Twentsch dagblad Tubantia en Enschedesche courant en Vrije Twentsche courant

I\E BEVOLKING van de Sovjetzone van Duitsland leeft, sinds lang, onder de moeilijkste omstandigheden, welke men zich denken kan. Op haar drukt in alle gestrengheid het absolute regiem van de communistische volksdemocratie. Zij kan slechts op vrijheid hopen, maar haar nooit genieten. Voor de Berlijner in de Sovjetsector ligt dit alles nog even iets gunstiger, al heeft ook hij het uiterst moeilijk. Tenslotte kan hij zich altijd nog verzadigen aan de Westerse democratie, die in de Westelijke sectoren van zijn stad in practijk wordt gebracht. Beide werelden, die der volksdemocratie en die der Westerse democratie kan hij binnentreden.

Winkels zijn armzalig leeg . De Alexanderplatz is het Oosten, doch twintig minuten sporen verder ligt de Kurfürstendamm, het westen. De Sovjets kunnen in hun sector van Berlijn alles verbieden, doch zo lang het verkeer tussen de verschillende sectoren vrij blijft, kunnen de Oostelijke Berlijners steeds deel blijven hebben aan de cultuur en levensaard van het Westen. Dit voordeel is de bewoners der Sovjetzone int vergund. Willen zij eens een niet-communistische blad lezen, dan moet dit clandestien geschieden en onder» het lopen van grote risico's. Films uit de Westelijke wereld krijgen zij nooit te zien. Voor hen is er me* het Westen geen contact toegestaan Wanneer Itft mogelijk is, moet het geschieden langs heimelijke aden en onder grote gevaren. De Sovjetpolitie, hun Duitse communistische collega's en de communistische wijkhoofden zijn waakzaam. Weinig of niets kan hun verborgen blijven. De beschuldiging van contact met het Westen betekent zonder uitzondering opsluiting in een concentratiekamp. Over de gehele zone is een fijnvertakt bespiedingsnet geweven, waarvoor zelfs 1e groten niet veilig zijn. Hier geschiedt alles in het duister, onttrokken aan de openbaarheid. Critiek of verschil van mening is niet mogelijk — het aantal uit de Sovjetzone naar het Westen gevluchte personen loopt in de honderdduizenden. Aanvankelijk werden deze ongelukkigen, wanneer zij in WestDuitsland werden gegrepen, weer aan de Sovjets uitgeleverd. Eerst in Augustus 1948 werd aan deze onmenselijke practijk een einde gemaakt. Herhaalde malen was ik op het station van het grensplaats,; e Hof getuige van dramatische scenes; aldus de Amerikaanse journalist Harold French, die dit schrijft in zijn boek „Ik was achter het ijzeren gordijn", dat dezer dagen in het Nederlands zal verschijnen bij de N.V. Nederland's Boekhuis, te Tilburg, voorzien van een voorwoord van pater Henri de Greeve. Vrouwen smeekten op hun knieën om niet naar de Sovjetzone te worden teruggezonden. Mannen benamen zich het leven of werden in een laatste ontvluchtingspoging naar de vrijheid neergeschoten. Anderen brachten zich opzettelijk dergelijke verwondingen toe dat zij naar het ziekenhuis moesten worden vervoerd. Amerikaanse M.P.'s stonden dikwijls tot tranen toe bewogen. Zij konden echter niets anders doen dan de bapalingen uitvoeren van de overeenkomst, die betreffende het illegale grensverkeer met de Sovjets gesloten was. Zeer laat, veel te laat. helaas, heeft men ingezien dat wetten van simpele menselijkheid met deze overeenkomst in strijd waren. Zij heeft vele slachtoffers gekost. De overwegende meerderheid van de bevolking der Sovietzone kan echter niet aan vluchten denken. Men kan geen gezinnen, vrouwen en kinderen in de steek laten onder een bewind, dat niet .schroomt jegens de achtergeblevenen de strengste wraakmaatregelen te nemen. Daarom blijft zij en draagt het juk der communistische dictatuur. Vele malen daags maakt de huisvrouw een vergeefse gang naar kruidenier, bakker of slager. „Meel nog niet aangekomen", staat bij de bakker aangeplakt. De slager kan bij gebrek aan vlees slechts magere kaas verkopen. De kruidenier verstrekt suiker. in nlaats van boter. De winkels zijn armzalig leeg. In drie jaar tijd werd geen enkel paar schoenen, geen stukje textiel via de distributie 'erstrekt. Is er eens iets verkrijgbaar dap is dit uitsluitend bestemd voor de leden der verbruikscoöperaties. Aardappelen zijn schaars, doch honderdduizenden tonnen worden tot wodka verwerkt. De huisvrouw moet echter zwijgen. Haar critiek zou steun aan de reactie betekenen. „Held van de arbeid" De arbeider werkt in genationaliseerde bedrijven. Zijn loon is echter onveranderd gebleven. Hij verricht ziln arbeid onder het zenuw-, slopende Stachanow-systeem. „Bevel tot verhoging der arbeidsproductiviteit" heette de verordening, waarmee maarschalk Sokolofsky dit steJsel invoerde. De communistische partij en het communistische vakverbond kregen opdracht iedere mogelijkheid om de arbeidsintensiteit te verhogen te onderzoeken De arbeider, die door bijzondere gaven of anderszins meer presteert dan zijn werkcollega's, wordt bedacht met extra-levensmiddelen, wodka textiel en schoeisel. Bij uitzonderlijke prestaties wordt hij tot „held van de arbeid" verklaard en ziet hij zijn foto, stemmig omkranst door gevlochten palmtakken, op de voorpagina verschijnen van de Tagliohe Rundschau. Bazen, chefs en hoger personeel hebben recht op hogere levensmiddelenrantsoenen dan de gewone arbeiders. Honger en gebrek worden hier uitgebuit om het uiterste uit de arbeiders te persen. Zii zijn slaven geworden, die zich niet kunnen verzetten Hun vakbond is een staatsinstelling. die de bevelen der Sovjets uitvoert. Staken kan de arbeider niet. „Dit is ook niet nodig" zei een Russisch kapitein op een voorlichtingsavond in het huis der Sovjetcultuur te Berlijn, „In de Sovietzone is de klasse der onderdrukkers en kapitalisten uitgeschakeld. De bedrijven zijn er eigendom geworden yan - het volk. De arbeiders werken er voor het grootmaken van hun eigen ondernemingen...."

Het is grotesk en tragisch „egelijk. Profiteurs der nationalisaties zijn geworden de communistische directeuren en controle-ambtenaren. De arbeider zelf wenst echter vurig terug te keren onder het stelsel van de particuliere ondernemingszin. Hij kan deze wens niet verwetkelijken, want hij is gevangen in de greep van het communisme dat hem niet loslaat. En durft hii ontevredenheid te tonen, dan loopt hii gevaar naar de uraniummijnen van Thüringen te worden gezonden, waar reeds duizenden van zijn collega's hun gezondheid voor altiid verloren hebben. Reeds in de periode, waarin de Russen Jakob Kaiser wegwerkten als president van de C.D.U (dat is dus meer dan een iaar geleden) werden de concentratiekampen opnieuw bevolkt. In Buchenwald zaten 11.000 personen gevangen, in Schwerin 25.000, in Mulhberg 20.000. Dertien concentratiekampen had de N.K.W.D. onder haar beheer gesteld. Van Torgau uit gingen dagelijks grote gevangentransporten naar de Sovjet-Unie. Er moest plaats gemaakt worden voor nieuwe slachtoffers..., De boer zijn vrijheid ontnomen „Boerenland in eigen hand", is een niet onbekende leus, die ook de communisten in de Sovjetzone hebben overgenomen. De boer kreeg zijn stuk grond, doch betaalde het met zijn vrijheid. Hij werd volledig afhankelijk van de kolchozen, die men nu met de elegantere naam van landbouwcoöperaties heeft gedoopt. Bii deze coöperaties moet hij al zijn landbouwwerktuigen gaan lenen, zijn fokvee, zijn zaaigoed. Aan deze instellingen moet hij ziin oogst afdragen en verkopen. Hij moet er zijn graan laten malen. Hij moet zich e'en le^er controle-ambtenaren laten welgevallen en steeds leeft hij onder de dreiging onteigend te worden, indien zijn

beheer het bestuur der landbouwco operaties niet bevalt. Dit is de vrije boer op het vrije erf in de Sovietzone van Duitsland, zoals hii op de propaganda-affiches der communistische partij wordt afgebeeld. Kleurloos en somber is het uestaan van millioenen. Zij zijn verbitterd en apathisch. Doch- allen hopen: „Laat ons niet in de steek", schreef een arbeider aan het Berlijnse blad, de Telegraf. Laat ons niet in de steek. Berlijn is voor de millioenen der Sov jetzone een hoopgevende fakkel, de fakkel der vrijheid. Zou deze eens uitdoven, dan zou de duisternis, die reeds over de Sovjetzone hangt, volslagen worden. Het zou het einde be tekenen van het laatste restje hoop, waaraan de bevolking der Sovjetzone zich nog in vertwijfeling vastklampt.

Ie kunt je geen voorstelling ma** ken van de oprechte belangstelling en de onverholen sympathie. die Amerikanen jegens ons land aan de dag leggen. Niet alleen dat ze interesse tonen, ze weten er ook wat van. Ik kwam ergens in Illinois in gesprek met een wegwerker. Toen hij hoorde, dat ik uit Nederland kwam. zei hij onmiddellijk: „Jullie hebt het slecht gehad, maar jullie zijn er al weer aardig bovenop". Het is slechts een enkele van de vele uitingen van hartelijk medeleven van de Amerikaanse bevolking met het wel en wee van ons land. die mevrouw R. Oud—Slofberg, zo juist van haar tournee van ruim twee maanden door Illinois, Vidginia. Oklahoma Alabama, North Carolina. Mary land en New York teruggekeerd, ondervond. Mevr. Oud is lid van de Nederland se Bond van Plattelandsvrouwen er vice-voorzitster van de Noord-Hol iam.se afdeling van deze organisatie en zii heeft in de Ver. Staten als gast var dt vrouwenverenigingen aldaar een studie kunnen maken van het leven de~ plattelandsvrouwen en een voor de toekomst wellicht nuttig ?on tact tussen de Amerikaanse in Nederlandse organisaties kunnen leggen — Nederland geniet een enorm' goodwill, zo vertelt zii verder. — en dat niet in de laatste plaats door de kennis die de G I.. de Amerikaanse soldaat, in de oorlog met Nederland en de Nederlanders maakte. Wil kreger de roep een degelijk net en ordelijk volk te zijn en war ik ook kwam de foto's van de koninklijke familie, die ik had meegenomen, trokken overal belangstelling omdat men in Amerikt zoveel begrip heeft voor de bindende kracht, die het Oraniehuis in ons volksleven vormt. Daarbij komt zo horen wil verder dat de Hollandse emigrant een goed? naam heeft Men ziet tegen hem op om zijn doorzettingsvermogen en vakkennis. Overigens: de beste ambassadeur voo'- Nederland is wel de bloembol geweest: de Amerikaan is dol op bloemen. Omgekeerd is het beeld van de gemiddelde Amerikaan, zeker niet ten plattelande. lang niet identiek met het visitekaartje dat wij in Europa van hem plegen te ontvangen: echtscheidingen, gangsterverhalen, niet al te beste films. Integendeel uit mevr Oud's ervaringen bleek hoe in de Amerikaanse staten een jonge, frisse vooruitstrevende maatschappii bezig is zich te vormen Een samenleving die gebaseerd is op onderling vertrouwen en goede wil De spontane hartelijkheid, waarmee zij de vreemdeling tégemoej, treden, bewijst dat zij deze levenshouding niet alleen voor n'.ern gebruik hebben gereserveerd. Opvallend is het kerkelijk leven In de dorpen en dorpskernen De godsdienst is daar wel verre van een sleur geworden De kerk staat letterlijk en figuurlijk in het midden van dp dorpsgemeenschap en het zijn niet alleen religieuze bijeenkomsten, die in hqt kerkgebouw een onderdak vin

den. De grote organisatie, die in de meest uitgebreide zin van het woord de voorlichting van de plattelanders verzorgt houdt er evenzeer zijn voordrachten en cursussen die zonder uitzondering met gebed worden geopend Dat voorlichtingswerk is in een woord voortreffelijk. Het gaat uit van het Departement van Landbouw en wordt in hoofdzaak ook door de overheid. die er reeds in 1912 het initiatief toe nam bekostigd. Iedereen kan er gratis deel aan hebben, maar de bevolking begrijpt zeer goed. dat de subsidie vaak niet voldoende ziln om de grote uitgaven die dit werk in de dunbevolkte en uitgestrekte gebieden tfiet zich brengt, te dekken. Het voorbereidende werk voor deze cursussen wordt in de laboratoria der universiteiten en colleges verricht Op alle gebieden van de hygiëne de huishouding. de landbouw en veeteelt wordt onderricht gegeven en de cursisten mogen zelf kiezen over welke onderwerpen zij voorlichting willen ontvangen De Amerikaanse vrouw moet vaak grote afstanden afleggen om deze lessen te kunnen bijwonen, maar zii kar dit doen omdat in het Amerikaans* gezinsleven het besef van de medeverantwoordeliikheid van alle gezinsleden voor de goede gang van zaken zo sterk wordt gevoeld. Er is vee minder dan bii ons een scherp afgebakende taakverdeling in het huishouden Daarbij komt. dat de vrouw op het Amerikaanse platteland veelal de beschikking heeft over vele technische hulpmiddelen, die haar werk verlichten. Het electrische fornuis de electrische wasmachine, de koelkast en de diepvriesinstallatie — het is nu al mogeliik dat maaltijden een week voordat zij genuttigd zullen worden reeds kunnen worden bereid — de telefoon en natuurlilk de auto ziln of worden gemeengoed De economisch? toestand der boeren is thans goed en de Amerikaanse man is er gelukkip van overtuigd dat ziln vrouw evenvee? recht heeft op een gemoderniseerde keuken als hii op een tractor Een ander gevolg van dit voorlich tlngswerk is dat men veel personen aantreft die in staat zijn verantwoordelijkheid voor een groter of kleiner geheel te dragen. PLAATS VOOR HOLLANDERS. Toch bestaat er ook onder de jonge re Amerikaanse plattelanders een wekere trek naar 1e stad. Er is een groot tekort aan arbeidskrachten en in een staat als virginia zouden heel wat Hollandse boerenknechts eer nlsnts kunnen vinden. Mevr Oud—Slofberg is niet spoedt' uitgepraat over het land der onbe grensde mogeliikheden Een ding moe* haar zeker nog van het hart, nada' zij ons verzekerd heeft dat de Ameri kaanse vrouw ondanks haar make-up gelakte nagels en haar altiid verzorgd uiterlijk, zeker even degelijk is als haar Nederlandse sexe-genoten. Dat is dat de Amerikaanse soldaten, dip na hun demobilisatie door de staat ir de gelegenheid werden gesteld indien zij 'dit wensten aan een universiteit te studeren van hun voorrechten zo'n intensief en vruchtbaar gebruik ma ken Zii ziin doordrongen van de erns' van het leven en weten dat het over leven van de rampspoedige laren dt" achter ons 11sr?en vernllcbttngen me* 'tch brengt Zit behoren tot de beste leer 1 '""^ die de Amerikaanse universiteiten in lange tijd hebben afgeleverd.

Uit de berichten, die uit de Verenigde Staten worden ontvangen, blijkt, dat het grootste gedeelte van net land nog steeds met moeilijke weersomstandigheden heeft te kampen. Het waterpeil van verscheidene rivieren, o.m. in Mississipi, Alabama, Indiana en Ohio, is onrustwekkend gestegen, zodat talrijke personen hun woningen hebben móeten verlaten. In Zuid-Californië houdt de koudegolf aan waardoor de groente- en fruitteelt gevaar lopen. In de centrale staten duurt de sneeuwstorm die Dinsdag is begonnen, voort en slechts laat in de avond kon gisteren in deze streek, waar de sneeuwlaag op sommige plaatsen 1.30 M dik ligt, een aanvang worden gemaakt met de opruimingswerken. De schade, die is veroorzaakt door de koudegolf wordt geraamd op meer dan 20 millioen dollar Ongeveer 1/5 van de sinaasappelen — en citroenproductie, die jaarlijks 100 millioen dollar opbrengt, wordt als verloren beschouwd, hoewel de eigenaars der sinaasappelplantages de jongste twee nachten voor meer dan 2.500.000 dollar hebben besteed aan brandstof voor de braser's die inderhaast onder de bomen zijn geplaatst. „QTJEEN MARY" VERTROKKEN De „Queen Mary" is, na gedurende vier dagen, als gevolg van de schade, welke het schip bij vertrek uit Cherbourg opliep, te zijn opgehouden, gistermiddag van Southampton naar New York vertrokken. Na een uiteindelijke inspectie van de aangebrachte tijdelijke reparaties, is door „Loyds" een certificaat van zeewaardigheid aan de „Queen Mary" verleend.

' Op 3 Januari werd in Brussel een ontwerp van het Noord-Atlan;ische verdedigings verdrag ontvangen. Het verdrag is momenteel in studie door minister-president en minister van buitenlandse zaken, Paul Henri Spaak. Dit werd gisteravond meegedeeld door een zeer betrouwbare zegsman. Deze zegsman , die in nauw contact staat met de Belgische premier zei, dat het verdrag vier „zeer belang rijke" clausules bevat. Volgens deze bron zijn deze: 1. In geval van agressie tegen een of meerdere van Europese ondertekenende mogendheden zouden de Ver. Staten verplicht zijn tot automatische bijstand. Of deze dü stand bestaat in materiele hulp of door middel van het leger is nog niet bekend. 2. Progressieve herbewapening van West-Europa door middel van een militaire lend lease — zelfs indien het Europese herstelplan daardoor in het gedrang komt. 3. Spanje zou definitief worden uit gesloten van lidmaatschap totdat een wijziging in het bewind in dat land heeft plaatsgevonden. Italië zal her bewapend worden in het raam van het militaire plan, doch zal voor dit ogenblik niet worden opgenomen in het bondgenootschap. 4. De ondertekenende mogendheden zullen „hun anti-communistische campagnes'.' coördineren, zowel in vredestijd als in geval van nood. De zegsman beweerde, dat indien een van de landen van het Brusselse pact door Sovjet-Rusland zou worden aangevallen, de Verenigde Staten niet noodzakelijkerwijs de oorlog behoefden te verklaren aan de Sovjet-Unie. De Verenigde Staten zouden uitsluitend verplicht zijn tot „automatische bii stand'. Deze clausule zou met opzet vaag gehouden en zou kunnen worden aangepast a&n de omstandigheden. Ten aanzien van Franco-Spanie zei deze zegsman, dat de Britse „these ; gezegevierd had, „niet alleen'in politiek maar in militair opzicht". Deze zegsman gaf de verzekering, dat in Washington besloten was West-Europa aan de Rijn te verdedigen in geval van een Sovjet-agressie en niet ten Zuiden van de Pyreneën op het Iberische schiereiland. Hii besloot met te zeggen, dat nog beslist moet woiden of de clausule over de revolutionnaire elementen — communisten of sympathiserenden geheim zal worden gehouden of niet. Belgisch-Franse handel hopeloos vastgelopen Onze Brusselse .correspondent telefoneerde ons: Gistermiddag wqnd bekend gemaakt dat de besprekingen voor het vernieuwen van het Frans-Belgisch handelsverdrag totaal mislukt zijn. Van Januari tot 31 Maart a.s. zal Frankrijk geen enkele invoervergunning meer verlenen voor de import van Belgische goederen, omdat het geen Belgische deviezen meer ter beschikking heeft Frankrijk moet inderdaad maandelijks grote bedragen Belgische francs besteden voor het uitbetalen van de lonen der Belgische grensarbeiders, het herstel van schepen vrachtkosten in de Antwerpse haven etc. Daardoor is Frankrijks handelsschuld enorm gestegen en kan het land niet langer goud afstaan of Marshall-dollars om deze schuld aan te zilveren. Nu staat men voor het paradoxale feit, dat de Belgen naar Frankrijk in de eerstkomende drie maanden zelfs niet eens meststoffen staal, koper en kolen zullen kunnen exporteren, terwijl — met het doel de Fransen Belgische francs te verschaffen — alle Franse producten vrij en ongehinderd op de Belgische markt zullen blijven komen, met inbegrip van parfum, wijnen. confectie, auto's etc. Cochran naar Washington ontboden. Het Amerikaanse departement van Buitenlandse Zaken heeft gisteravond medegedeeld, dat H. Merle Cochran, de Amerikaanse afgevaardigde bij de Commissie van Goede Diensten in Indonesië, is teruggeroepen voor raadpleging. In de mededeling wordt verklaard: .Deze stap is gedaan naar aanleiding van de recente actie van de Nederlandse regering in Indonesië, welke de pogingen van de Commissie van Goede Diensten om door middel van vreedzame onderhandelingen een bevredigende regeling van het drie jaar oude geschil tot stand te brengen, abrupt heeft onderbroken".

ER HAD GEMAKKELIJK EEN REGELING KUNNEN WORDEN GETROFFEN. Wij komen nog even terug op het uitstellen van de wedstrijd Hengelo —Zwolse Boys. Zoals bekend hebben wij betoogd, dat onder de huidige omstandigheden, nu elke wedstrijd van de allergrootste betekenis is, uitstel zeer ongewenste gevolgen kan hebben Zii, die echter menen, dat wij iets ten nadele van Hengelo hebben bedoeld, vergissen zich volkomen. Niemand kan het de vereniging Hengelo euvel duiden, dat zii, zoals zovele andere verenigingen hebben gedaan, uitstel heeft gevraagd ter gelegenheid van haar 40-jarig bestaan. Wij hebben echter de vraag gesteld of het desondanks niet mogelijk was de wedstrijd door te laten gaan, waarbii uiteraard de spelers van het eerste elftal moesten zorgen in vorm te blijven. Dat dit zeer wel mogelijk is bleek onlangs, toen de spelers van Hengelo I op Zaterdagavond een bruiloft van hun aanvoerder Absen bijwoonden. De volgende dag speelden zij tegen N.E.C. de beste wedstrijd van het seizoen. In dit geval zou er niet de minste stagnatie zijn opgetreden indien de competitieleider enige medewerking had verleend. Hengelo heeft n.1. reeds voor de aanvang van het seizoen om uitstel voor 9 Januari gevraagd. Het zou een klein kunstje ziin "■eweest om juist op die dag Hengelo de vrije Zondag te geven, die elke club op haar tijd krijgt omdat er momenteel 11 eerste klassers zijn. Bii de samenstellin? van het programma is daarmede echter ln het geheel geen rekening gehouden.

Uiterlijk gebroken, innerlijk dodelijk vermoeid

Verwilderde jeugd (Speciale reportage.) Meer dan dertig percent van de in Rusland vrijgelaten Duitse soldaten moest, tot. voor kort, onmiddellijk bij aankomst in het vaderland naar een ziekenhuis worden vervoerd. Na Juli is daarin een vrij sterke verbetering gekomen, maar ook nu verkeert nog altijd minstens tien percent van de terugkerenden in een lichamelijk en geestelijk zo erbarmelijke toestand dat langdurige verpleging in een hospitaal absolute noodzaak ,is. Overigens is dit slechts een enkel onderdeel van het grote, beangstigende probleem dat de in Rusland eindelijk vrijgelaten soldaten aan het Duitse» thuisfront bieden. Er zijn hiernaast nog vele andere aspecten en zij zijn zeker niet minder erg. Tijdens een kort bezoek aan ons land heeft de Duitse kapelaan Germann, uit Mühlheim-Essen, ons daarvan verteld. Ongeveer 630 Duitse mannen ko men er per dag gemiddeld bij Friedland over de grens tussen de SovjetRussische en de Engelse zone. Mannen in de leeftijd van 20—35 jaar, die de kracht van een natie moeten vormen. Zij keren helaas terug als wrakken', uiterlijk gebroken, innerlijk dodelijk vermoeid, kapot gemaakt door een jarenlange gevangenschap, die met «slavernij gelijk is te stellen. Dat de laatste tijd hun lichamelijke toestand bepaald beter is dan in de eerste helft van dit jaar, meende kapelaan Germann een gevolg te moeten noemen van het feit dat men er in Rusland eindelijk in geslaagd is de hongertoestanden in de gevangenkampen althans enigermate te overwinnen. VROUWEN IN DE KOLENMIJNEN. Voor de vrouwen en meisjes geldt die \

ook bij de jongeren de idealen zijn zoek geraakt. En omdat — het kan niet worden ontkend — talrijke jongeren voor de huidige jeugdbeweging zo weinig voelen, doordat de uniformen nog ontbreken (gelijk bij ons b.v. die van de padvinders) en er te weinig gemarcheerd wordt. Men „ziet" blijkbaar niet genoeg aan de jeugdbeweging van thans, die nog tasten moet naar haar definitieve vorm, en houdt zich daarom voor een aanzienlijk deel nog afzijdig. De grootste groep onder de terugkerende soldaten is echter, die van de oppervlakkigen. Zij willen niet werken en vooral ook niet denken, zij willen zich voor de vele ontberingen alleen maar schadeloos stellen door dansen en feesten en drinken en alles vergeten in een dolle roes. Innerlijk zullen deze mannen het waarschijnlijk niet gemakkelijker hebben dan de anderen en de Duitse geestelijkheid houdt zich ook met hen daarom zeer sterk bezig. Merkwaardig genoeg is de kwaal op het platteland erger dan in de grote steden.... IN BARAKKEN EN NISSENHUTTEN. Om het Duitse volk tot bezinning en tot rust te brengen is niet alleen nodig, zegt kapelaan Germann, , dat het voedsel en kleding heeft, maar voor alles, dat hef behoorlijk onderdak krijgt en een dragelijke verzorging. Hoe ontzaggelijk veel ontbreekt daar echter nog aan. Aan de buitenkant van de steden kan men ze zien: de barakken en nissenhutten, waarin een aanzienlijk deel woont van de mannen, die jarenlang in Rusland gevangen hebben gezeten. Van de ene hel in de andere. Duizenden hokken er bijeen. Niemand bekommert zich om hen, omdat de staat noch de particulier de middelen heeft om deze volkomen verwaarloosde schepselen — kinderen dikwijls nog — te helpen. Er is een poging in de goede richting. In de grote steden worden panden gebouwd of ruïnes weer bewoonbaar gemaakt voor de inrichting van de z.g. Heimstatter, waar de mannen althans een dak boven hun hoofd vinden en de meest noodzakelijke verzorging — het is helaas nog volkomen ontoereikend om op het grote probleem beduidende invloed te kunnen uitoefenen Kapelaan Germann wees er tenslotte op, dat er ook moeilijkheden zijn met de jeugd, die niet in de oorlog is geweest. Van onderwijs is in de jaren van strijd practisch niets gekomen. Zij hebben leren vechten, deze meisjes en jongens, om het bezit van een paar aardappels, een oude jas of een paar schoenen, zij hebben hun zorg moeten geven voor allerlei zaken, die anders voorbehouden zijn voor de ouderen, Deze kinderen zijn zonder idealen, zagen leed en ellende en suizende bommen, zijn geestelijk verwilderd en aan elk disciplinair denken onttrokken. Zij hebben een gat in hun denk- en ontwikkelingsvermogen en kennen de meest primitieve dingen soms niet. Deze jeugd is onzeker, te materialistisch, maar goddank geestelijk niet ongeneeslijk ziek. Lichamelijk is haar conditie helaas dikwijls erger. De vreselijke woningnood, de slechte voeding en kleding hebben dat natuurlijk in de hand gewerkt. Een onderzoek op een aantal volksscholen wees uit, dat ongeveer dertig procent lijdende is aan tuberculose De eerste en belangrijkste taak in het Duitsland van thans moet zijn om die kinderen te redden, die nog te genezen zijn. Kapelaan Germann hoopt dat er ook van buiten de grenzen bij dit menslievende werk steun zal komen....

TE KOOP: pl.m. 20 ton Voederbieten (ook eventueel in kleinere partijen). Te bevr. J. J. SMITS, Boshofweg 40 Driene bij Enschede. TE KOOP: een dubbelwandig HOUTEN HUIS, oppervlakte 5 x 10 M., bevattende, entree, woon kamer, slaapkamer, keuken en bijkeuken. Vraag prijs f 6500.—. Te bevragen Makelaarskantoor P. W. ZIJLSTRA, Emmastraat 119, Enschede. Boterkrakelingen 100 gr. 26o Boteripriis p. stuk 8e Botercake mef krenten zonder Inlevering p.st. 85e Melkkrokani/es 100 gr. 42o Melkchoc-pinda't» . 38c Vanille Croquet» . , 16 e Vanille Waaiers . . 16 o Gesuikerde Nice . • 18 o Gesuikerde Carries „ 18 e Carrée Glacé p. stuk Se

(X > c < 2 <1 cc D

AFBRAAK TE KOOP Ramen, kozijnen, deuren, balken, regels, latten, stenen, aanrechtdeurtjes, uitneembare directieketen, electromotor, 3V2 P.K., zaagbank, electr. krachtkabel en puin voor 't weghalen. JOH. WIJNOLTSTRAAT 194, ENSCHEDE. Prettige methode. Geen rekensysteem Na de demonstratie gelegenheid tot Inschrijving. ADVERTEERT IN DIT BLAD!

Aan de kalender van de Nederlandsche Spoorwegen is weer veel zorg besteed. Evenals bij de vorige kalender hebben de platen alle min of meer betrekking op het veelomvattende werk der N.S. De N.V. Petroleum Maatschappij Sinfina, heeft als importrice van Sinclair smeeroliën, een kalender doen uitgeven, waarvan het calendarium al heel weinig opvalt vergeleken bij de buitengewoon suggestieve plaat op het schild.