Logo
De Gil

Duitse tegenpropaganda

Duitse tegen-
propaganda

De illegale pers was de Duitse bezetter een doorn in het oog. Hoewel met grote regelmaat illegale krantenmakers werden opgepakt en organisaties werden opgerold, bleek de illegale pers onuitroeibaar door onderdrukking en terreur alleen.

De Duitse autoriteiten zonnen daarom ook op andere maatregelen, zoals verwarring zaaien over de betrouwbaarheid van de illegale pers. Dat gebeurde onder andere door het uitbrengen van het blad De Gil in 1944. De Gil was een satirisch blad dat reageerde op de actualiteit. Het was kritisch op de Duitse bezetter en nam NSB’ers en andere collaborateurs op de hak. Tegelijkertijd probeerde het blad de motieven van het verzet in diskrediet te brengen en wakkerde het angst aan voor het oorlogsgeweld dat met de bevrijding gepaard zou gaan, en de chaotische periode na de bevrijding. Zo trachtte De Gil verwarring te zaaien in de publieke opinie. Het was de oplettende lezer echter al snel duidelijk dat de Gil uit de pro-Duitse hoek kwam. Het effect van De Gil was dus beperkt en al na 14 nummers werd de uitgave gestaakt. Maar een opmerkelijk blad was het wel.

15 februari 1944

De Gil

1
Satirische titel. Met 'Nuchter Nederland' distantieert de redactie zich zowel van het verzet als van de bezetter.
2
Artikel tegen de zwarte handel. Daar was iedereen wel tegen.
3
Schimpen op NSB'ers.
4
Angst oproepen voor de bevrijding onder verschillende bevolkingsgroepen.
5
Angst oproepen voor de invasie: oorlogsgeweld in Nederland.
6
Activiteiten van het verzet in twijfel trekken.
AHA - DE GIL

Bevrijdings-

Nummer

De makers van illegale kranten verheugden zich enorm op de bevrijding. Vanaf de zomer van 1944 rekenden zij erop dat die snel zou komen. Veel kranten hadden een speciaal bevrijdingsnummer voorbereid: feestelijk opgemaakt, in kleur gedrukt, soms op een speciaal aangelegde voorraad oranje papier. In september 1944 leek het alsof de bevrijding van Nederland nog slechts een kwestie van dagen was. De Leidse illegale krant Kroniek van de Week drukte daarom zijn bevrijdingsnummer alvast af. Maar de bevrijding liet nog een verschrikkelijk half jaar op zich wachten. De hele oplage van 20.000 exemplaren werd goed verstopt onder de grond. Maar toen de bevrijding in mei 1945 een feit was, was de inhoud van de krant zo verouderd, dat hij nooit meer verspreid is.

Over Delpher

In Delpher vind je miljoenen gedigitaliseerde teksten uit Nederlandse kranten, boeken en tijdschriften die je allemaal woord voor woord kunt doorzoeken. De teksten komen uit de collecties van diverse wetenschappelijke instellingen, bibliotheken en erfgoedinstellingen. Ze worden hier onder één knop aangeboden om het vinden van informatie gemakkelijk te maken.

Ontdek Delpher