De tijd : dagblad voor Nederland

ADVERTENTIE pSHESHBHEI CARBOVIT tegen maag-111 'Itri en darmstoornissen. Mflnttßß MUGOLIN • (reukloos) | ter voorkoming van muggebeten.

Er komen aanstonds lichtingen met overschotten uit en buitengewoon dienstplichtigen staan dan gewoon erbuiten. CHRONOS

—- ZUID-CELEBES. Er icorden meer dan drieduizend doden op Westerlings conto geschreven. I.s dal u'aar? Waaromvoerdc hij het standrecht in? Wat is zijn verdediging? Wie dekte hem?

Westerling: „Wij hadden strikte orders om de nationalistische (republikeinse) gevoelens en aspiraties te respecteren. Ik kan (en kon) zelfs begrijpen dat zo'n beweging (vrijheidsbeweging) druk uitoefent op de bevolking Met wapens. Ik kan het begrijpen, al ben ik het er niet mee eens. Maar als dat gepaard gaat met sadistische daden, zoals verkrachtingen, afschuwelijke moordtn, kruisigingen, levend begraven, het roosteren van mensen, het ■welbekende bajonetteren, hetgeen een typisch Japanse methode was, dan vind ik dat die taktiek niets met nationalisme te maken heeft.

Toen ik ift Celebes kwam, heerste er 10' n toestand. Een toestand van terreur. Ik ontken niet, dat die toestand was geschapen door tekortkomingen van het daar heersende (Nederlandse) bestuursapparaat. De invoering van het standrecht is niets nieuws. Dat ls in wereldoorlog twee ook gebeurd. Dat standrecht is zelfs in de Conventie van Genève geregeld. Maar daar ging ik niet van uit.

Ik beschouwde het door mij gehanteerde standrecht niet als een middel van represaille. Ik ging uit van hel adatrecht, het gewoonterecht van het volk. Invoering van het standrecht was het enige middel om het vertrouwen van het volk in het wettige gezag met een minimum aan verliezen te herstellen. Dat vertrouwen was zoek. Als de bevolking een man bij het heersende bestuursapparaat aangaf wegens moord of diefstal, lieten de heren hem snel weer los. Wat er gebeurde kan iedereen raden die de oosterse volken kent. Zo'n man nam wraak. Bloedig wraak. Op slles en iedereen die er maar mee te maken had. Het . olk gaf dus geen menst . meer aan.-ledereen kon ongestoord zijn gang gaan. Ken duidelijke oorlogssituatie dus."

— WESTERLING ontkent dat hij moord pleegde op nationalistische vrijheidsstrijders. Hij haalt voorbeelden aan van situaties waarbij hij leden van de republikeinse legergroepen met eerbetoon behandelde. Maar hoe kwan hij er achter of iemand een gewetensvol nationalist was, die zich niet schuldig maakte, aan misdaden tegen de bevolking? Hoe zat zijn systeem van „screenen", waarop hij zich beroept, in elkaar?

WESTERLING: „Als ik een opdracht kreeg stuurde ik er eerst altijd drie, vier of soms meer betrouwbare agenten heen. Zij moesten alleen maar letten op terroristische 1 leiders die criminele daden pleegden. Mensen die dus sabotage gepleegd hadden, vielen niet onder die categorie. Ik ging er van uit, dat ik het dit volk niet kwalijk kon nemen dat het onder druk van extremisten (met de punt van de bajonet in de rug) daden stelde, die dat volk onder normale omstandigheden niet zou plegen. Die groep viel niet onder de regel van het standrecht. De agenten die ik naar de gebieden stuurde, kenden elkaar niet. Kreeg ik van drie bronnen eenzelfde oordeel over een en dezelfde man dan plaatste ik hem op de ..kandidatenlijst". Toen het volk begreep dat ik hun bescherming bood. dat de dooi hen aangegeven extremisten niet meer terug konden keren om bloedig wraak te nemen, zoals vóór mijn komst gebeurde, won ik hun medewerking bij mijn acties".

— Toen Westerling zich pier maanden later in beweging zette om naar Java terufi te keren, werd hij door duizenden uitgewuifd. De beschuldigingen van moord, van oorlogsmisdaden wijst hij van de hand.

Westerling: „Toen Soekarno een film over mij wilde maken, deed hij een bej-oep op" de bevolking van Zuid- Celebes om als figurant op te treden. Het volk deed niet mee. Soekarno moest Javanen laten aanrukken om aan voldoende figuranten te komen. Kijk, als de mensen mij zo haten, als zij zo overtuigd zijn van hun gelijk, dan waren zij . met drommen opgekomen om mee te doen. Neem die reportage van Pier Tania (Achter het Nieuws). Ik heb in de dichtst bevolkte straten gewerkt. Wat gebeurt er als er een blanke televisie-opnamen maakt? Er komen tientallen mensen, alleen al uit lóütcr "ViiMïws'gierigheid. Nu kónden ze ook nog hun haatgevoelens op mij afreageren. Een paar ooggetuigen di« Tania had opgepikt, stonden in een immense leegte. Een een van de getuigen was kolonel in het republikeinse teger. Neen. De werkelijke excessen zijn pleegd door extremisten, benden die het volk terroriseerden. Zo'n taktiek heeft niets te maken met nationalisme. De wit-rode vlag was in dat geval de dekmantel voor gruwelen ten eigen bate".

— Is dat wellicht de reden iwaarom Indonesië heeft verklaard dat het nutteloos is om de excessen u-aar Nederland zich nu druk om maakt uit te zoeken?

Westerling: „Ja. Als wij onze zogenaamde oorlogsmisdaden vergelijken met de activiteiten van toenmaligp loslopende guerrilla-eenheden dan moet ik zeggen, dat al onze soldaten een stelletje engelen waren. Het geregelde TNI (het republikeinse leger) sluit ik in die vergelijking uit." — WAAROM DAT uit het adatrpcht (geicoonterccht) voortgevloeide standrecht? — Westerling: „Ik heb dat "„oog om oog, tand om tand" toegepast om de zwaar schuldigen te straffen. Op de wijze zoals dit volk het wenste, ja, dit zelfs eiste. Dit was in hun ogen een eerlijke rechtspraak. Maar met dit verschil. dat het in mijn gelederen ten strengste verboden was hetzelfde te doen als dé tegenpartij deed. Daarom ook verwijs ik verhaaltjes over „roosleren" en „levend begraven" naar het rijk van de fabeltjeskrant. Dat „levend begraven" is een oud adatrecht. Vrij veel toegepast.op midden-Ja va". Westerlings in Indonesië geboren adjudant knikt bevestigend. „Ik heb dat als klein kind eens meegemaakt. Zo'n vent werd ingegraven, z'n hoofd boven de grond. Alle dorpsbewoners deden, ieder op zijn beurt, hun behoefte op dat hoofd. Het was een demonstratie van totale verachting".

— Gewoonte-recht dus op Midden-Ja-

— Westerling: „Weet u wat er gebeurde toen Soekarno de Republiek Indonesia uitriep? Hij stuurde bendes uit Midden-Java naar alle windstreken, ook naar Zuid-Celebes. Het bajonetteren hadden zijn van de Jappen geleerd. Denk maar eens wat in Madioen gebeurde, toen Soekarno de communistische opstand neersloeg. Er zijn foto's gemaakt. Ik weet zeker dat ze in dp Haagse archieven zitten. P'oto's van met de bajonet afgemaakte Indonesiërs. Het werk van Indonesiërs, meneer ..

Raymond Westerling wil geen '• t* * ' 'Vm'; ; 'i*V \ i, huurling zijn. De oorzaak, zoals hij dinsdag in De Tijd Deweerde, dat hij aanbiedingen voor „huurlingenlegers" afsloeg. ~lk doe het desnoods voor niets, als het maar in overeenstemming is met mijn geweten". Hoe rekbaar is Westerlings geweten? In de tweede aflevering van „WESTERLING PRAAT" licht deze ond-kapitein van het Nederlandse leger in Indonesië dit toe.

DE GROENE protesteert tegen de smakeloze manier waar op met glazen bollen de Dam in Amsterdam is versierd, en gaat dan verder:

„Nu we het toch over de Dam hebben: er zijn weer diverse oudstrijdersclubs die er op aandringen dat er eindelijk iets gedaan .wordt tegen de ontheiliging van het Nationaal Monument, De meest extreme groep wil het zelfs verplaatsen naar Den Helder. De Groene heeft de volgende suggestie: Laat het gemeentebestuur één van de waterwerpers, die mindei mobiel blijken dan gehoopt is, uit elkaar nemen en het spuitende onderdeel boven in de pyloon monteren. De kraan bij de agent in het verkeersaquarium aan de overkant. De volksmond is bij z'n naamgeving van het monument al op deze verbetering vooruitgelopen".

Matthieu Smedts beschrijft in zijn rubriek „Uit het zakboek van ecu twijfelaar" in VRIJ NEDERLAND hoe hij zich na ile oorlog in Oost-Europa ergerde aan de verkrachting van vrouwen door Russische soldaten. Hij ergerde zich echter niet, schrijft hij, aan de afschuwelijke mishandeling va u SS'en en Geste po's door Fransen en Amerikanen.

„lk had geen enkele behoefte om te protesteren. Ook enkele dagen later niet loen ik werd rondgeleid in een kamp voor Duitse oorlogsmisdadigers in Paderborn. Daar had vroeger een tankdivisie van de SS gezeten. In een barak, de verhoorbarak, zaten vloeren en houten wanden vol Hoed. „Dat heeft de SS gedaan?", vroeg ik de dienstdoende Amerikaaanse officier. „Dat hebben wij gedaan", zei hij koel, „we hebben een paar van die kerels hier gehad, die onze mensen in het Ardennenoffensief hebben vermoord." Ik was niet eens geschokt."

„Waar leidt dit verhaal naar toe? Misschien tot wat begrip voor de Nederlandse oorlogsmisdaden in Indonesië (...) Ik ben het ermee eens, verreweg de meesten van deze soldaten moeten nu niet meer vervolgd worden. Zij zijn weer ,.gewone" mensen geworden en zullen de rest van hun leven onder hun schuld gebukt gaan.

Maar dat de Nederlandse regering niemand wil vervolgen, nu de zaakonder de last van het geweien van sommigen eindelijk in de openbaarheid is gekomen, is ontstellend (~.) De getuigen, althans enkelen, zullen dood zijn, maar de grote schuldigen zijn bekend. Waarom moeten ze nog altijd worden beschermd? Als dat moet, wordt het 'an niet de hoogste tijd om aan de laatste drie Duitse oorlogsmisdadigers excuses aan te bieden en hen naar huis te sturen? Op vele gronden zou ik graag zien dat ,dit zou gebeuren, dat wil zeggen, het vrijlaten, maar zonder excuses."

WESTERLING: „Mijn team kreeg een speciale opdracht. Ik moest een ondergrondse politiemacht vormen. Tweehonderd man sterk. Wij moesten de stad Medan en de haven Belawan in handen nemen, precies één dag voor de landing van de Engelsen. De Britten waren hang voor subversieve elementen. Op 11 oktober 1945 was die taak voorbij. De Engelse brigade-generaal vroeg mij toen een inlichtingendienst op te boawen".

— Het opzetten van een inlichtingenapparaat kan vergeleken worden met ..geheime - dienstactiviteiten". Westerling had er een uitstekende scholing voor gekregen. Op de vraag of hij nu, •na 24 jaar, werkt voor de CIA (De Amerikaanse geheime dienst) schudt hij ontkennend het hoofd. „Het ligt me niet, dat werk." Een ander antwoord viel niet te verwachten. Maar voor wie werkte hij dan wel? Toen Westerling enige jaren geleden in Nederland terugkeerde, kreeg hij een zangbeurs van de regering. Westerling: „Nauwelijks voldoende voor één maand studie". Waar lééft hij dan van? Hij noemt zich compagnon van meneer Colemans, een boekenantiquair. In zijn kamer staat een wat sjofele boekenkast met kostbare oude-boeken. Westerling beklaagt zich erover dat hij een bril moet dragen. „Op afstand zie ik alles", geeft hij toe, „maar van dichtbij... Ik vind het vreselijk, want in dit vak moet je soms uren in oude boeken snuffelen." Maar het kan een prachtige dekmantel zijn voor andere acliviteitén!

Westerling: juli. '46 bleef ik bij de Engelsen. Toen kwam er een botsing omdat ze in de gaten kregen dat ik een ondergrondse beweging had opgebouwd tè'gen had. Dat is nooit naar buiten uitgelekt. Ik werd op transport naar Batavia gezet. Ik moest mij melden bij de generale staf. Daar zeiden ze mij dat ik was ingedeeld bij het depot Speciale Troepen. Veertig man groot, onder leiding van de kapitein Schepens. Die kende ik nog van Colombo. Ik was „iiecond in command". Ik vergeet dil nooit. Op de middag dat ik aankwam gaf kapitein Schepens instructies aan een patrouille van negentien man. Ze moesten een brug bezetten; niet vei van, Batavia. In mijn hotel hoorde ik van het pat»ouille-debacle. Elf gesneuvelden. drie gewonden, waaronder kapitejn,Schepens. Jk. nam van de groep ov?u En ik voerde pen nieuwe lijn in. Ik wilde uitsluitend met vrijwilligers werken. Ik hield zestien Tnan over. Terwijl de generaal Spoor in een rondschrijven om vrijwilligers vroeg," begon ik met de opleiding. Toen ik enige maanden bezig was bereikte mij het verzoek naar. Zuid-Celebes te gaan."

Ergens in de jungle bij Bandoeng tijdens een van de politionele acties: een Nederlandse mortiergroep

WITKBLAD

ELSEVIERS WEEKBLAD ouxtervraagt prins Louis Ferdiitand van Pruissen, hoofd van het Huis Hohenzollern, die onlangs hoge ogen gooide bij een populariteitsenquê'te in West- Duitsland. . „De PRINS: Als reserve-luitenant werd ik ingedeeld bij een transportgroep die hoofdzakelijk bestond uit 1 employes van de Lufthansa. Onze commandant was Freiherr von Gablezn, de Duitse Plesman. In maart 1940 riep deze mij naar Berlijn en deelde mij mede dat mijn eenheid waarschijnlijk bij de inval in Nederland ingezet zou worden. „Ik kan me indenken" aldus Gablena, ,«iat u dat niet bijzonder aantrekt, omdat de' Hollanders zich al die jaren zo edelmoedig jegens uw vader en grootvader gedragen hebben. U zult wel niet kwaad op me zijn wanneer ik u overplaats naar de school voor blindvliegers in de omgeving van Danzig". Ik ben Von Gablenz daar nog steeds'dankbaar voor. — Acht u een derde tvereldoorlog mogelijk?

DE PRINS (zeer beslist): Neen. Om twee redenen niet: 1. Ik houd de mensen niet voor zo dwaas. 2. De Schepper zal het niet toelaten".

De TV-mcdeu)jerker van ACCENT over het zuilensysteem en de amusementsproyramma'»:

„Juist ook in de amusementssector heeft ons verzuilde omroepstelsel zoals het kort geleden in de nieuwe wet bestaansverlenging voor onbepaalde tijd heeft gevonden, noodlottige effecten. Een nationale krachtenbundeling op dit terrein zou geen luxe zijn. doch een noodzakelijke voorwaarde om bij te blijt ven in ten tijd van toenemende internationale concurrentie. Samenwerking is nodig, ook aanzien van de ontwikkeling van nieuw talent. Wij plegen roofbouw op Tom Manders, laten inderdaad Carrell emigreren, jagen Johnny en Rijk uit elkaar. De creatie van een nieuwe ster in het kleurentijdperk door de VARA — lierman van Veen — geschiedde vorig jaar met zoveel bombast en zo weinig reële voorbereiding, dat de zaak een Tlop werd. Dat lag niet in de eerste plaats aan Herman van Veen. Een jongen met genoeg talent. Het lag veeleer aan de haast waarmee de ster gelanceerd moest worden, aan het tekort aan experiment, aan fondsen en investeringen die aan de lancering ten grondslag lagen. Alleen met bundeling van alle krachten in de ..gezamenlijkheid" kan de Nederlandse televisie in de toekomst het show-talent van eigen bodem ontwikkelen en programma's brengen die artistiek en technisch op internationaal niveau staan".

AAN BOORD VAN DE „RA", Atlantische Oceaan, 10 juli — Onze „drijvende mand" en zijn bemanning moeten opnieuw een woedende aanval doorstaan van een biedende zee. Loodzware wolken hingen boven ons, die op het ogenblik nog maar heel langzaam aan het wegdrijven zijn. Onder deze omstandigheden moeten we ons hart vasthouden, dat er niets kapot gaat aan onze „Ra", want onder zulke barre omstandigheden — windkracht 11 —■ valt er aan reparaties eenvoudig niet te denken.

Dit brengt uiteraard enig oponthoud met zich mee In ons navigatieplan, maar toen we dat opstelden hadden we al rekening gehouden met een brede marge van vertragingen: we hebben tenslotte drie tot vijf maanden voor onze overtocht uitgetrokken.

Al doende leert men. Dat geldt stellig voor ons, de primitieve zeevaarders van de „Ra", Maar zelfs onze tekortkomingen in aanmerking genomen, geloof ik, dat we op het ogenblik, in dit stadium van ons experiment, al een positief antwoord hebben gegeven op twee belangrijke kwesties.

Egyptische papyrusschepen zijn niet alleen geschikt voor kalme wateren — zoals onze wetenschappelijke tegenstanders willen — maar zijn wel degelijk zeewaardig, in staat tot een zeereis van lerland tot Canada of van New York tot Venezuela. Onze „Ra" heeft trouwens nu al een reis achter de rug. die een stuk langer is dan beide trajecten.

Het tweede punt is, dat we thans al kunnen zeggen, dat Egyptische zeevaarders wel degelijk in staat gewent kunnen zijn de Atlantische Oceaan over te steken. De korste afstand van Afrika tot Zuid-Amerika bedraagt 2400 kilometer en wij hebben er thans al 3500 kilometer op zitten. Daarom, aangenomen dat de oude Egyptenaren een levendig scheepvaartverkeer onderhielden langs de Afrikaanse kusten, lijkt het hoogst onaannemelijk, dat ze niet ooit eens westwaarts koers zijn gaan zetten.

CAIRO. 10 juli (AFT, Reuter) — Egypte heeft verklaard, dat het zich in voortdurende staat van oorlog met Israël beschouwt. Een Israëlische terugtrekking van het schiereiland Sinaï zou „een zeer goede remedie" zijn om aan deze gevaarlijke situatie een eind te maken.

Dit zei regeringswoordvoerder Zajjal op een persconferentie. Om commentaar gevraagd op Oe Thants jongste waarschuwing betreffende de spanning aan het Suez-kanaal, zei Zajjat: „De heer Thant heeft alle reden tot bezorgdheid. De secretaris-generaal zou zich overigens niet alleen zorgen moeten maken over het Midden-Oosten, maar ook over de toekomst van de Verenigde Naties".

Het gezaghebbende Egyptische blad Al Achbar schrijft, dat recente nachtelijke commando-acties van Egyptische Beregelde troepen>die het Suez-kanaal waren overgestoken, „van grote betekenis" zijn. „De strijders staan gereed voor de dag van de grote oversteek. De toestand is grondig gewijzigd na de oversteek van het Suez-kanaal maandag door twee afdelingen infartterie", aldus het blad. Israël en Egypte hebben ook woensdag elkaar met artillerie over het Suez-kanaal heen beschoten. Eén Israëlische soldaat werd daarbij gedood, terwijl vijf verwondingen opliepen.

Hel Israëlische ministerie van defensie heeft een plan op lange termijn opgesteld tot fabricage van wapens in riffen land. Het project zal honderden miljoenen Israëlische ponden gaan kosten en het aantal ivetenschapsmensen en technici zal worden uitgebreid. Israël wil hiermee zijn onafhankelijkheid van buitenlandse leveranciers vergroten.

Arabische leiders uit Jerusalem en de bezette west-oever van de Jordaan hebben bij de VN geprotesteerd tegen „Israëlische maatregelen om de Arabische sector van Jerusalem te annexeren". Israël wordt ervan beschuldigd door te gaan met veranderingen in de Arabische en Islamitische cultuur „tegen de wil van de oorspronkelijke bewoners".

De HAAGSE POST ondervraagt dm. VV. K. A'. Sclimelzer, fractievoorzitter van de KVP in de Tweede Kamer, over zijn nevenfunkties. Is hij niet bang dat de bedrijven, waarvan hij commissaris is, hopen op zijn voorspraak bij regeringsinstanties?

„Schmelzer: Wanneer men dat van mij zou verwachten, dan komt men van een koude kermis thuis. Als men mij vraagt voor een commissa-, riaat, dan zeg ik: ik ben ertoe bereid, met behoud van mijn volstrekte politieke onafhankelijkheid.

Ik geloof dat het belang van deze combinatie van funkties veel meer de andere kant op ligt. Dat je zegt: ik breng in dat bedrijf een stuk visie, een stuk denken, waar dat bedrijf ■ plezier van kan hebben. We zijn echt geen boodschappenjongens.

HP: Het publiek heeft van de politiek het beeld van: de hoge heren spelen elkaar de bal toé. Zon het daarom niet beter zijn om zelfs de schijn te vermijden dat men niet onbevooroordeeld is'/

Schmelzer: Daar heb ik een uitgesproken mening over. Als je als partij zelf van mening bent, dat een zekere spreiding van nevenfunkties in het maatschappelijk leven goed is, dan moet je ook de moed opbrengen om de publieke opinie ervan te overtuigen dat dat kan. Anders word je dé slaaf van de publieke opinie".

BONN, 10 juli (DPA) — Volgens de XVestduitse minister van buitenlandse zaken Willy Brandt moet Bonn, on>- danks de ophanden zijnde erkenning van Oost-Duitsland door Eggpte (hel vijfde Arabische land) een politiek van begrip blijven voeren tegenover de /Irabisc/ie wereld.

In een uitzending van de Westduitse televisie verklaarde Brandt dat men open moet blijven staan voor de mogelijkheid dat men in de toekomst niet met enkele maar met alle Arabische landen moet samenwerken. West- Duitsland zal voorshands echter de lopende technische hulp en de gezamenlijke projecten met Egypte niet stopzetten, maar .uitbreiding van de samenwerking is uitgesloten.

DE NIEUWE LINIE over de bisschoppenconferentie in Chur:

~De ruim hónderd bisschoppen uit Europa die in het Zwitserse Chur voor oen (vrijblijvende) beraadslaging bijeenkomen, ondergaan de voor hen nieuwe ervaring, tijdens hun vergadering een „contestatie" van priesters te ontmoeten. Het zijn ruim veertig priesters van minder traditioneel slag die een parallel"- vergadering houden. In het openbaar. De bisschoppen vergaderen met gesloten deuren. Ondanks de verklaring van de zijde van de bisschoppen dat deze priesters de grote meerderheid van de priesters niet vertegenwoordigen (en dlus genegeerd kunnen worden) zal deze parallel-vergadering hen toch zenuwachtig kunnen maken. En dat is heel heilzaam. Het zou namelijk geen beste indruk maken als de priesters met betere verklaringen voor de dag komen dan hun eerbiedwaardige voorgangers, met name over „de vrijheid en de rechten van de mens overal in de wereld", zoals de Nederlandse priester Keesen voor zijn collega's in Chur verklaarde. Want over de vrijheid en de rechten van de mensen moeten christelijke voorgangers duidelijk voor de dag komen. Anders kunnen ze maar beter zwijgen."

DE GEHELE WERELD kijkt met spanning en in niet geringe mate verontrust naar Italië. Van New York tot Moskou verschijnen de dagbladen met grote koppen op de voorpagina: „Crisis in Italië", „Politieke, tijdbom", „Democratie rechtstreeks bedreigd", „De conciliaire republiek op komst"

We hebben inderdaad met een uiter» mate belangrijke gebeurtenis in een land te doen dat voor de Europese integratie, voor de Atlantische samen» werking en voor de veiligheid in d« Middellandse Zee van groot belang is.

De crisis was onvermijdelijk. W» zagen ze al jaren aankomen, maar werden nu toch wel verrast: de crisis komt op een ogenblik waarop het Italië economisch zeer goed en sociaal steed» beter gaat en waarop de lire interna* tionaal tot de veilige harde valuta's behoort, ze komt op een ogenblik waarop bijna in alle beroepstakkert achter elkaar stakingen plaats vinden — hoewel sinds 1966 de eindelijk her» enigde socialisten voor het eerst in d« geschiedenis gemeenschappelijk in regering zaten.

In zover zou men dus degenen fcun» nen begrijpen die uit het verwarde en verwarrende beeld van d« Italiaans# binnenlandse politiek niet wijs worden en menen dat de regering-Rumor en d« drie regeringspartijen van het linker» midden rustig hadden kunnen voort» gaan, misschien met een flinke aanpak van de sociale hervormingen, maar. in ieder geval zonder deze fatale rfeiging tot zelfvernietiging. In werkelijkheid zijn er zeer acute en nog meer structu» iele problemen die nu tot uitbarsting komen.

ALLEREERST natuurlijk da intern* strijd van de socialisten, de onmiddel* lijke aanleiding van de crisis. Dat d« socialisten vrijwel overal in Europa m de grootste moeilijkheden verkeren B geen geheim. De oorzaken zijn bekendt het democratisch socialisme is ver* ouderd, zowel wat de leidende kader* als wat de formulering van zijn ideeën betreft. Daaruit komt de opvallend» disintegratie voort, die in landen als Frankrijk en nu ook in Italië gaand 4 is.

In het laatstgenoemde land komt/W echter een bijzonder probleem bijl d#' druk van het communisme is in da laatste tijd sterk toegenomen, juist door de meer zelfstandige politiek van Italiaanse communisten tegenover Moskou.

De oude sociaal-democratiscb# vrienden van-' Saragat hebben "geen enkel vertrouwen in de communistetv is.het punt. Zij kwamen met da Nenni-socialisten na de hereniging in 1966 nooit op alle niveaus van de parttf tot een echte integratie, ook om veel persoonlijke naijver.

En tenslotte: de politieke leiders van beide groepen hebben zo goed als eea rekening gehouden met de mening van de achterban, de kiezers, de kaders in het land. Zo werden te gemakkelijk beslissingen genomen die later fatale gevolgen zullen hebben. De openbar® mening houdt van ruzie in en onder de partijen — de zelfde mensen willen hun stem echter liever aan een grote en eensgezinde partij geven.

Achter deze zeer ernstige, maar meer aan de oppervlakte spelende verschijrv sclen van het. Italiaanse socialisme verbergt zich echter het grote, als men wil steeds dringender wordende probleem van het communisme. De sterlc» stè communistische partij in de vrij® wereld, die alle morele en politieke nederlagen van het wereld-communisme, van Stalin via Budapest tot Praag,5, ongeschonden en zelfs met winst heeft overleefd kwam tot stand in het meestf katholieke land van de Europese Gemeenschappen. 3

Hoe is dit mogelijk? Italië is het* enige land in de Europese Gemeen-) schappen dat gebieden van sterke, soci-'i ale en culturele achterstand, ja onderontwikkeling kent. De Europese integratie heeft een snelle vooruitgang in het noorden mfct zich meegebracht, dio in het zuiden geen gelijke tred hield.

HIERBIJ MOET men de sterke migratie van de bergdorpen naar de stad/ van het zuiden naar het noorden, van; Italië naar het buitenland rekenen. In de traditionele arme streken van het' zuiden wordt nog braaf christen-dcmcrcratisch gestemd. Eenmaal, aangekomen in de meer welvarende gebieden van hel noorden, waar men meer verdient, worden de arbeiders meteen communistisch door het directe contact met de luxe waarvan zij uitgesloten zijn. Dit is het beroemde „demonstratie-effect".

Italië maakt in sommige opzichten de sprong uit de voor-industriële en agrarische in de industriële en technologische maatschappij. De arbeiders vragen nu van een sterk progressieve regering veel meer dan vroeger van een midden-rechtse regering. Ze zijn wakker geschud en worden ongeduldig. Door dit alles ontstaat, midden in de vooruitgang, een sterke druk bij die MACHTEN die aan deze vooruitgang relatief of absoluut, niet of niet voldoende deelnemen.

We hebben de indruk, dat men deze snelle ontwikkeling in Italiaanse rege-* rings- en partijkringeji, maar ook in de Europese Gemeenschappen niet voldoende heeft beseft. Men moet zich hier verder afvragen of de Kerk in Italië, in een tijd waarin de paus met zoveel nadruk eri verziende blik die ontwikkeling in verre landen stimuleert, voldoende de niet minder noodzakelijke sociale, economische en cul-1 turele ontwikkeling in het eigen land gepouseerd heeft.

Men kan zich niet aan de indruk onttrekken dat in Italië bij de Kerk de ideologische en moreel - juridische kwesties als echtscheiding filmcensuur, concordaat etc. een veel grotere belangstelling genieten dan de strijd tegen de schrijnende sociale tegenstellingen, het analfabetisme, de corruptie, de kinderarbeid, het stimuleren van betere ouderdomsverzorging, betere ziekenverzorging betere pensioenregeling, betere scholen etc. De*'naam voor vrede is vandaag: ontwikkeling. Dit geldt niet alleen voor Latijns-Amerika.