggen dat gij Laura of Elise of wie gij wilt, hartstogtelijk, vurig, innig ad. lib. bemint; dat gij haar ziet in de geheele natuur, dat de vogelen haren naam kweelen, dat er bloemen ontluiken op de plaats waar zij haren ligten voetstap heeft nedergedrukt. Dit alles is op zijn minst drie coupletten. Maar hoe haar uwe liefde te toonen; o, dat zij slechts spreke; geene opofferingen zijn u te groot om slechts één glimlach van haar te genieten; ach, kwam er maar een schipbreuk of een brand, waarin gij haar leven zoudt kunnen redden, haar in de armen van haren tot tranen bewogenen vader terugvoeren en eindelijk in een hemel van zaligheid verplaatst worden door hare wederliefde. Nu neefje, wmt zegje, daar is wel iets van te maken, maar, denk er aan, dat het niet altijd zoo mooi moet eindigen. Het lijkt er in het geheel niet naar. Ook in het begin kan men ontzettend variëren. Met de eenvoudige vraag : Zal zij mijne liefde beantwoorden, —of verstooten, mij te zalig voor deze aarde maken, of het leven tot een last doen zijn?—kunt gij al heel wat coupletjes vullen. Oppervlakkig zoudt gij zeggen, dat iu beide gevallen hetzij men in zalige gewesten zich verplaatst gevoeld, hetzij men op het punt is zich van het ondragelijk gewordene leven te berooven, men al heel weinig geschikt is om een goed, prozaïsch echtgenoot en vader te worden , maar laat ik u eens vooral zeggen dat men in dit genre van poëzij volstrekt niet aan zulke alledaagsche dingen mag denken. Maar het mooiste komt nog aan : eene gestorvene geliefde. Zulk een onderwerp kunt gij het beste behandelen , in den vorm eener ontboezeming aan de maan , of aan den nachtwind, die door dorre bladeren ruiseht, en over haar graf met zijn’ koelen adem henenstrijkt. Gij beschrijft dan eerst de zaligheid, die gij deelachtig waart; de liefelijke avonden door u bij maanlicht op een bankje onder een boom gesleten enz.; maar de engel des doods nam haar weg van deze aarde, daar zij te goed voor was. O maan , o nachtwind, o zee die mij steeds haren naam schijnt toe te roepen in uw golfgeklots, als eene geheimzinnige stem uit het rijk der dooden. En nu hebt gij eene heerlijke gelegenheid om te spreken over bezweken idealen eener luehtkasteelbouwzieke jeugd, en hoe het grimmige noodlot u onder een helsch gelach het hart van een heeft gereten en u in een poel van wanhoop heeft gestort, waaruit niets u zal redden, dan.... de dood. Van een ander onderwerp, namelijk eene hopelooze liefde, vond ik zooveel te zeggen, dat ik zelf maar eens aan het proberen ben gegaan. Gij kunt nu hieruit nog beter dan uit de door mij opgegevene voorbeelden putten. Nota bene, hexameters in erotische poëzij is iets nieuws; als gij kunt gebruik ze dan ook, dan zult gij ontzettend veel opgang maken. Loodregt schiet op den middag de zon hare brandende stralen Op het naar koelte en vocht zoo verlangende aardrijk ter neder. Zie het verflenste viooltje, dat gisteren door hare geuren Nog verrukte den wand’laar die moede zich nedergevlijd had, Digt bij de plaats waar het stond. Zie den landman, die ginder in ’t veld staat; Zweetende laadt hij een wagen met hooi, om brood te verdienen Voor zijne, hem zoo dierbare vrouw en aanvallige kinderen. Alles in deze natuur verlangt naar verkoelende regen. Maar als dan ook eene wolk zich vertoont aan den gloeijenden I hemel, En eene lieflijk verkwikkende stroom op ’t dorstige bloempje Neêrkomt, en ook onzen landman verfrischt, en ’t droevige aardrijk Woèr doet herleven; zie dan eens hoe schoon : het bloempje verheft zich Weer op haar stengel en lieflijker geuren verspreidt het dan vroeger : Kortom, krachtigersehijntdenatuurna’thevigeonweêr. Even zoo dor naar verkwikking verlangend, versmachtte ook eens jonglings Hart, naar eene den jeugdigen menschen vereedlende hartstogt Naar die gemoedssy mpathie van ziel, welke nimmer een slecht mensch Kan in deszelfs volmaaktheid genieten; maar ons reeds op aarde Geeft eene zalige voorsmaak van dat, ’t welk ons later misschien eens Staat in den hemel te wachten de jongling smachtte naar liefde Muse 1 beziel mij thans met de hoogstopgewondene aandrift Die ooit snarengetokkel oflieromvatting vereischt heeft; Want ik moet dieschoone engelin , die hemelsche beeldnis Die ’t ontvlambare hart des jonglings wist te bekoren, Schild’ren in vurigen gloed doch ’t is mij te moeilijkak durf niet. Eens had hij haar slechts gezien, en de vurige glans harer oogen Drong als een gloeijende stroom van lava zijn smachtend gemoed in, Evenzoo als des nachts voor den scheepling een lichtende baken Troost spreidt in zijne ziel en hij juichend na stormen een wijkplaats Ziet voor zijnen geteisterden bodem : zoo schenen die oogen Toe den jongling te roepen : i> bij mij is geluk en is vrede” » Hier is de plaats waar gij reeds op aarde ’t geluk kunt verwerven” » Dat in vuur’ge idealen de dichters zoo menigwerf schetsen” » Doch op aarde aan niemand behalve aan ons beiden beschoren” »Is en zal zijndoch helaas ’t was louter verbeelding : zij sprak niet I Eens op een dag , dat hij dweepte van haar, ach , wanneer deed hij dit niet 1 Zag hij voor zich uit (’t was op straat) hare schoone gestalte. Maar zij was niet alleen :er ging iemand nevens, in wien hij Door zijne vurige liefde scherpzinnig, haar’min naar erkende. Ja! ’t was waar: zij was geëngageerd; hij hoorde ’t nu spoedig. Weg was zijn levensgeluk in ’t voor altijd verlorene droombeeld 1 O! op welke manier zal ik nu al die slaaplooze nachten Schetsen van hem als hij steeds om en om zich rusteloosdraaide, In zijn eenzaam bed en te midden der eenzame wereld. (Want een woestijn is de wereld voor hem , die hooploos verliefd is) Ja! daar kwamen hem weder te binnen die lieflijke oogen, Boven dien fijn besnedenen neus, die aan’t mondje niets toegaf. En die zoo schoone gestalte, die hem aan een fee had doen denken, Toen hij haar’t eerst in een schitterende zaal (tot zijn ong’luk) gezien had. Maar dan dacht hij ook aan hem , die zijn lieflijke droomen Had voor eeuwig verstoord; zijn geluk voor eeuwig vernietigd. Aan hem, die haar bezat—o kon hij, hij zou hem vermorz’len Tusschen de planken van ’t bed en zijn ligehaam aan stukjes gesneden Langzaam laten verbranden op ’t vuur, en zijne asch aan de winden Geven prijs bij schaterend duivelsgehoonlach : dat zou hem Goed doen aan zijn door stormen geteisterden staat van gezondheid O , dan zou hij met zijne geliefde doorleven een Eden, O , dan zou hij zeggen : vaarwel ambitie, vaarwel gij Kustlooze eerzucht der meuschen ; dat alles verga mits wij leven, Mits wij gelukkig te zamen, gelijk mogen leven en sterven, Zonder een ander te hebben doel, dan elkander zoo zalig Moog’lijk temaken, aan’t einde der aarde zonder gemeenschap. Met de zoo woelige menschheid; o, in een hutje van klei slechts. Zouden wij beiden zijn even gelukkig als zingende voog’len Die op een tak bij mooi weer een loflied kweelen ter eere, Van de zoo schoone natuur en van hunnen jeugdigen leeftijd. Somber zat aaa ’t outbijt (hij gebruikte er uiets van) des morgens Onze rampzaligejong’ling, de dood In het harte ter neder; Voor hem stond een flesch port, een pistool lag daarnaast; hij bedacht zich Welk van de twee wel het beste zou zijn, om laafnis te schenken Aan zijn droevig gemoed; doch onder het peinzen beving hem Eensklaps de slaap, dien hij vruchtloos gezocht had op ’t donzige leger. ’t Was te vergeefs, dat hij zich wou verzetten; zijne oogleden sloten Zich onder d’invloed des magtigen Gods, dien d’oudheid vereerde, En hij sliep in; Naarligchaaraslechts, want in zijn verbeelding Zag hij een aaklig verschijnsel: een kerkhof door ’t maanlicht beschenen Met eene opene doodkist; daarin lag een lijk; ’t was het zijne Zonder een enkle er bij , die tranen van deelneming stortte ! ’t Nachtgezigt week ; een ander verscheen; het was hem als of liij. Was in een schitt’rende balzaal, zoo schoon als hij immer gezien had. En daar zag hij die schoone gedaante, die hij zoo beminde Rijk gekleed, en door ieder geëerd als dame des huizes; En zij zag naar haar’ echtgenoot, op met lieflijke oogen Zonder te denken aan ’t aaklig geraamte, dat nu op het kerkhof. Eenzaam lag en verlaten , gestorven aan hooplooze liefde I Dit was te veel; hij ontrukt zieh den slaap en grijpt het pistool aan. Met eene bevende hand drukt hij af, —en de moordende kogel Treft hem in ’t hart;..,. Zij trouwde en was zeer gelukkig. SVEN DUFVA. EENE BA.LLABE VAN EUNNEBURG. Dufva’s vader was sergeant, oud, grijs enjiehtig thans, Streed hij in acht-en-tachtig meê, en was toen heel wat mans; Een kleine hoeve gaf hem brood , de netste die ik ken, Achtkindren zaten rond zijn disch , de jongste heette Sven. Of nu de voorraad van verstand iii ’t brein van d’ ouden man Wel zooveel hoofden vullen kon , is meer dan ’k melden kan. Dit ’s zeker, dat het ouder kroost te veel trok uit dat brein. Want die het laatst ter wereld kwam kreeg op zijn best een grein. Sven groeide alevel als een kool, werd lang en ijzersterk, Hij rooide boomen, spitte’t veld, deed altijd ’t zwaarste werk. Was opgeruimder, ed’ler zelfs dan menig wijzer menseh. En deed al wat men hem verzocht maar deed het nooit naar wenseh. »In ’s Hemels naam, mijn arme knaap, waar moet het met je heen ?” Sprak raenigwerf de oude man en klaagde steen en been. Tot eindlijk Sven de kwelling moê, waarmee men hem bezocht Eens voor zichzelv’ aan ’t deuken ging, zoo wijs als hij vermogt. Toen alzoo de oud-sergeant eens weer begon met ’t oude lied: » Sven wat er van je worden moet, ik weet het waarlijk niet.” Mistrouwde de oude zijn gehoor, ja schrikte metterdaad, Toen Sven zijn mond wijd opeudeed en zei : »Ik wèl, soldaat.” De oud-gediende staarde een wijl den jongen toornig aan. » Verschoppeling 1 wat, jij soldaat I jij wapens dragen gaan!” »Ja,” zei de zoon, » hier loopt het spaak, niets vlot hier van mijn hand Misschien dat sterven beter lukt voor vorst en vaderland. Dat trof bij vader vlak in ’t wit. jSven,” zei hij, »ga dan maar.” Sven trok met ’t raudsel op den rug naar ’t kamp niet ver van daar; Hij had de maat en ampel ook : men voiid er zoo geen drie, Dus trad hij daadlijk als rekruut iu Duncker’s kompagnie. Aldra werd Sven voor ’t eerst gedrild. Dat schouwspel was zoo mal, Zoo koddig, als je er weinig ziet in ’t aai dsehe tranendal. De korporaal lei knoop op knoop, of lagehte als de rest. M. 6 Op Sven’s gelaat las iedereen : och heusch ! ik doe mijn best. En ’t leed geen twijfel, zijn geduld hield stand week uit, week in. Hij stapte dat de grond weerklonk, en ’t zweet droop van zijn kin, Maar was ’t kommando b regts-om-keer!” dan raakte alles mis Want regts oflinks onthield hij nooit, maar zwenkte op de gis. Hij leerde » op schouder het geweer!” en dan n geweer te voet!” ’t Gebruiken van de bajonet, dat ging een paar maal goed. Doch volgde er » presenteer ’t geweer!” hij bragt het op den grond Of haastig beurde hij de kolf ter hoogte van zijn mond. Dus won de meening veld : met Sven was ’t lang niet in den haak En officieren, manschap, elk stak met zoo’n uil den draak. Sven echter ging bedaard zijn gang, gaf om ’t gespot geen duit ’t Zou bet’ren, dacht hij, met ter tijd, en toen brak de oorlog uit. De Eusman viel in Dinlands dreef, hij hield er duchtig huis, Dacht mooglijk ’t ongestraft te doen, doch Zweden zei: abuis! De dag voor d’ uitmarscli kwam. Vooraf nam Duncker ’t in beraad, Of met zijn minimum verstand, Sven deugde voor soldaat. Sven liet ze praten, stond er bij en zei slechts dit: b ik meen, B Dat, mag ik niet met de andren meê, dan moet ik wel alleen.” Geweer en raadsel op den rug, marsoheerde hij met vlijt Deed dienst als wacht in tijd van rust, als voorman in den strijd, En ’t zij hij post hield, ’t zij hij streed, steeds hield hij voet bij stek, En niemand wreef hem lafheid aan, al daeht men soms : hij ’s gek. De dappre Sandels week terug voor Eussische overmagt Weshalf hij langs een smallen stroom zijn troepen henenbragt. Een eind wegs verder lag een brug, den Zweden slechts bekend Een kleine bende hield daar wacht, een twintig man omtrent. Dat troepje was voor kort belast met ’t effnen van een pad En rustte nu van d’ arbeid uit, daar ’t niets te vreezen had. Zij lagen in een pachthoef t’huis, en deden zich te goed En zetten Sven alleen op wacht, zooals men ’t honden doet. Maar plotsling keerde ’t blaadje om. Daar rent met woeste vaart Een adjudant van Sandels aan, en roept van ’t dampend paard: » Op 1 mannen, op 1 en naar de brug, om Gods wil houdt daar stand i> De vijand wil den overtogt, hij naakt aan genen kant. » Kap’tein 1” zoo roept hij dezen toe, » verniel de brug, als ’t kan, » Of houd den vijand op en vecht, tot op den laatsten man; 1) Verloren zijn we allemaal, valt hij ons in den rug ï Zoo aanstonds brengt de generaal versterking bij de brug.” Weg ijlt hij in galop. De troep is pas der brug nabij. Of zie ! daar daagt de vijand op omhoog aan de overzij. Hij breidt zich uit, sluit digter op, legt aan, het hagelt lood. 6* Eu ’s vijands eerste groet velt acht der dappre Einnen dood. Dat was te veel, zij deinzen reeds, wie toefde waar wel zot. Een tweede laag het troepje dunt vijfman is ’t overschot. Thans kommaudeert de kapitein : terug 1 want nood breekt wet. Doch Sven begrijpt dien last verkeerd en velt zijn bajonet. En toen de rest ecns ommekeek, beging hij bok op bok. Daar hij in plaats van op de vlugt, den vijand tegentrok. Daar stond hij op de smalle brug, een rots gelijkend, pal. Gereed te toonen wat hij wist van wapens en dat al. Al was ’t niet veel, het kwam te pas. De vijand rukte aan. En in een oogwenk was de brug met ’svijands volk bclaan. Zij stormden voorwaarts, één voor één; Sven stond en wachtte slechts Doorstak ze dan of smeet ze neer in ’t water links en regts.— Dien reus te vellen viel niet ligt, al wou men op den duur. De voorste vijand schutte hem voor ’sandren kogelvuur. Ze werden razend, eiken stap zoo duur te zien gekocht: Toen Sandels met zijn bende naakte en zag hoe Dufva voclit. » Ha, bravo!” riep hij uit van ver,» houd stand, mijn trouwe held! » Laat niet één duivel daar voorbij, ik kom ter hulp gesneld. i Dat ’s vechten als een Ein betaamt, vliegt mannen tot ontzet! I Valt aan den vijand! gindsche held heeft Zvvedens heir gered.” En spoedig, toen de vijand zag, dat de aanval was mislukt Trok ’t Russisch leger langzaam af, de prooi was hun ontrukt. Maar toen ook sprong de generaal van ’t paard en eischte luid Den man te zien, die op die brug den vijand had gestuit. Zij wezen hem Sven Dufva aan. Diens strijd was afgestreên. Hij had gevochten fier en stout, zoo vecht een held alleen. Verwinnend had hij rust erlangd van ’t woelig krijgsbedrijf. Nog even kalm stond zijn gelaat, maar ’t was verbleekt en stijf. En Sandels boog zich over hem, die sliep op ’t bed van eer. Het was geen vreemde dien hij vond, die trekken zag hij meer. Helaas! als vroeger naast den held was ’t gras doorweekt en rood Een kogel had zijn borst doorhoord, hij lag daar kil en dood. ï Die kogel wist wel waar hij trof, zooals het spreekwoord zegt,” Sprak Sandels met een droeven lach, »’t heeft hier volkomen regt: t Hij heeft ’s mans brein gespaard, want dat, was toch ’s mans zwakste part, I) En trof wat heel wat beter was, zijn edel, dapper hart.” En door het leger wijd en zijd, liep als een vuur dees maar. En allen stemden daarin zaam, ’t gesproken woord was waar; Diens armen Sveu’s verstand was schaarsch, de dienst er van hoogst schraal. 1 Zijn hoofd was zwak,” zei ieder, »maar zijn hart was trouw als staal.” Naar het Engelsch. DE ARME STUDEKT. ten onrefjte wordt, naar mijn inzien althans, studententijd de gelukkigste periode van ons # leven genoemd. Pas van de slaafsche boeijen van gymnasium- of kostschooltuclit ontslagen, staan wij onafhankelijk, vol levenslust en vol zelfvertrouwen aan het begin van een leven, waarvan wij ons de schoonste idealen voorstellen. En inderdaad tusschen de eentoonige schooljaren en het zoo dikwerf door rampen en tegenspoeden van allerlei aard vergalde volgende leven, ligt de studententijd als eene liefelijke oase. Daar geen banden meer en nog geene zorgen ; daar heerschten vriendschap, vertrouwen en opregtheid in al hunne reinheid; vi'ant de jonge meiisch heelt een afkeer van onopregtheid, en de tijd is voor hem nog niet gekomen, waarin de wereld hem leeren zal, hoe verkiesselijker égoïsme, ge- veinsdheid en wantrouwen zijn, boven die dwaze zelfverloochening en rondborstigheid der onervarene jeugd. In een woord, wij kunnen in onzen academietijd genoegens smaken, zoo als wij ze later niet meer hebben zullen: maar waarvan de herinnering ons tot het laatste van ons leven zal bijblijven. Doch er zijn er onder ons, voor wie de studententijd geen genot opleverl, die reeds hier onder zorgen en tegenspoeden gebukt gaan, welke hunne jeugdige vrolijkheid doen verdwijnen, hen vroeger oud doen worden, en hen dikwijls wrevelig en wantrouwend maken; ik bedoel de arme studenten, de jongelui, wien het niet convenieert jong te zijn. Keeds van den beginne af aan is hunne positie geheel anders dan die van zoo vele andere jongelui. Waren deze gewoon hun’ studententijd als een voor hen liggend El Dorado te beschouwen, als een tijd, waarin zij die vervelende schooldagen ruimschoots zouden vergoed zien; waarin zij op mooije zomerdagen geene onafzienbare rij van jaartallen in hunne zwakke en onwillige hersenen behoefden te prenten; gene weten, dat de studententijd voor hen een tijd van beproeving zal zijn, een tijd waarin zij veel zullen moeten werken en zich alle genoegens ontzeggen; een tijd, waarin zij reeds de zorgen en teleurstellingen van den rijperen leeftijd zullen ondervinden, ; Stelt n eens zoodanig iemand voor, mijne lezers, neemt eens iemand, die even vrolijk, even vol levenslast is als menige rijkere; die even als hij, eene beschaafde opvoeding heeft genoten, en gaat dan eens het verschil na in hunne manier van leven. Met een beklemd hart doet de arme student zijne intrede in de studentenwereld. Hij weet, hoe zwaar het zijne ouders vult, hem te laten studeren; dat zij, om voor hem geld te kunnen besparen, zich in huis alles ontzeggen; dat elk genoegen, al is het nog zoo onschuldig, dat hij zich veroorlooft, met moeite door zijne ouders kan bekostigd worden; hij zou wel een door en door slecht hart moeten hebben , wanneer hij niet dankbaar was voor hunne opofferingen, en van zijn’ kant niet alles trachtte te doen, zoo min mogelijk geld te verteren. En welke zijn nu de genoegens, die hem op de academie wachten? Welke liefhebberijen kan hij inwilligen, welke uitspanningen zich veroorlooven? Wanneer hij gezellig en vrolijk van aard is en gaarne vele kennissen zou willen maken, moet hij zich zulks ontzeggen. De jongelui, daar hij zich in zijn’ groentijd reeds toe getrokken gevoelde, moet hij ontwijken, want hij kan niet met hen omgaan; naderhand toch ziet hij die jongelui lid worden van alle academische inrigtingen, ziet hij hen vrolijke feestjes vieren, de kroeg en den bak frequenteren, met mooi weder gaan rijden ; hoe zou hij nu met hen kunnen omgaan, hij, wien al die genoegens te duur zijn? O, het moet hard zijn, wanneer men zoo rondom zich iedereen de lente des levens volop ziet genieten ; wanneer men de jongelui zoo vrolijk en onbezorgd aan feestjes ziet deelnemen, alle vermakelijkheden genieten; en men denkt daarbij aan zijne eenzame, ongezellige, armoedige kamer, waar nooit van feestjes sprake is en waar op de geringste gemakken des levens moet uitgezuinigd worden I Maar, zal men misschien zeggen, de arme student kan met zijns gelijken omgaan, en al moet hij zich dan feestvieien en wijndrinken ontzeggen, toeh het genoegen hebben van gezelligen omgang met zijne kennissen even als wij allen. Maar ach, al te dikwijls staan de jongelui, die gelijk met hem staan in vermogen, ver beneden hem in opvoeding en beschaving; hun toon, hunne manieren hinderen hem, want hij heeft eene fatsoenlijke opvoeding gehad; hij moet met hen omgaan, want hij heeft anders niemand, en het bewustzijn, dat hij bij hen niet hoort, en dat de jongelui, met wie hij in beschaafde manieren en conversatie gelijk zou staan, hem meestal niet conveniëren , maakt hem wrevelig en onaangenaam voor zijne kennissen; hij voert tegen hen een’ toon van meerderheid, die zij niet kunnen dulden; zij vinden hem trotseh en verwaand, als zij zien, dat hij hen behandelt als jongelui, met wie hij moet omgaan, omdat hij niemand anders heeft; in één woord : hij staat alleen; verlaten en miskend, hij heeft niemand, om zijn gemoed in uit te storten. Gesteld; de arme student is aan de academie gekomen vol ijver voor de studie; hij beeft goeden aanleg, verlaat met grondige voorbereidende kennis het gymnasium, en heeft ambitie in het vak, waarin hij gaat studeren. Maar ook hierin zal het gemis aan vermogen hem altijd in den weg staan; immers, bij de tegenwoordige hoogte waarop de wetenschappen staan, terwijl er gedurig nieuwe ontdekkingen plaats hebben, nieuwe leerstellingen opgeworpen worden, nieuwe schreden gedaan worden op het veld van elk vak van wetenschap, kan hij niet op de hoogte van zijn’ tijd blijven, hij moet zich behelpen met de boeken, die zijn vader reeds voor hem gebruikt heeft; nieuwe boeken kan hij zich niet aanschaffen; en hij moet zien dat jongelui van minder aanleg het oneindig verder brengen; zij zijn immers in de gelegenheid zich alles aan te schaffen, wat zij voor hunne studiën behoeven. Even als nu voor hem de omgang met kennissen gerinois, even als hij in zijne studiën belemmerd wordt, zoo zijn hem ook zijne liefhebberijen ontzegd. Hij is b. v. muzijkaal, in zijne uren van uitspanning was hem vroeger de muzijk het grootste genoegen; hij had veel aanleg en had het al vrij ver gebragt; ook hieraan moet hij renonceren : het conveniëert hem niet eene piano op zijne kamer te hebben en hij wil zijne ouders niet berooven van het oude hakkebord, dat bij hen toch nog als een voorwerp van w’eelde in de mooiste kamer staat; en speelt bij een ander instrument, dat hij zich gemakkelijker kan aanschaffeu, dan blijft zijne collectie muzijk toch altijd zeer gering. Wanneer wij anderen nu in den winter aanhoudend verrukt worden, door de schoonste uitvoeringen, wanneer concert op concert zich opvolgen, en wij ons in muzijkaal genot als het ware baden; dan zit de arme student te huis; want hij kan slechts zelden een concert gaan bijwonen , en toch zou hij er meer genieten dan zoo vele van die ingeregen heertjes, die voor het orchest staande hunne irréprochable kleeding, vreesselijke snorren en élégante houdingen, tot een voorwerp van bewondering, verbazing of spot aan het publiek doen strekken. Voor hem dus geen genot, geene uitspanning, geen feestjes, geene gezelschappen, geen kroeg, geen bak, geen paardrijden, geen coraedie, geen zwemschool, maar een vreugdeloos eentoonig leven, collegehouden en werken. En wat nog erger is; hij wordt miskend , hij wordt verkeerd beoordeeld, door jongelui die misschien ver beneden hem staan; de jongelui die veel geld verteren, veel wijn drinken, en met de vier rijden, noemen hem een’ saaijen vent, een’ pummel. En vraagt gij hun waarom, dan zullen zij u antwoorden : Omdat hij in den groentijd al met niemand wilde te doen hebben, omdat hij schuw en vreesachtio- was om kennis te maken, omdat hij nooit op de groenenkroeg kwam, even als hij nu nooit op de studentenkroeg komt, dan om een courant te lezen; omdat hij na zijne ontgroening geene ontgroeiipartij gaf, en geen lid werd van het studenten-concert en Olympia; omdat hij naderhand niets doet als werken, omdat men hem nooit ziet, en omdat hij met niemand omgaat. Met andere woorden ; omdat hij geen geld heeft, zooals gij Mijnheer 1 En zoo hij nu in zijn’ studententijd al de genoegens mist, die anders aan zijn’ leeftijd zoo natuurlijk eigen zijn; hij mist daarenboven het groote genot, van naderhand in zijn’ ouderdom, wanneer hij in het verledene leeft, daar hij niet meer op de toekomst durft hopen, zich nog die dagen te binnen te brengen, toen het bloed hem sneller door de aderen vloeide, zijn nu ingezonken oog schitterde, en zijne nu bevende hand nog vurige kracht bezat. Zijne jonge dagen immers, wat stellen zij hem anders voor dan onophoudelijke privaties, gemis aan alle genot, vernederingen! Welk een onderscheid bij anderen; let maar eens op met welk eenc vreugde oude lieden nog aan hun’ studententijd terug denken; zij voelen zich als het ware verjongd, wanneer zij aan het hoekje van den haard onder een glas wijn nog hunne oude kwajongensstreken ophalen, waardoor zij aan de oude dames eenontlokken, de jonge meisjes doen blozen, en hun’ neef den gymnasiast, die met het vooruitzigt zit, den volgenden dag op Xenophon te rijden, een riem onder het hart steken en troosten met het vooruitzigt van betere dagen. Gij hebt het voorzeker dikwijls zelf bijgewoond, mijne lezers als gij dan die oude heeren , maar wier hart nog jong was, elkander nog hoordet plagen, door elkander de gelegenheden te herinneren, B'aar zij op feesten wat dronken waren geweest, en hoe zij dit al lagchende trachtten te ontkennen. Neem nu den man in zijne kindsheid, in zijnen studententijd, in zijn’ onderdom. In zijne kindsheiii, als nog geene zorgen hem kwellen, ziet hij altijd verlangend uit naar de toekomst; de ramp van schoolgaan, die wij misschien als nietsbeteekenend achten, is hem eene ware kwelling; doch hij heeft een’ aangenamen onbczorgden studententijd voor zich; en hij leeft en geniet reeds in de toekomst. De student geniet het tegenwoordige; de schooltueht is vergeten, de onaangename dagen vergoed ;de toekomst boezemt hem geen zorg in, want hij heeft toch geld genoeg; en wat zoude het er nog toe doen, zoo hij geene betrekking kreeg. De oude man eindelijk geniet in het verledene; w'ant de toekomst is voor hem niet meer, en het tegenwoordige levert hem weinig genot. Hij heeft immers zoovele banden , die den jongen mensch aan het leven hechten, verloren; velen van hen die hem dierbaar waren zijn hem ontvallen; wat wonder dan dat zijn geest nog gedurig op de bloemrijke paden terugziet zijner voor altijd verdorde jeugd ! Maar voor den armen student, was als kind het genot in de toekomst gering, het genot in het tegenwoordige als jong mensch, nul; en het genot in het verledene als oud man, negatief. rRAGMENTARISCHE PROEVE EENER KORTE KRONIJK, VAN HET AKADEMIE-JAAE RECTORE MAGNIFICO. HENRICO, EGBERTO, VINKE. September 5. Terugkomst te Utrecht. Meer liefde voor uit- dan voor inspanning. > 6. Ontdekkingsreizenopderespectieve kamers. > 10. Dreigende donderwolken. »’t Zal niet lang meer duren, we gaan naar de kamp van Zeist.” » 11. Bestorming van ’t Hotel Groen. » 13. Leeuwenridders in Utrecht. t 13. Veel meisjes verrast door minnebrieven; veel woedende kostsehoolhouderessen; veel balsem voor oude jonge dames. » 15. Brieven van buiten af, over den gulden leeuw. e 16. DEVINCere oonatiir leonem, N. N. September 17. Gearriveerd : Poët.asters, uit Leiden. * 18. In den gouden leeuw ; één student, 21 groenen opera Marlhae, omiies e purgalorio liberant damnatos. » 19. Men denkt over’t groenwezen van eenige studenten. » 20. Buikjen opent het congres. » 21. Concert taal-oefening. » 22. Bestorming van ’t spreekgestoelte. Onbegrepen taal-bezinging. VREEDzame redevoering. Dat ’s poëzlj : 30 voet hoog. Diner : sla, J-ooZe» en andijvie. » 24. A. van der Hoop Jrz. vloekt. Dit vindt weerklank. » 25. Instituta a nondum instituendo. • ■ 26. Opening van eenige collegiën. MENU : Potage au lait. Latin a diacrélion. » 27. Een rein hart de bron van alle moraliteit. ’t Universiteitsblad geeft nieuwe beschouwingen van oude jongeheeren. » 28. Prof. Opzoomer verzet zich tegen de RESTAURATIE. Eikkers koopt subiet een ander uithangbord. Eozenberg herleeft. » 29. OngeHooßDE preekproeven. » 30. Een niemv wetsontwerp, voorgedragen door eene homogkené commissie, verbeterd en gewijzigd door LUCIFER REDEVIVUS, strandt op de Kaap de Goede Hoop. October 2. Uiteenloopende senatoren. > 3. 157 theologanten zijn zeer brutaal. » 4. Het leven eener doode taal verdedigd in tra muros. » 5. ander, doet water in den wijn. i> 6. Nooit vertoonde volheid op de dogmatiek. » 10. 12 man, welkom op PLACET HIG. Blaas- en strijk-lust. Dlaaurvtjeiy. ’t Fabriekwezen bloeit. » 12. Utrecht, te Groningen eervol vermeld. » 15. Herleving der conversatie. » 19. Duel met iiedsch geladen pistolen. 1 21. Professoren Kransje. i> 22. Vinken-gekweel. I) 23. Verbroedering «« iZoc, in de Schoutesteog. 24. De juristen beginnen ten 8 ure op te staan. » 26. De faculteit toont eene llomeinsche standvastigheid. » 29. De gulden leeuw gemoerd. Zijn klaauvven reliquiëu. De politie geeft blijken van hare scherpzinnigheid in ’t opsporen der misdadigers. Groote rijzing in den stopverw. » 30. De pedellen gaan uit vinken, maar met weinig gevolg. VARIA. Zwijg heldig zangertje! waan niet dat professoren, Zich aan uw ijdele klanken storen. I*. J. KASTELEYN , Dat hcLfl 6T niet doQT, Republiek van Plalo. Ende hoewel onse jonge kinderen deze dingen niet en verstaen, soo en mag men se nochtans daarom niet uytsluyten. Doop-formulier. Risciplinae Juris naturalis fata, eet. proponet Freede Welke tevens voortgaat zich bij voortduring van diverse andere werken te voorzien, zoodat hij ook met genoegen opgaven van werken te geraoet zal zien, die soms niet op de Catalogus mogten voorkomen. Beveelt zich ook aan tot het leveren van nieuwe werken. Catalogus van Herfkens. M. 7 id. Sa mémoire a la fois inconstaiite et fertile, la faisait passer souvent d’épisode en épisode et de disgression en disgression, au point qu’elle etait obligee d implorer Ie secours de ses auditeurs.... Que voulais-je donc vous raconter disait-elle , et souvent aussi ses auditeurs I’avaient oublié. X. itE MAISTRE , Voyage autour de raa chambre. Curatoren. Ces hommes sont agilés par un superflu de vie, dont 11 ne savent que faire. DE STAEL, Gorlnne. Stude,nten bij hunne, intrede in de Studenten-maatschappij■ Ibant qui poterant, qui non potuere cadebant. Opschrift van een schilderij. Tweede huwelijk. jjen stap die voor hem de bron der reinste huisselijke genoegens opende, waarvoor hij zoo geheel vatbaar blek te zijn; maar die (gelijk ligtelijk te voorzien was) van de zijde zijner tegenstanders menige scherpe en scheeve beoordeeling uitlokte. teb haar, Gesch. der Kerkhervorming. Hist. Eed., Eene niet onbeduidende verkorting zou gevorderd worden. TF.E HAAR, Gescli. del' Kerkberv. Voorrede. Ethica, Ik lieriuner mij hierbij wat Eeinhart verhaalt in zijn zoo nuttig boek. DE JONGE, Hom. novelle. de responsies, Der Lehrer sagt : das ware nicht la und die Schiller sind so gut gewohnt, dasz sie ergangen : teiniscli; der Lehrer, das haben wir erst gestern ge die Schuier alle zusammen, habt. Ebenso das pronomen, das Ka-meel, 36 M-eilen. Protestantische Monats-bliitter 1854. Oct. pag. 275. tkeegespreJc, Sa couversation n’était d’ailleurs qu’une espèce de monologue. HEYNE. in ’t algemeen. darf ich etwas Heidnisches wunschen, so sei es ein wenig Lakonismus. HASE, Dogmatik. Vorrede. K. N. Instituut (jam jam uil speramus redevivusj. '’n AripLs , },o

Onderstaande tekst is niet 100% betrouwbaar

13 Jtmij. Geboortedag van z. K. h. willem prederik HENDRIK, broeder des Konings, geb. 1820. 18 9 Geboortedag van H. m. soi’HiA PREDERIKA MATHILDA, Koningin der Nederlanden, geb. 1818.

18 » Slag van Waterloo, 1815.

5 Julij. Geboortedag van h. k. h. wilhelmina prede-RiKA ANNA ELISABETH MARIA, tweede docliter van z. K. H. PREDERIK, Prins der Nederlanden, geb. 1841.

5 Aug. Geboortedag van h. k. h. wilhelmina pre- DERIKA ALEXANDRINA ANNA LOUISA, oudsto dochter van z. K. h. prederik. Prins der Nederlanden, Gemalin van z. k. h. den Prins van Zweden en Noorwegen, geb. 1828.

28 » Geboortedag van z. K. h. willem alexander KAREL PREDERIK HENDRIK, tweeden ZOOR van z. M. den Koning, Prins der Nederlanden, geb. 1851.

4 Sept. Geboortedag van z. k. h. willem nicolaas ALEXANDER PREDERIK KAREL HENDRIK , PrinS van Oranje, geb. 1840.

13 Nov. Gedenkdag van de Verlossing des Vaderlands in 1813.

Permanente URL

Opties voor uitsnede