"Ernst en Luim.". "De locomotief : Samarangsch handels- en advertentie-blad". Semarang, 1896/10/14 00:00:00, p. 2. Geraadpleegd op Delpher op 03-03-2021, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010294431:mpeg21:p002
Afgeloopen Etmaal Regenval 14 Oetober. Te Semarang 0 na M. Te Tjandi, 0 m. M, Ihermometerntand. Maximum 96 gr. Fabr. Htnironm 76 gr Fabr. «lultdagen der Mali*. Gedurende de maand Oetober. Hollandsche 4—14—18—25 frantehe 14 - 26. «ngeUche 6—20 De Opiumregie. Het Soer. übl weot mede ie deelen dat de regie, in Pasoeroean althans, san de hoogste verwachtingen beaatwoordt. Wel is in de twee eerate maanden van dil jaar dd opbrengst ver beneden div van de pacht g bleven, doch dank zij den doel'reffenden maatrt-fre-en van het bestuur dat thans den sluikhandel geheel meester is, klom de ophrengst aanhoudend en is die nu al eenige du zend en gut Je. 's maands hooger dan die van de pacht. Ia Augustus beliep de hoogere opbrengst zelf-3 twaalf duizead gulden en dat terwijl in de aangrenzende emokke!residenties Sierab*ji en Kediri de opbrengst van de picht 2)tot 30 pet achteruit was gegaan.
Ook uit Prob'jiioaißo verneemt het Soer. Hbl. dat de regie sedert de komst van Resident Numans goede resultaten oplevert. Daar wordt ook met kracht tegen den sm .kkeihan.. Met bovenstaande feiten voer oogen, betreuren wjj het rog meer, lezen wy verder, dat uitbre ding der regie niet in het plan van don tegenwoordigen Minister van Koloniën ligt. De Tweede Kamer zou misschien een heilzamen drang weten uit te oeteneß, ware bet met dat daarin tegenwoordig nog meer tweedracht dan vroeger heerscht.
De Hkbr Sch vDDii, die sinds eenige maanden te Soerabaja werkzaam was by de Koloniale Bank, is tot agent te Semarang van die instelling benoemd, waar hjj den Heer Ramoodt vervangt- (Soer Ct)
Slavenhandel tusschen Celebss en Borneo. Uen 7 n Oetober, lezen wy in de Mak Ct, is da Heer Üiugman, assistent «resident voer inlandsche zake-i. per Zwaan van zjjn reis naar de Mandarsche staat,es te Macassar teruggekeerd.
De nieuwe Vorsten van Mamoedjoe en Tjenrana werden in huo waardigheid bevestigd en nieuwe politieke cortrseten met hen gesloten.
Hoogst toevallig werd op Mamoedjoe ean slavenhandelaar opgepakt. Ofschoon het reeds lang bekend is dat tusschen de vrjje staatjes van Celebes de en de Z. O. kust van Borneo een levend-gen slavenhandel bestaat, mocht het ons nimmer gelukken een sla venhater te overvallen. Zoodra zjj in de verte een rookwikje van een stoomschip ontwaren, weten zij tydig prauw en lading in veiligheid te brengen; zeker zou het ook nu weder zoo gegaan zyn, ware het niet dat de prsuw van den opgepakte lek en daardoor niet zeilklaar was. Deze, een zekere Samailah, af kunstig van Laya, een der Spermonden*eitai deu, werd nu op aanwyzing van volk van Mamoedjoe opgevat en zyn prauw in beslag genomen. Spoedig was bjj in vol'e confessie en verklaarde dat hjj eerst kortelings was teruggekeerd van een reis naar ods leeniyk Pasir in Z. O. Borneo, waarheen hy zee elaven bad vervoerd en dat het zyo plan was om zoodra syn prauw hersteld zou syn, weder daai heen te zeilen om negen man over te brengen. Volgens hem gaan rr jiarlijks bonderden menseben uit het binnenland van Mandar in slavernij naar den Bor eo- wal.
Uit klopt trouwens volkomen met da berichten van de heeren Sarasin, die op hua tocht naar Enrekaog in ketenen geklonken slaven passeerden, welke door Arabieren naar de kast gedreven werden.
Koffie, Werd ons reeds de uitslag geseind der derde Gouvernements koffiaveiling op 30 September te Padang gehouden, thans doen wij hieronder nadere bijzonderheden volgen uit de Sum Gt. Geveild: 6800 pic. Poveniandsche gem. per pic. t 56.94 SOO » Aijer Bai-gies » ï • %6'< 00 130 » Painan » » * 5340 455 » Anko la . » > » 64.73 1200 • Mandheling » . » «8866 58 » Liberia » » » » 44.00 7.37 pic lste soort, 170 » 2de „ „ „ „ „ 26.10 Koopers Haacke & Zo. qq J. Peet $ Co. 1500 pic. Povealandsehe gem. per pic. f 56 95 600 ~ Mandheling „ „ „ „6» 54 Haacke # Co. qq. Borneo Company Limd. 890 pic. BovenUndsche gem per pic . t 56.95 Haacke # Co. qq 1300 pic. Bovenlandsctie gem. per pic. f 56.95 300 „ Ajjer Bangies ~ „ „ „ 6300 130 ~ Painan „ „ „ „53 40 52 ~ Liberia „ „ „ „44 00 Pad Handelmaatschappij qq. Hard % Rand. 400 pic. Bovenlaodschegem. per pic „56 82 355 „ Ankola ~ „ „ , 64.71 Pad. Handelmaatschappij qq. 1000 ~ Bovenlandsche gem. per pic. „ 56.82 200 „ Ankola ~ „ ~ „ 64.73 200 „ Mandheling „ „ „ „ 68.70 V. Houten Steffan # Co. 600 pic. Borenlandsche gem. per pic , f 57.13 170 t 2de soort. „ „ „ „ 26.10 Gebrs. Veth. 400 pic. Mandheling gem per pic . f 68.83 Vam Atjeh zouden vermoedelijk met het stoomschip Maetsuycker oaar Padang; worden geëvacueerd twee officieren, acht onderofficieren, vijftig Europeesche en vierenzestig inlandsche mindere militairen, waaronder zich een gewonde onderofficier bevindt. (A. Pd Rbl.) Lenige Vragen ln het nummner van 10 Oetober van Soerja Soemirat vinden wjj een opstel dat tot titel voert: Eenige Vragen; de schryver ervan teekent zich A'if. Het opstel is geschreven naar aanleiding der j-wgs'e gebeurtenissen in de Chineesche handel»werel i te Saerabaja, namelyk het failliet gaan vaa een groot aantal Chineesche kooplieden. Alif brengt eerst in herinnering, hoe wy telkens hooren van Chineesche handelaren die sich failliet doan verklaren, hun cred** teuren eenige percenten uitbetaler, om daarna onmiddellijk weder zaken te beginnen, van alle zyden door Europeesche imsporthuizen gesteund door een ilink crediet. Dit dies doet Alif vragen : Is er geen energie onder de vele Indo-» Europeanen die hunkeren naar een betrekking ? Wnarom pakt geen enkele Indo-Europeaan die zonder werk is en te oud om nog een ambacht te leeren, den kleinhandel aan ? Waarom wachten de bier geboren Europeanen, met hun kennis van de inlandsche taal, zeden en gewoonten, ljjdelyk op een baantje van f 25 per miand als boekhouder hjj een Chinees, in plaats van een kleinhandel ter hand te vatten die hun toch ai« licht een f 75 per maand kan bezorger I
Ziedaar enk cic vragen, zegt Alif, die op beantwoording wachten.
Komt er niet meer energie, zoo. bes'uit hij, dan worden de Europeanen paupers en de Chineezen heeren in onze kolonie.
Caoutchouc dit Madagas car. Indien men de berichten gelooven mag, scbjjnt Madagascar een onuitputtelijke bron voor caou'cbouc te zjjn. De uitvoeren waren tot nu toe aan groote schommelingen onderhevig en soms zoo gering dat het scheen aisof door de ruwe wijze van inzameling, de vaoi raad spoe • dg uitgeput zou zyn. Door den Heer Waller, die eenigen tyd Amerikaansch consul in Tamatave was, zijn over het voorkomen van caoutchouc aan het hieronder genoemde tjjd« schrift de volgende mededeeliogen gedaan Het eiland is met maagdelijke bosschen bedekt, vol van caoutchouc-leverende lianen, waarechjjnljjk Landolphia's, en boomen. Van de laatste is de botanische naam niet be» kend. Wanneer de stammen geveld wordeo loopen uit de wortels weder loten uit, die na weinige jaren weder groot genoeg zijn om caoutchouc te leveren, zoodat voor uitroeiing van den boom geen vrees behoeft te bestaan. Om het product te winnen worden de boomen geveld, in stukken van 3 tot 4 voet lengte gehakt of gezaagd, die men bo. ven emmers houdt om het sap uit den bast op te vangen. De Heer Waller beweert gezien te hebben Genoemde heer heeft een concessie gekregen voor de exploitatie van 144000 acres. De uitvoer van caoutchouc uit Madagascar bedroeg in 1894 en 1895 te zamen ongeveer 1 millioen kilogram. (leysmannia)
Regen. Zoowel op Tjaodi als in de benedenstad, zjjn gisteravond omstreeks half negen een paar druppels regen gevallen. Tot een goede bui, gelyk in den nacht van 4op 5 dezer, wilde het echter niel komen. Maar in ieder geval kunnen wy ons verheugen over deze voorteekenen van den aanstaanden Westmoesson.
Brand. Eergisteren zyn in de desa O rata k bij Kedoeng-Diati twee inlandsche huizen afgebrand. Het onvoorzichtig omgaan mcl een petroleumlampje was ook by deze gelegenheid weder de oorzaak van het onheil.
Een lastige Dams. In het district Grogol woont een inlandsch ambtenaar, die een vrouwelijke huisgenoot heeft welke krankzinnig is. In plaats van op deze vrouw te passen en haar een bewaakster te geven, laat de bedoelde ambtenaar de ongelukkige soms alleen rondzwerven, waarvan de desabewoners den grootsten last ondervinder.
Verdronken. In de kampong Brondongan is gistermiddag een vyfjarig inlandsch knaapje in een niet omheinden put gevallen en verdronken. Toen de moeder water wilde halen, zag zij haar kind dood op d.n bodem liggen.
Dierenmishandeling. Vanmorgen reed langs de Kali Maroe een grobak, zoo zwaar beladen dat het er voor loopende paard niet verder kon Toen de grobakvoerdar, wien dit zeker begon te vervelen, lustig op het arme dier begon los te slaan, zakte het ineen en viel dood neder.
Voor een vereeniging tot dierenbescher* ming is hier een ruim arbeidsveld.
Verdiend Loon Een inlander, S.dm genaamd, die zich uitgaf voor spion van den opiumpachter en zich .op dien grond allerlei vrijheden tegenover de kampoogbewoners veroorloofde, is wegens dit feit door de politie ingerekend.
Gearresteerd. De inlandsche vrouw Sem uit de kampong 'f wwg, poro van beroep die er een paar weken van door. geg«an was met een waarde van f 7co aan, goederen, baar ten verkoop toevertrouwd, is door de politie opgevat.
Al het goad was verdwenen en geld bezat de vrouw evenmin» zoodat haar iastgevers daar nog al een aardige schade bij lyden»
Opgep.-kt. Gisteren is te Semarang ge» vankeljjk binnengebracht de inlandsche fuselier Wagimin, gedeserteerd van het tiende bataljon Inf mterie te Batavia en te Djokja opgepakt.
De Honde* plaag Vanmorgen is de hond van een Europeesch fuselier van het vyfde bataljon de kazerne van het subsi-.'enier.k..« derbinnengeloopen, beeft daar een smakelyken hap genomen van een onderofficir en is toen onmiddellijk weder verdwenen.
Dit lieve beestje Was natuurlyk nie! ge« muilband, hoewel bjj garnizoensorder aan de militairen bevolen is hun honden op die wijze onschadelijk te maken.
M.litaria De sergeant-schrjjver der militaire administratie Kampen, van Semarang naar Lombok overgeplaatst, is heden zyn bestemming gevolgd. De Europeesche sergeant Vonk is naar Soerahaja vertrokken en zal daar den dienst met paspoort verlaten.
Een lastige Bemanning Gisteren, zooals wij mededeelden, werden van het Engelsche fregat Corbg, bier ier reede, drie matrozen achter slot gebracht wegens dienstweigering; uu is een vierde weggeloopen ca tot op dit ooge.. blik niet terecht gekomen.
Een Huiszoeking. De assisteni-residei voor de politie en de substituut-officier v* Justitie alhier hebben heden huiszoeking gedaan bjj den bekenden koe'iwerver Vaillanf, naar aanleiding eener aanklacht, tegen hem ingediend door een in'andsche vrouw van Solo.
De vrouw beweert nameljjk dat Vaillant, eenigen tjjd geleden te Solo zynde, van haar heett medegenomen een paar gouden, met. brillanten bezette ringen, voorgevend die aan zjjn huishoudster Wyl de vrouw evenwel niets meer van Vaillant vernam, is zjj dezer dagen herwaarts gekomen en heeft de hulp ingeroepen van schout Berghujjs. Deze rapporteerde het geval aan den assistent-resident. Vandaar de plaats gehad hebbende huiszoeking, waarby de aanklaagster haar ringen, in soebings herschapen, terugvond in de ooren van Vaillants hulshoudster.
Slechte zaken 1 üe comedie Tandjoong Djati wekker tent op den aloon-aloon alhier staat, kon gisteravond geen enkelen toeschouwer lokken, zoodat de voorstelling niet is doorgegaan.
Stadsverband In aanvulling van hetgeen wij vroeger reeds mededeelden omtrent de wyze waarop de f 2350 die voor verbe'e* ringen aan het stadsverbaod toegestaan zjjn, besteed zullen worden, kunnen wjj nog het volgende mededeelen. Behalve dat er een nieuwe badkamer komt, zal de keuken verbouwd worden, terwyl de ramen zonnebaden krijgen. Verder komt de afwatering aan de beurt, gelyk wy eenige dagen geleden schreven.
Deze verbeteringen echter, hoe gewenscht ook, dragen niets by tot voorziening in bet groote gebrek dat ons stadsver band aankleeft, namelyk dat het veel te klein is voor het aantal lyders, gewoonljjk er in verpleegd, terwyl men de inrichting, bijv. wat de krankzionigenaldeeling betref', verrevan doelmatig kan noemen.
Het terrein van den schouwburg aan het stadsverband trekkend, zou daarvoor een gebouw gezet kunnen worden dat aan ella eischen voldoet, het is al soo dikwijls betoogd.
En tevens zou dan het vraagstuk ran eeo beter comediegebouw, op ten meer geschikte plaats, zyo oplossing een stap nader wezen
Geschiedenis van het Protestantisme. Gisteravond zette Ds. Carpentier Alting weder zyn voordrachten over dit onderwerp voort. Eerst herinnerde hjj aan de beteekenis van den wjjsgeer Kant, van de grootste dichters der vor.rgaande eeuw, van bet romantisme voor de ontwikkeling van het Protestansche bewustzijn en begon toen zyn beschouwing der XlXe eeuw de—naar zjjn t eening — de beloften van haar jonkheid niet heett gehouden. Aan het begin der eeuw staat de man die de tolk is van het waarachtig Protestantisme, de wegwijzer voor volgende geslachten, Friedrich Daniël Ernst Sch!ei»rmacher. Na de levensgeschiedenis van dien man geschetst te hebben, voerde spreker zjjn hoorders in de kringen der romantiek, inde salons der vermogende Israëlieten waar Sleiernr-chcr zya beste vrienden vond, vcor wie hij zyn bero md geschrift!* uitgaf: Ovtr ien Godsdienst. Reiene» aa» di beschaafden onder zijn verachters. De geheele voordracht was verder gewijd aan een mededeeling van den inhoud van bat geschrift (n bijzonderheden bunnen wjj natuurlyk hier niet treden. Spreker wees dutdelyk aan, hoe Schteiermacher de tolk was van dien godsdienst die alleen bestaat in per* soonljjke gemeenschap met het Oneindige dat zich in het zelfbewustzijn afspiegelt en dus onathinkeljjk is van eenig Godsbegr p. Maar deze profeet werd niet begrepen. Bovendien : de restauratie zou trachten in alles bet oude stelsel te doen herleven. Bij de volgende voordracht zal die restauratie geschetst worden in haar invloed op de ontwikkeling van het Protestantisme en een overzicht pegeven worden van het tydvak 1815—1885.
Cholera. Gisteren werd een onrustbarend bericht verspreid als sou de cholera ook hier ter plaatse zjjn opgetreden. Twee slachtoffers werden genoemd: Chineesche vrouwen vao Boebakan en Pandean. Tot geruststelling onzer lezers kunnen wy mededeelen dat bjj het bestuur en den stedeljjken geneeskundigen dienst niets van choleragevallen te Semarang bekend is, hetzy dan met gunstigen, hetzy met doodelijken afloop.
De voorzichtigheid, in eten en drinken vooral, worde daarom niet minder in het oog gehouden. En bet kan geen kwaad hieronder nog eens e;n en ander te doen volgen, reeds vroeger door ons gepubliceerd, uit de uitgebreide instructie in Frankryk door de openbare gezondheids-commissie indertijd gezonden aan de prefecten der departementen, ter algemeene verspreiding. Frees. Zij die bang zyn, bieden minder weerstand aan de ziekte dan anderen.- men moet daarom zyn kalmte trachten te bawaren.
Vermoeienis Men vermjjde te sterke vermoeienis, buitensporigen arbeid of buiten* sporig genot, te weinig slapen en langdurige koude baden, in één woord alle oorzaken van afmating. Verkoeling. Verkoeling van het lichaam govoor het gebruik van den volgenden dag. Men kan ook in het kokende water een wei» nig thae, hop, bittere of aromatische planten doen en het met wyn vermengd drinken. Dranken. De volgeode draok die het groote voordeel heett dat hy den dorst lescht, zg» der dat men er veel van behoeft te gebruiken, wordt aanbevelen; rum 40 gram, af" treksel van gentiaan op alcohol 4 g-am, frisch water 1 liter. Ook het fltreeren van water door kool verdient aanbeveling.
Minerale wateren, mits naiuurlyke, zyn zeer nuttig. het moet den bakkers worden verboden, het deeg te k' eden met water uit pompen, wanneer het w .ter door nabjjzjjnde secreet* putten of mesthoopen kan worden verontreinigd. Zulke pompen moeten eigenlijk in het geheel niet worden gebruikt, vooral niet in tjjd van cholera. Vruchten. Een matig gebruik van goed rijpe vruchten van goede qualiteit kan in het geheel geen kwaad, maar men moet ze al-
tjjd schillen en nog beter is het ze gekookt
ye gebruiken. (a) Oroe»te. Dit geldt vooral van groenten: zy 'moeteu * zooveel mogelyk worden gekookt; salade, radjjs eu wat verder rauw wordt gegeten, kunnen gevaarlijke kiemen behouden die over den grood waren verspreid. Afwijking van ie gewone Levenswijze. Men moet zulke afwijking en elke indigestie ver» mijden, Bjj alle cholera-epidemieên is gebleken dat misbruik van drank en onmatigheid in de hoogste mate de vatbaarheid voor de zekte bevorderden. Sommigen meenen zich te vrjjwaren voor de cholera door meer dao gewoonlijk cognac en andere alcoholische dranken te gebruiken ; niets is gevaarlijker; volslagen onthouding zou nog beter zyn dan het geringste misbruik. Dranken met Ut. Us en geglaceerde dran» ken kort na het eten, of als men bezweet is, haastig gebruikt, kunnen te allen tjjde een ongesteldheid veroorzaken, die op chole» ra gelykt; men moet er dus by een epidemie slechts spaarzaam gebruik van maken (') Het is ook aan te bevelen het lichaam en vooral het onderste gedeelte des nachts b-sdekt te houden. (*>) Geen roedjak I
Verlof. Aaa den notaris B. V. Houthujjsen, hier ter plaatse,is een binnenlandsch verlof van dr e maar dan toegekend, door te brengen te Klaten, in de Preanger Regentschappen en op Tjandi.
Koffiepulpers. Door de Regeering is goedgekeurd dat de Directeur van Binnen* landsch Bestuur, den Resident van Semarang heeft opgedragen, om ten behoeve van de inlandsche bevolking in zjjn gewest zes handpulpers voor Liberiakoffie te doen aanmaken voor f 3'JO.
Mijnbouwkundig >"nderzoe k. Ingetrokken zyn de aan den Heer J. W. Jansen en Mejuffrouw C. L. H. W. Tausent te Uatavia verleende vergunningen tot het doen van mijnbouwkundig onderzoek, respectieve! jjk in de districten Troeko en Perboewan der afdeeling Kendal.
Veeziekte. Volgens alhier uit de Bagelen oatvangen berichten, is onder het vee in het district Keboemen mond- en klauwzeer uitgebroken.
Faillissement, tijj vonnis van heden is door den Raad van Jus'.itie alhier failliet verklaard Njoo Tjhing Tham, koopman wonende te Madioen.
Bechtstreekschs Telegraafgemeenschap met de Stad Batavia. Z joala onze lezers zich wellicht nog zullen herinneren, maakten wjj er eenigen tyd geleden melding van dat binnen kort een rechtstreeksche telegraafverbinding tusschen Cheribon, Semarang, Soerabaja, Sumatra en de stad Batavia zou worden in het leven geroepen. Dat plan is gisteren tot uitvoering gekomen. De telegrammen voor en van de stad Batavia worden tbans, gedurende de uren dat de handelskantoren geopend zyn, niet meer eerst naar bet kantoor Weltevreden, doch rechtstreeks naar en van de stad, van en naar de bovengenoemde plaatsen geseind. De groote vertraging in de overkores?, vroeger een gevolg van de omslachtige behandeling wtlke d.kwjjls een opeenhooping der berichten op de verschillende kantoren veroorzaakte en Batavia vaak noodzaakte een gedeelte zijner telegrammen per tram (1 naar Weltevreden op te sturen ter verdere verzending, zal nu tot het verleden behooren — althans zoo wordt gezegd Sedert eenigen tyd heeft Semarang, behalve de lyn over Cheribon, ook nog een rechtstreeksche verbinding met Weltevreden of Batavia lacgs een Ijjo, di« via Solo en Djokja de baan van de Westerlynen der ataa'sppoorwegen volgt. Wy' hopen dat door deze nieuwe regeling, die inderdaad practisch is te noemen, nu voldoende voldaan zal worden aan de eischen van snelheid welke men billy ker wjj cc aan deo telegraafdienst mag stellen. Het werd waarlijk tjjd dat er eenige *er betering kwim en waarde Gou'ernements lynen nog falen mochten, zal de intercommunale telaphoon het overige moeten doen.
Postpaxketten voor Indib. Men klaagt in Nederland steen en btet, zooals ons van daar geschreven wordt, over de verschillende, bezwarende bepalingen, die aan de verzen* ding van postpakketten naar Indié verbonden zjjn.
iNiet tevreden dat men het pat-ja doet bestaan uit. een dichtgesoldeerde blikken trom» mcl en daarop twee adressen plakt, één voor het verliezen, men wil hebben dat er bo* vendien nog touw omheeo gebonden wordt en dat het adres er met zwarte verf op wordt geschilderd.
Voorts moeten de eindjes touw door een zegel van lak verbonden warden en datzelfde zegel worden afgedrukt op een f »rmu lier, hetwelk het pakket vergezelt En bsi het in acht nemen van die voors * hritten wordt een onverdraagzaamheid aan den dag gelegd, welke zelfs den laconieks'.en Indisch man lot wanhoop brengt.
Genie en Infanterie Men schryft ons ; Eenigen tijd geleden wisten de couranten mede te deelen dat een luitenant der Genie, moedeloos door de geringe vooruitzichter. aan het dienen bjj zyn wapen verbonden, had gevraagd om bjj de Infanterie over te gaan. Inderdaad is de toestand zoo bedenkelijk" dat men eiken cadet moet ontraden, zich voor de Genie te doen opleiden, want één maal daarby, is men voor zyn gansche leve: gebonden. Een leer intelligent kapitein, die thans elf zegge elf jaren zjjn tegenwoordigen rang bekleedt, deelde mjj deser dagen mede dat als hij er kans toe, zag, hjj niets liever zou doen dan als jongsten kapitein bjj de Infanterie over te gaan. Daardoor tocb, meende hy, zouden zijn vooruitzichten zich dermate verbeteren, dat hij hut onaangename, aan zooveel verlies van anciënniteit verbonden, zou willen aanvaarden.
Sumatra's Westkust Kort na den afloop der militaire excursie,in Maarten April 1895 in het Noordoosten van Toba (residentie Tapanoeli) ondernomen tegen het Bataksche pseudo priesterhoofd Ompoe, die verschillende landschappen op de hoogvlakte van Habinsaran (Oeloe lioe wa loc) tegen het Gouvernement opgeruid en met hulp van daar reeds een inval in het Gouvernementsgebied gedaan had, liet het voornaamste hoold van het getuchtigde landschap Lintoen, Goeroe Sinondang, met wien de onzen geen aanraking konden verkrijgen, weder van zich hooren. Door een gewapende bende liet bü geweld plegen tegen Gouvernementsonderdanen en bun eigende mmen, doch deze strooptochten hielden spoedig op, nadat d° bevolking onzer grenskampongs, inmiddels van geweren en munitie voorzien, de noodige waakzaamheid aan den dag legde. Ook het bestuur had overlast van de kwaadwilligen uit Lintoeng, die nu de bosschen gingen onveilig maken, waardoor de werkzaamheden der triangulatie tydelyk gestaakt moesten worden. Langzamerhand begon Goeroe Sinondang echter toenadering te toonen, en in Juli ontving de controleur van Toba een schryven van hem, waarin hij o- a. verklaar de zich onder zekere voorwaarden te willen onderwerpen en de door hem gevangen gehouden personen te willen uitleveren. Hem werd geantwoord dat hjj zich by het bestuur vijj kon komen aanmelden om te onderhandelen. Kort daarop liet hjj de gevangenen vry, en meldde zicb te Lagoeboti by ons bestuur aan. Daar Lintoeng reeds •jjdens de excursie zwaar gestraft was door de verbranding der voornaamste kampongs en de gevangenen waren vrijgelaten zonder losgeld te vorderen, terwyl de bevolking binnen ons rechtstreeksch gebied sterk verlangde naar het ophouden van den oorlogstoestand, werd aan Goeroe Sinondang op voor hem net te beswarenden voet vergiffenis toegezegd, waarna by met negen andere Lintoengsche hoofden te Ba lig* den leed van onderwerping aflegde. Aan de hoofden van de landschappen, die zich nog ijjdets de excursie onderworpen hadden, waren mede zwaardere oi lichtere boeten opgelegd Wat den ge vluchten O .-.bic betreft (die slechts een werktuig schynt te zjj oge weest in handea van anderen, welke nog wrok koesterden over de opofferingen welke hun ons militair optreden in Novem ber 1890 had gekost), deze werd, nadat op zijn uitlevering een premie was gesteld, in Januari jl. opgespoord in het o.afhankelijk Bataksch gebied achter Koealoe (residentie Oostkust van Sumatra), waar eenige hoofden hem in een hinderlaag lokten en afmaakten en zijn voornaamsten panglima gevangen namen, die sedert aan ons bestuur is uitgeleverd.
In de resilentie Padangsche Bovenlanden gaven quaesties tusschen het larasboofd van Mageh (onderafdeeling Oud-Agam) en de bevolking aanleiding tot een volksoploop naar de hoofdplaats Fort de Koek. Vóórdat de controleur van Oud-Agam, wien het larasboofd was komen rapporteeren dat sommige volksboofden weigerden hem te gehoorzamen, de zaak plaatselijk had onderzocht, kwam een groot aantal personen, vermoedelijk door vyanden van bet larashoofd daartoe aangezet, naar Fort de Koek. Zy hielden zich daar rustig, doch aan een aanmaning om naar huis fe gaan, wilden zij aanvankelijk niet voldoen. Toen zjj echter bemerkten dat de militaire macht zich gereed maakte om de politie zoo noodig te steunen, trokken allen kalm af. Bij een den volgenden dag door den Resident te Ma?eh gehouden onderzoek bleek de geheele quaestie op een misverstand te berusten en was zjj spoedig uit den weg geruimd
Db secretaris H. W* Veeishuijzbn, bekend om de voortreffelijke wyze, waarop by tydens da Lombok-xpeditie bet bewind over Bali heeft gevoerd en deswege gedecoreerd met het ridderkruis der Oranje^Nassau-orde, is met verlof te Eindhoven, heefteen rjjwiel bestegen en ligt nu -voor verscheidene weken aau zijn bed geketend, tengevolge van een geduchten val, deelt men uit Nederland mede aan De Locomotief
Volgens de geneeskundigen zal het ongeval geen blijvende gevolgen hebben, maar is veel en lang rusten de boodschap.
Vrotmdelingen over nediïrlan dsch Indië. De limes oj India van 19 September bevat reisinjrukkea welke de Hear G. A. Kittredge van Jiva medegenomen heeft. Wat dezen reiziger het meest trof, waren de weelderi ge plantengroei, de vruchtbaarheid van den grond, het succes der Hollandsche wyze van regeeren.
Het eiland Java, zegt de Heer Kittredge, heeft een oppervlakte van 50 000 vierkante mjjlen tegen 1500000 in Britsch Indië, een bavoiking van 24 millioen tegen 289 millioen in Britsch Indië. De inlanders zien er wel verzoigd, tevreden en gelukkig uit. Men zou natuur jjkerwijze ondersteilen dat zjj veel vryheid bezitten, maar dat is geheel anders. "e politiek der i. altjjd geweest en is nog het volk onwetend te houden en toezicht uit te oefenen op den oogs», zoodat zjj van het eiland goede inkomsttn zullen trekken. Het të'olgis dat den inlanders niet wordt toegestaan Hollan !sch te leeren, de taal der overheerschers, en dat dezen tevreden moeten zijn met lager onderwys in hun moedertaal. Het (and behoort van het Gouvernement geljjk in Britsch Indië, maar in Java kan de ingeborene zoomin eenis? eigen» domsrecht op den grond doen gelden als eenig bepaald bezitreeht. Gevolgélyk kunnen de Javanen n^oit in de handen van woekeraars vervallen. Evenmin kunnen zjj bun eigen wen schen volgen of hun eigen oordeel, betre ff aode hetgeen zjj op hun velden zulUn plantn dit wordt voor hen uitgemaakt doar het Gou vernement hetwelk voorschrijft, althans voor een gedeeite van het land dat den landbouwer behoot, wat hjj daaroj) zal voort» brengen : krffia, su ker, thee, tabak, specerijen of eenig ander product, dat aan het Gouvernement verkocht moet worden teger een prys, door het Gouvernement vastgesteld Hieruit vloait voor . Nederland.! een winst voort, welke jaarlijks op vyf millioen pond sterling wordt geschat. Ware dit Liet het geval, dan zouden de inlanders toch le producten des lands bijjven te'en, maai Nederland zyn winst verliesen. Tei wjjl er Nederlandsche gerechtshoven zyn om recht te spreken, worden geen inlandsche & 'vocalen toegelaten. Inderdaad, de beginselen waar» naar Java bestuurd wordt jjjn, ljjnrecht tegenovergesteld aan die waarnaar wy de Britsche koloniën regeeren. En toch syd de inlanders op Java tevreden] en gelukkig, terwyl de t est opgevoede inlanders in Britsch Indië een ne'giog tot ontevredenheid be" zitten. Dat is misschien (natuurlyk, want zonder misnoegen wat den tegenwoordigen toestand aangaat, kan er geen vooruitgang wezen ; maar aan den anderen kant is het aan geen (wjjfel onderhevig dat een Re-* geering, welke slechts op haar eigen zekert* heid en gemak let, haar onderdanen in onwetendheid zal houden. De uitwerking der behandeling, welke de inboorlingen van Java van hun heerschers ondergaan, was te bespeuren in hun gedrag als wjjhen op reis ontmoetten op den weg; in byna alle gevallen, zjj mochten dan alleen syn of in groepen, verlieten zy den weg en hurkten aan den kant neder, het gelaat afwendend totdat wy voorb jj waren. Aldus de Heer Kittredge en de Straite Times teekent er nog bjj aan dat wjj er openlijk (1) voor uitkomen Nederlandsch; Ind:* te best uren J ten gerieve van Nederland alleen. Hooger onderwys wordt den inlanders ont** houden en wy hebben hier dan ook geen intellectueel proletariaat. Inlandsche advo* caten wotden buitengesloten en het volk wordt door beerendienst van het luieren af» gehouden. De Javanen zyn tevreden omdat de boom der kennis niet toegankelijk voor hen is en de Nederlanders trekken profijt van hun onkunde. In andere woorden, de Nederlanders brengen ten opzichte van de inlanders in practijk het bekende where ignoranee i» blisee, V ü folly to be wise
De Heer Kittredge dwaalt in veel en de bronnen waaruit zyn inlichtingen kwamen, zjjn hier en daar een halve eeuw of zoo ten achter, maar op zulke kleinigheden willen wjj niet letten, wanneer in reisindrukken als dfzs ook enkele behartigenswaardige opmerkingen voorkomen.
Australisch Vleesch voor Ceylon. Te Colombo op Ceylon bestaat sedert eenigen tyd een maatschappij, die uit Australië be« vrozen vleesch aanvoert en dat bewaart en verkoopt in haar inrichting te Kollupitiya. Naar men weet, wordt dit vleesch in de koelkamers der stoomschepen gedurende den overtocht in denzelfden toestand gehouden, Waarin het in Australië wordt verscheept
Het gebruik van dit vleesch neemt te Co* lombo zeer toe, »jjl het inheemsche product op Ceylon buitengewoon duur en slecht is. De Ceylon Observer, dit mededeelende «egt dat het Australische vleesch te Colombo vyf* tig cents per half kilogram kost, terwyl de inlandsche slagers voor slecht en taai vleesch van 62 tot 75 cents per pond vragen.
Tin in Laos. Te Sugoen is een maatschap* pij opgericht die ten doel heeft de ontginning der tinvelden in het district Kammoon der Siameesche provincie Laos. De beddingen van tinerts moeten daar een groote uitgebreidheid beslaan. Deze tinvelden worden reeds langen tyd door de inboorlingen ont-» gonnen, doch met onvoldoende hulpmiddelen. Men verwacht veel van deze onderneming voor den toekomst ipen bloei van Laöj.
Siameesch Scheepsrecht. Den 24en September stond voor deo rechtsprekanden Italiaanschen consul te Bangkok en zyn twee bjjzitters terecht een zekere Italiaan, Silni Catalini geheeten die, eerste machinist zynde aan boord van een Siameesch oorlogschip, werd beschuldigd van dienstweigering en desertie.
— Dit rechtsgeding draaide geheel om de beantwoording der vraag: Zyn Italianen, in dienst der Siameesche oorlogsmarine, al dan niet aan de Siameesche wetten onderworpen ? De consul meende deze vraag bevestigend te moeten beantwoorden ; zyn bijzitters hiel» den het tegendeel vol. De bier welbekende commodore Du Plessis De Richelieu, die als adviseur de zitting bijwoonde, gaf der rechtbank in overweging eerst de bovengenoemde quaestie te onderzoeken. Aldus werd besloten en de machinist werd tegen borgtocht op vrije voelen gesteld.
Betel kauwen, ln de Seientifie Jmeriea» vindt men een artikel over bet betel kauwen, of zooals men het hier noemt, sirib pruio en. Dit opstel is overgenomen uit de Pharmace». tieal Review en vertelt heel veel omtrent de betelnoot, de sirih en overige ingrediënten voor het betel kauwen, wat in Nedert fandsch-Indié algemeen bekend is. Er worden eenige afbeeldingen gegeven van gereedschappen en doosjes zooals men die op Java bjj bet betelkauwen gebruikt. Het opstel deelt verder mede dat het betel kauwen in gebruik is in al de landstreken en op de eilanden gelegen tusschen Afghanistan en het Himalajagebergte in het Westen en de Torresstraat en den 169 en iengtegraad in het Oosten. Uit de bladeren van den pinangboon kan een soort olie gewonnen worden die vooral bij onderhuidsche inspuitingen een slaapverwekkende uitwerking beeft.
Uit Pati verneemt De Locomotief nog da volgende bijzonderheden betreffende de wed» rennen weike daar a. s. Zoadag en Maan» dag gehouden zullen worden ;
Voor een dames-bendy race, de eerste ge* beurtenis van dien aard op Java, naar wy meenen, hebben zich vier mededingsters ingeschreven. Verder zal een totalisator wor* den aangebracht. Zaterdag-avond heeft de verloting en opveilintr der kansen plaats; Zondag-avond een soirée^variée met mede* werking der toor ccl* en uiuziek vereeniging P. J.; Maandagavond, de uitreiking der pry« zen aan de overwinnaars in de wedrennen «oor Europeanen, waarna het race»bal.
Uit Sidho-Ardjo schryft meo nao De Locomotief :
Van de naj*arswedrennen onzer wedloop* sociëteit za| waarschynlyk niets komen, wyl de kas der vereeniging dit niet schijnt toe te laten door het ongeregeld binnenko* men der contributies. Bovendien beeft de Regeering goedgevonden de tot dusver door die sociëteit genoten jaarlijksche subsidie van duizend gulden in te trekken. Nu ontbreekt er nog maar aan dat men die sociëteit gaat ontbinden; het is hier toch al zoo ongezellig, want tol veraangenaming van het maatschappelijk leven wordt weinig of niets ge* daan.
— Aan de wegen binnen en buiten de kota wordt bitter weinig verbeterd; grint is er anders genoeg in voorraad en geld ook ; zelfs moet voor bet gewoon onderhoud der wegen eo bruggen voor dit jaar meer toegestaan zyn dan vroeger; wanneer dat inderdaad het geval is, begrijpt men niet waar al het geld blyft. — Ik hoor dat de wedono van Porrong en die van Gedangan hun verzoek om eervol ontsl tg uit s' Lands dienst, natuurlyk met behoud van aanspraak op pensioen of onderstand, ingediend hebben
— De wegen en bruggen in het district Gedangan verkeeren in een zeer slechten toestand: de onveiligheid is er groot, Chine-a* «omen en gaan er, zonder dat door het *or_?»U.r *eD'Be controle over hen uitgeoefend boud > de pasarloodsen worden niet onder* jj.Jj'ko, ofschoon er fondsen voor toegestaan tri t'^ n woord de toestand van het dis» gy is nog rooit zoo slecht geweest. 1 onderdistrict Tebel maakt daarop n gunstige uitzondering door de werk* ?amheid, welke de assistent -wed ono jtl aar aan den dag legt; die ambtenaar ..u a's wedono van Gedangen juist op Jn plaats zyn, maar hy telt nog te wei.B dienstjaren en zal dus vooreerst wel . '*' voor de betrekking van districtshoofd 0 Hntnerking gebracht worden, i "** Men vertelt dat een inlander op de var-"••«iaeht in de desa Tjandi, een dorpsbewoner voor een zwjjn aangezien en doodsboten beeft, hetgeen best mogelijk is, fa°fiezien er nu veel gejaagd wordt door ""anders.
, "— De Penangoengan si aat nog steeds in "fand; gisteravond althans zag men er °P drie plaatsen groote vuren; de berg le» Y*rde den geheelen nacht door een prachtig ?'*icht op; het schynt dat de vele hout°°*Bchen die men er virdt, door het vuur '•"Betast syn. van reizigers verneem ik dat het eergiste J*n tusschen Djombang en kediri, vooal op p»das, flink geregend heeft; hier is nog S*en droppel Hemelwater gevallen.
"NEDERLANDSCHE-INDIE. Semarang, 14 October.". "De locomotief : Samarangsch handels- en advertentie-blad". Semarang, 1896/10/14 00:00:00, p. 2. Geraadpleegd op Delpher op 03-03-2021, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010294431:mpeg21:p002